Wojna secesyjna i nowe idee polityczne
Wojna secesyjna w USA (1861-1865) wybuchła z powodu głębokich różnic między Północą i Południem. Północne stany były uprzemysłowione i zamożniejsze, podczas gdy południowe stany opierały się na rolnictwie i plantacjach wykorzystujących pracę niewolników. Głównym punktem sporu stało się niewolnictwo.
Skutki wojny były dramatyczne - wiele ofiar śmiertelnych, ponad milion rannych żołnierzy, zniszczenia na Południu, ale przede wszystkim zniesienie niewolnictwa.
W Europie rozwijał się kolonializm, napędzany wzrostem zapotrzebowania na surowce i towary, których brakowało na kontynencie. Proces ten trwał aż do I wojny światowej w 1914 roku.
W Polsce pojawiały się nowe idee polityczne. W 1893 roku powstały dwie ważne partie: Polska Partia Socjalistyczna (PPS) pod przewodnictwem Józefa Piłsudskiego oraz SDKP. PPS reprezentowała orientację proaustriacką i dążyła do wywołania powstania przeciw Rosji. Z drugiej strony, Roman Dmowski z Narodowej Demokracji promował hasło "Polska dla Polaków" i reprezentował orientację prorosyjską.
Warto zapamiętać: Dwie główne koncepcje odzyskania niepodległości Polski to orientacja proaustriacka Piłsudskiego (powstanie i niepodległe państwo) oraz prorosyjska Dmowskiego (autonomia pod berłem cara jako pierwszy krok ku niepodległości).