Alternatywny zapis:

Mury Teodozjusza- broniły dostępu do miasta od strony lądu 2. Złota brama- główna brama Konstantynopolu 3. Hipodrom- tor wyścigowy dla koni i rydwanów 4. Akwedukt Walensa- dostarczał wodę do miasta 5. Forum Konstantyna- główny plac 6. Galata- osada po przeciwnej stronie Złotego rogu(zatoki) 7. Łańcuch portowy- był rozciągnięty wzdłuż wejścia do Złotego Rogu 8. Cysterna Bazyliki- podziemny zbiornik wody, zaopatrywał w wodę pitną 9. Kościół Mądrości Bożej- Hagia Sophia, miejsce koronacji cesarzy 2. Narodziny i podboje Islamu Arabia to rozległa pustynna kraina, zamieszkana przez koczownicze ludy Przez Arabię przebiegały szlaki kupieckich karawan, w oazach zapatrywali się w wodę. Mekka- osada, tam w ścianie świątyni Kaaba, umieszczono Czarny Kamień, była to świętość całego świata arabskiego. Mekka stała się celem pielgrzymek. Mahomet- twierdził, że we śnie objawił mu się archanioł Gabriel i wyznaczył go na proroka, mającego głosić boskie nakazy. Nauki Mahometa na początku nie zdobyły uznania i popadł on w konflikt przez co uciekł z Mekki do Medyny- hidżra. Zanim Mahomet zmarł zdążył wrócić na czele wojsk do Mekki i zjednać plemiona arabskie. Przywództwo po Mahomecie kolejno obejmowali jego zastępcy- kalifowie Religia głoszona przez Mahometa została nazwana Islamem. Wyznawców islamu nazywano muzułmanami. Islam zakłada istnienie jednego Boga Allacha, którego nauki zostały ogłoszone przez proroka Mahometa. Pięć filarów Islamu: 1. Allach to jeden Bóg, a Mahomet to prorok. 2. Modlitwa odmawiana 5 razy dziennie z twarzą zwróconą w stronę Mekki. 3. Całomiesięczny post, raz w roku. 4. Regularne przekazywanie jałmużny dla ubogich. 5. Pielgrzymka do Mekki. Zalecenia: zakaz picia alkoholu, zakaz spożywania wieprzowiny, dżihad- obowiązek szerzenia wiary. Człowiek po śmierci stawał przed sądem Boga: sprawiedliwych czekał raj, a grzeszników potępienie w piekle. Nauki Mahometa były spisywane przez jego wyznawców, w ten sposób powstał Koran, który składa się z 114 sur, czyli rozdziałów. Koran powinien być czytany w oryginalnym języku, czyli arabskim. Miał być nietłumaczony na inne języki, dlatego wszyscy muzułmanie musieli umieć język arabski. Sunna- opowieści o czynach Mahometa. Księga ta nie jest uznawana przez wszystkie odłamy Islamu. Po śmierci Mahometa rozpoczęły się podboje Arabów, zaczęli od Bizancjum i Persji. Arabowie walczyli w ten sposób na dwa fronty, rozbili obie armię. Kalifowie zajęli całą Syrię, Egipt i Mezopotamie. Dotarli aż do Indii. Niepowodzeniem był atak na Konstantynopol. Charadż- podatek nakładany na ludność niemuzułmańską Emirowie- zarządcy poszczególnych prowincji, z czasem uzyskali oni znaczna samodzielność. Te podziały doprowadziły do wewnętrznych sporów, które doprowadziły do rozpadu imperium kalifów. W islamie wydzieliły się dwa odłamy, co doprowadziło do konfliktów religijnych: Szyci- domagali się uznania swoich przywódców- imamów oraz oparcia islamu tylko na Koranie, bez uwzględniania sunny Sunnici- byli zwolennikami Sunny- była to większość muzułmanów ● Podział na Szyitów i Sunnitów zachował się do dziś. Meczet- charakterystyczna budowla dla kultury islamskiej. Były to miejsca różnych zebrań, modlitw i kazań. Nazywany domem modlitwy. Koran zabraniał tworzenia wizerunków ludzi i zwierząt, dlatego ściany meczetów były zdobione geometrycznymi ornamentami zwanymi arabeskami. Medresa- szkoła koraniczna, była obok meczetu. Mihrab- wskazuje strony świata, w jej stronę powinno się modlić ● Minaret- wysoka wieża obok Meczetu Damaszek- główny ośrodek produkcji metalurgicznej, stal damasceńska. Alhambra- pałac architektury Islamu Cyfry arabskie 3. Na Gruzach Imperium Rzymskiego W zachodniej części upadłego Imperium rzymskiego osiedlili się: Wandalowie, Wizygoci, Frankowie, Ostrogoci. Władca ostrogotów uważał się za Rzymianina, dlatego kontynuował ich tradycje. Justynian Wielki, władca cesarstwa bizantyjskiego, podjął próbę odbudowy Imperium rzymskiego. Bizantyjczycy pokonali Wandalów i Ostrogotów. Jednak jego panowanie okazało się nietrwałe. Arabowie podbili te państwa i pokonali Wizygotów. Z kolei Italię podbili Longobardowie, stąd nazwa Lombardia. Najwcześniej chrześcijanami zostali Wizygoci, ich pierwszym biskupem był Wulfila. Później chrześcijaństwo zaczęły przyjmować inne państwa, ale zgodnie z arianizmem, czyli doktrynie odrzucającej Trójcę Świętą. Przełomowe było przyjęcie chrześcijaństwa przez Franków, ich władca Chlodwig z dynastii Merowingów przyjął chrześcijaństwo. Dzięki temu elementy chrześcijaństwa, rzymskie i germańskie zaczęły się łączyć, a społeczeństwa scalać. Frankowie, rozpoczęli podboje, a królowie z dynastii Merowingów tracili wpływ na rządy. Wzrosło znaczenie majordomów, czyli najwyższych urzędników. Ród Karolingów należał do majordomów, jeden z nich Karol Młot pokonał oddziały arabskie w bitwie pod Poitiers. Jego syn Pepin Krótki po objęciu stanowiska majordoma, postanowił zająć miejsce władcy. Pepin zadbał o poparcie papieża i zapytał się go czy władzę powinien sprawować ten co nosi tytuł, czy ten co pełni obowiązki. Papież odpowiedzi po jego myśli i tak Pepin Krótki został władcą Franków. Byłego władcę zamknięto w klasztorze i ścięto włosy, bo wierzono, że włosy mają moc. Nowy król odwdzięczył się papiestwu i rozbił armię Longobardów, którzy im zagrażali. Tereny zabrane Longobardom przekazał papieżowi, co dało początek Państwu Kościelnemu. Po kilkuset latach od upadu Rzymu barbarzyńskie królestwa okrzepły. Postępowała asymilacja (przejęcie kultury innej ludności) najeźdźców z miejscową ludnością galoromańską (galowie). 4. Imperium Karola Wielkiego Gdy zmarł Pepin Krótki, królestwo Franków, odziedziczyli Karol i Karloman- jego dwaj synowie. Rosło napięcie między braćmi, jednak zanim konflikt wybuchł Karloman zmarł. Okres panowania Karola Wielkiego to głównie wojny. Ostatecznie pokonał Longobardów. Skończył wojnę z Arabami. Rozbił Awarów, którzy byli wówczas najpotężniejszym ludem w Europie. Podbił też lud Sasów i zmusił do przyjęcia chrześcijaństwa. Chciał odnowić cesarstwo, więc planował ślub z bizantyjską cesarzową Ireną. Sytuacja zmieniła się, gdy papież dokonał cesarskiej koronacji Karola bez konsultacji z Konstantynopolem. W efekcie plan zjednoczenia cesarstwa upadł. Po czasie Bizancjum uznało tytuł Karola. Aby kontrować duże państwo, Karol musiał zmienić administrację. Wszystkie rozporządzenia zaczął wydawać na piśmie- kapitularze (zbiory przepisów prawnych). Kraj był podzielony na hrabstwa, które reprezentowali hrabiowie. Na terenach przygranicznych narażonych na atak wroga cesarz tworzył marchie, którymi zarządzali margrabia. Duchowni ze względu na wykształcenie pełnili wysokie stanowiska na dworze władcy. Wczesne średniowiecze- ciemne wieki, nauczanie było prowadzone w klasztorach. Brakowało wykształcenia, nawet mnisi go czasem nie mieli. W konsekwencji źle odprawiali nabożeństwa, dlatego Karol Wielki chciał zorganizować nauczanie duchownych. Twórcą nowego sytemu był Alkuin. Alkuin oparł edukację na koncepcji siedmiu sztuk wyzwoleńczych. Siedem sztuk wyzwoleńczych 1. Muzyka 2. Logika 3. Retoryka 4. Gramatyka 5. Astronomia 6. Arytmetyka 7. geometria pałac w Akwizgranie- rezydencja Karola Wielkiego pismo insularne- pismo używane w konkretnym ośrodku minuskuła karolińska- nowe, proste, czytelne, jednolite pismo. Te zmiany dały początek renesansowi karolińskiemu. Oznaczało to koniec ciemnych wieków. 5. Czasy Ottonów Po śmierci Karola Wielkiego, władcą został jego jedyny syn Ludwik Pobożny. Ludwik miał 3 synów, którzy po jego śmierci zaczęli rywalizować o terytorium. Kres wojny położył traktat w Verdun. Lotar- najstarszy, otrzymał środkową część państwa wraz z Akwizgranem, uznawanym za stolicę. Obszary na zachód należały do Karola Łysego, a na wschód do Ludwika Niemieckiego. Lotar jako cesarz miał panować nad młodszymi braćmi. Po jego śmierci Italia usamodzielniła się, a tereny na północ od niej stały się punktem rywalizacji reszty Karolingów. W ten sposób traktat w Verdun dał początek dwóm państwom- Francji i Niemcom. Gdy zmarł ostatni z Karolingów, tron przejęła dynastia Ludolfingów. Z tej dynastii pochodził Otton I. Otton i odpierał ataki Węgrów, którzy rabowali cesarstwo, przez pewien czas musieli płacić trybuty- pieniądze, który słabszy władca płaci potężniejszemu. Aby od nich się odgrodzić Otton stworzył marchię, który dała początek dzisiejszej Austrii. W bitwie nad rzeką Lech, król Niemiec złamał potęgę Węgrów. Otton I zmusił do uznania swojego zwierzchnictwa księcia czeskiego, a Mieszko I do płacenia trybutów. Otton I koronował siebie na króla Longobardów, dziesięć lat później wkroczył do Rzymu i papież przeprowadził tam koronację Ottona I na cesarza. W ten sposób zostało odnowione cesarstwo na zachodzie. Otton I jeszcze za swojego życia koronował na cesarza swojego syna- Ottona II. Ten zawarł ślub z bizantyjską księżniczką Teofano, jako symbol uznania cesarskiej godności. Gdy Otton I zmarł, Otton II poniósł klęskę walcząc z Arabami i chwile po tym zmarł. Jego następca Otton III miał tylko 4 lata, więc władzę sprawowała Teofano. Otton III miał dobre wykształcenie i znał powagę władzy cesarskiej. Objął władzę w wieku 14 lat. Otton III sprawował władzę w sposób bliski cezaropapizmowi. Cesarstwo takie rozumiał jako monarchię uniwersalną, czyli obejmującą cały chrześcijański świat. Miał w planach poślubić córkę cesarza bizantyjskiego i wciągnąć cesarstwo wschodnie w realizacje swoich przedsięwzięć, jednak zmarł. 6. Feudalizm i społeczeństwo stanowe Władca nadawał swoim rycerzom majątki ziemskie wraz z zamieszkałą w nich ludnością. Nie zwracał uwagi na to, że była to ludność wolna. W tych czasach trwały najazdy wikingów. Ludzie wolni szukali, więc opieki kogoś zamożnego, kto mógł zapewnić im opiekę. Zawierano komendacje- umowy między osobami szukającymi opieki(wasal) a opiekunami(senior). Czasem wasalem stawał się człowiek zamożny, który sam oferował pomoc słabszy, przekazując im w użytkowanie ziemie otrzymane od swojego seniora. Ziemię taka nazywamy lennem, stąd nazwa system lenny. Stosunek lenny był zawierany dożywotnio. Hołd lenny- obrzęd Drabina feudalna- jedna osoba mogła być zarówno wasalem jak i seniorem. Na jej szczycie stał król, który był nazywany suzerenem. Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem Możnowładcy świeccy Rycerze Władza (suzeren) Rycerze Możnowładcy duchowy Rycerze Chłopi uprawiali ziemię należącą do warstw wyższych. Konni wojownicy mieli siedziby w zamkach, obronne budowle wznoszone w miejscach trudno dostępnych. Zapewniały one bezpieczeństwo. Rycerzem mógł zostać tylko syn rycerza. Rodziny rycerskie miały własne herby. Najważniejszym zadaniem rycerza był udział w wojnie na wezwanie seniora. Zasady etosu rycerskiego, zasady, które musieli przestrzegać rycerze. Za ich złamanie groziła utrata honoru, czyli dobrego mienia. W pełni przygotowany wojownik przechodził obrzęd pasowania na rycerza. Rycerze mieli okazywać szacunek damom, występować w obronie słabszych, brać udział w walce o słuszną sprawę. Część etosu stanowiły również prawdomówność i uczciwa walka. Etos- zbiór wzorów postępowania dla konkretnej grupy społecznej. 7. Pierwsze państwa Słowian Środkowa i wschodnia Europa była zasiedlona przez ludy słowiańskie. Plemiona Słowian na południu znalazły się w rękach Awarów i musiały płacić wysokie daniny. Gdy Awarowie ponieśli klęskę w starciu z Bizancjum. Słowianie zbuntowali się i zrzucili z siebie ich panowanie. Ostateczne zwycięstwo Karola wielkiego nad Awarami zlikwidowało potencjalne zagrożenie dla Słowian. Podział Słowian na wschodnich (Ruś) i zachodnich(Polska, Czechy, Połabie) i południowych (Bałkany) Bóg Słowian był nazywany przez wschodnich Perunem, a zachodnich Swarogiem. ' Przed powstaniem państw Słowianie dzieli się na plemiona, którymi kierowały wiece- zgromadzenia wolnej ludności. Samon przewodniczył w powstaniu przeciwko Awarom, dlatego Słowianie wybrali go na władzę. Powstało państwo Samona. To państwo rozpadło się tuż po jego śmierci (pierwsze państwo Słowian). Kolejnym państwem jakie powstało, było państwo wielkomorawskie. Przejęło ono chrześcijaństwo od Franków. Jednak książęta frankijscy zbyt mocno angażowali się politycznie, więc władcy Wielkich Moraw zwrócili się do państwa bizantyjskiego. Dlatego na Wielkie Morawy przybyli dwaj misjonarze- -Konstanty i Metody. Przetłumaczono księgi liturgiczne i Biblię, posługując się pismem, które opierało się na alfabecie greckim, ale oddawało dźwięki mowy słowiańskiej- głagolica. (wynalezione przez Konstantyna) Głagolica była kontrowersyjnym rozwiązaniem, bo wielu chrześcijan uważało, ze obrzędy miały być sprawowane w języku greckim, bądź łacińskim. Obawiali się oni odkształcenia treści. Sprawa wylądowała u papieża, który zatwierdził liturgię słowiańską. Konstantyn jednak wstąpił do jednego z rzymskich klasztorów, przyjął imię Cyryl, a Metody został arcybiskupem Moraw. Po upadku Wielkich Moraw powstały nowe państwa. Przemyślidowie (książęta czescy) założyli Czechy. Jednak Otton I ich pokonał i musieli oni płacić trybut. Były państwem chrześcijańskim, bo wcześniej wchodziły w skład Wielkich Moraw. Ruś powstała dzięki wikingom zwanych Waregami. Ich wódź Ruryk został uznany za księcia w Nowogrodzie Wielkim, a następnie podporządkowały mu się większe tereny. Stolicą był Kijów. Jeden z władców Włodzimierz I, przyjął chrzest w obrządku greckim. Otworzyło to Ruś na wpływy kultury bizantyjskiej.