Konflikt w Afganistanie i upadek ZSRR
Wojna w Afganistanie stała się poważnym obciążeniem dla Związku Radzieckiego. Po przejęciu władzy przez komunistów podporządkowanych Moskwie, ZSRR podjął w grudniu 1979 roku interwencję zbrojną, instalując nowy rząd z Babrakiem Karmalem na czele. Konflikt trwał do 1989 roku i doprowadził do cierpienia milionów Afgańczyków.
USA aktywnie wspierały afgańską partyzantkę, szkoląc mudżahedinów. Interwencja spotkała się z falą międzynarodowej krytyki i znacząco osłabiła pozycję ZSRR na arenie międzynarodowej.
W latach 80. ZSRR pogrążał się w kryzysie gospodarczym i społecznym. Problemem była korupcja, racjonowanie towarów i niewydolna gospodarka centralnie planowana. Dopiero Michaił Gorbaczow podjął próbę reform wprowadzając politykę glasnosti (jawności) i pierestrojki (przebudowy).
Punkt zwrotny: Spotkanie Gorbaczowa z amerykańskim prezydentem Bushem na Malcie w grudniu 1989 roku symbolicznie zakończyło zimną wojnę.
Gorbaczow zliberalizował system polityczny - zaprzestano ścigania dysydentów, zniesiono cenzurę i usunięto z konstytucji zapis o kierowniczej roli partii komunistycznej. W 1989 roku porzucono doktrynę Breżniewa, co pozwoliło krajom bloku wschodniego na podejmowanie samodzielnych decyzji politycznych. Te zmiany przyspieszyły upadek systemu komunistycznego w Europie Wschodniej.