Kazimierz Jagiellończyk i Jan Olbracht
Kazimierz Jagiellończyk kontynuował walkę z Krzyżakami, prowadząc wojnę trzynastoletnią (1454-66). Jej efektem był II pokój toruński (1466), dzięki któremu powstały Prusy Królewskie (należące do Polski) i Prusy Zakonne (lenno Polski). To wielki sukces polityczny, który zmienił układ sił w regionie.
Niestety, za cenę wsparcia szlachty w wojnie Kazimierz musiał nadać jej przywilej cerekwicko-nieszawski (1454), który znacznie ograniczał władzę królewską. Mimo to jego panowanie było pomyślne dla rozwoju kultury - upowszechniała się oświata, tworzyli wielcy artyści jak Jan Długosz czy Wit Stwosz.
Jan Olbracht kontynuował politykę ojca wobec Krzyżaków, którzy złożyli mu hołd lenny w Poznaniu. Planował nawet wyprawę na Prusy Zakonne, ale nie doszła ona do skutku. Jego polityka zagraniczna skupiała się na Mołdawii i Turcji - niestety nieudana wyprawa mołdawska (1497) przeszła do historii jako klęska ("Za Olbrachta wyginęła szlachta").
Warto wiedzieć: Przywilej piotrkowski z 1496 roku, nadany przez Jana Olbrachta, zakazywał mieszczanom posiadania ziemi, co na długie lata zahamowało rozwój tej grupy społecznej!
Olbracht, podobnie jak ojciec, płacił za poparcie szlachty kolejnymi przywilejami. W 1496 roku wydał przywilej piotrkowski, który jeszcze bardziej wzmocnił pozycję szlachty. Sam król prowadził dość hulaszczy tryb życia, choć interesował się sztuką, szczególnie muzyką, malarstwem i architekturą obronną.