Ustrój Królestwa Polskiego
Królestwo Polskie powstało w 1815 roku, a jego konstytucję opracował książę Adam Jerzy Czartoryski. Chociaż formalnie było państwem konstytucyjnym, car rosyjski jako król Polski miał ogromne uprawnienia - inicjował ustawy, sprawował nadzór wykonawczy, decydował o polityce zagranicznej i dowodził armią.
System władzy opierał się na trójpodziale. Władzę ustawodawczą sprawował Sejm składający się z króla, Senatu (mianowanego przez cara) i Izby Poselskiej (wybieranej przez sejmiki szlacheckie i zgromadzenia gminne). Władzę wykonawczą dzierżył car wraz z Radą Stanu i Radą Administracyjną, która pełniła funkcję rządu. Sądownictwo było teoretycznie niezależne.
Konstytucja gwarantowała obywatelom równość wobec prawa, wolność religii i publikacji oraz prawa wyborcze. W teorii wyglądało to obiecująco, ale w praktyce władzę sprawował najpierw namiestnik gen. Józef Zajączek, a faktycznie wielki książę Konstanty Romanow, brat cara.
Warto zapamiętać! Chociaż konstytucja Królestwa Polskiego była jedną z najbardziej liberalnych w ówczesnej Europie, rzeczywista władza znajdowała się w rękach carskich urzędników, co prowadziło do narastających napięć politycznych.