Otwórz aplikację

Przedmioty

699

9 gru 2025

41 strony

Kryzys i Upadek Pierwszej Rzeczypospolitej: Kluczowe Wydarzenia

P

Paulinek Minecraft

@paulinekminecraft_yppl

Czasy panowania dynastii Wettinów i początek rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego... Pokaż więcej

Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
1 / 10
1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Dynastia Wettinów na tronie Polski

Wettinowie to niemiecka dynastia pochodząca z Saksonii, która dała Polsce dwóch królów: Augusta II Mocnego panowałwlatach16971706i17091733panował w latach 1697-1706 i 1709-1733 oraz Augusta III Sasa rządziłwokresie17331763rządził w okresie 1733-1763.

Panowanie Wettinów w Polsce miało charakter specyficzny - traktowali oni nasz kraj głównie jako dodatek do swojego rodowego władztwa w Saksonii. Ich rządy cechowały się rosnącą zależnością od sąsiednich mocarstw, zwłaszcza Rosji.

Wettinowie wielokrotnie próbowali wzmocnić władzę królewską i wprowadzić centralizację państwa, co wywoływało silny opór ze strony magnaterii polskiej, broniącej swoich przywilejów.

💡 Ciekawostka: August II zyskał przydomek "Mocny" nie tylko ze względu na swoją potężną budowę ciała, ale także dzięki niezwykłej sile fizycznej - podobno potrafił gołymi rękami łamać podkowy!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Wielka Wojna Północna

Wielka Wojna Północna (1700-1721) to konflikt, który znacząco wpłynął na losy Polski. Była to walka między Szwecją a koalicją Danii, Saksonii, Rosji i Prus o dominację w regionie Morza Bałtyckiego.

August II jako elektor saski wciągnął Polskę w ten konflikt, co okazało się katastrofalne w skutkach. Nasz kraj stał się areną walk między wrogimi armiami, a dodatkowo wybuchła wojna domowa między zwolennikami Augusta II a stronnikami króla szwedzkiego Karola XII.

Karol XII zdołał nawet osadzić na polskim tronie swojego kandydata - Stanisława Leszczyńskiego (1704-1709). Dopiero po klęsce Szwedów w bitwie pod Połtawą (1709) August II mógł wrócić na tron polski, ale za cenę uzależnienia od Rosji Piotra I.

⚠️ Zapamiętaj: Wielka Wojna Północna była punktem zwrotnym w historii Polski - po niej Rzeczpospolita stała się faktycznym protektoratem Rosji, która coraz mocniej ingerowała w nasze sprawy wewnętrzne!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Charakterystyka rządów Wettinów

Oceniając panowanie Wettinów w Polsce, historycy wskazują głównie na jego negatywne aspekty. Traktowali oni Polskę instrumentalnie, jako narzędzie do realizacji własnych interesów dynastycznych.

Po powrocie Augusta II na tron w 1709 roku nastąpiło dramatyczne uzależnienie Polski od Rosji i Prus. Rosja zaczęła pełnić rolę "gwaranta" polskiego ustroju, co w praktyce oznaczało blokowanie wszelkich reform. W kraju pogłębiała się anarchia polityczna i słabość władzy centralnej.

Jedynym pozytywnym aspektem panowania Wettinów, szczególnie za czasów Augusta III, był względny spokój i brak większych wojen na terytorium Polski. Paradoksalnie, nawet brak zainteresowania Augusta III sprawami Polski przyniósł krajowi pewne wytchnienie po burzliwych czasach jego ojca.

💡 Warto wiedzieć: W Saksonii Wettinowie prowadzili nowoczesne reformy gospodarcze i administracyjne, jednak nie udało im się przenieść tych rozwiązań do Polski ze względu na opór magnaterii.

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Sejm Niemy i początek protektoratu rosyjskiego

Sejm Niemy z 1717 roku to jedno z najważniejszych wydarzeń epoki saskiej. Został zwołany z inicjatywy cara Piotra I, a jego nazwa pochodzi stąd, że nie dopuszczono posłów do dyskusji – musieli milcząc zaakceptować narzucone postanowienia.

Na Sejmie Niemym znacząco ograniczono władzę króla i wpływy Saksonii w Polsce. Jednocześnie zredukowano armię polską do zaledwie 24 tysięcy żołnierzy, co czyniło ją niezdolną do obrony granic państwa. Potwierdzono też najbardziej destrukcyjne zasady ustrojowe: wolną elekcję i liberum veto.

Sejm Niemy był faktycznym początkiem rosyjskiego protektoratu nad Rzeczpospolitą. Od tego momentu Rosja oficjalnie występowała jako "gwarant" polskiego ustroju, co dawało jej pretekst do ciągłej ingerencji w nasze sprawy wewnętrzne.

⚠️ Zapamiętaj: Sejm Niemy (1717) symbolizuje początek faktycznej utraty suwerenności przez Rzeczpospolitą i stał się jednym z kroków prowadzących do rozbiorów Polski!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Pierwsze próby reform

Mimo ogólnego upadku państwa, w czasach saskich pojawiły się pierwsze próby reform i odrodzenia kraju. Najważniejszą inicjatywą było założenie Collegium Nobilium w 1740 roku przez pijara Stanisława Konarskiego.

Collegium Nobilium było nowoczesną szkołą dla młodej szlachty, która miała kształcić przyszłych reformatorów państwa. Program nauczania obejmował historię, prawo, języki obce i matematykę, a więc przedmioty praktyczne, przydatne w życiu publicznym.

Szkoła Konarskiego odegrała ogromną rolę w kształtowaniu nowego pokolenia polityków, którzy później, za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego, próbowali ratować Rzeczpospolitą. To właśnie absolwenci Collegium Nobilium stawali się rzecznikami reform i unowocześnienia państwa.

💡 Ciekawostka: Stanisław Konarski uczył w Collegium Nobilium odwagi cywilnej i niezależnego myślenia, co było rewolucyjne w tamtych czasach. Jego motto brzmiało: "Sapere auso" (Odważ się być mądrym).

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Ingerencje mocarstw w sprawy Polski

Okres saski to czas nasilających się ingerencji państw ościennych w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Przykładem był Traktat Trzech Czarnych Orłów zawarty w 1732 roku między Rosją, Prusami i Austrią.

Celem traktatu było uniemożliwienie elekcji Stanisława Leszczyńskiego po śmierci Augusta II. Mocarstwa uzgodniły, że siłą narzucą Polsce swojego kandydata na tron, nie licząc się z wolą szlachty polskiej. Traktat ten pokazał, że Polska stała się przedmiotem, a nie podmiotem w polityce międzynarodowej.

Efektem traktatu była wojna o sukcesję polską (1733-1736), gdy mimo wyboru Stanisława Leszczyńskiego na króla, mocarstwa siłą osadziły na tronie Augusta III. To dramatycznie uświadomiło Polakom, że nawet podstawowe prawo szlachty - wolna elekcja - stało się fikcją.

⚠️ Ważne: Traktat Trzech Czarnych Orłów był zapowiedzią przyszłych rozbiorów Polski - po raz pierwszy mocarstwa oficjalnie uzgodniły wspólne działania przeciwko polskiej niezależności!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Symboliczne aspekty epoki saskiej

Pomimo problemów politycznych, epoka saska przyniosła też pewne symboliczne inicjatywy, mające podkreślić prestiż państwa polskiego. Jedną z nich było ustanowienie przez Augusta II Orderu Orła Białego w 1705 roku.

Order Orła Białego stał się najstarszym i najważniejszym polskim odznaczeniem państwowym. Król przyznawał go najznamienitszym osobistościom w państwie, co miało wzmacniać ich lojalność wobec monarchy i budować jego autorytet.

Symbolika Orła Białego nawiązywała do tradycji państwowości polskiej i miała przypominać o wielkości Rzeczypospolitej. Paradoksalnie, order ten przetrwał znacznie dłużej niż sama monarchia polska i istnieje do dzisiaj jako najwyższe polskie odznaczenie.

💡 Czy wiesz, że...: Order Orła Białego początkowo przyznawano zarówno Polakom, jak i cudzoziemcom. Wśród pierwszych kawalerów orderu byli zarówno magnaci polscy, jak i car Piotr I oraz król pruski Fryderyk Wilhelm I.

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Pierwsze próby naprawy państwa

W drugiej połowie panowania Augusta III pojawiły się pierwsze poważne próby reform państwa. Główną postacią tego ruchu był Stanisław Konarski, który w swoim dziele "O skutecznym rad sposobie" (1760-1763) ostro krytykował liberum veto jako główną przyczynę paraliżu państwa.

Konarski i jego zwolennicy proponowali unowocześnienie armii i administracji państwowej na wzór zachodni. Niestety, większość tych propozycji nie doczekała się realizacji za życia reformatorów ze względu na opór konserwatywnej szlachty i ingerencje Rosji.

Publicystyka polityczna tego okresu stawała się coraz bardziej świadoma zagrożeń dla państwa. Obok nurtu reformatorskiego istniał też nurt tradycjonalistyczny, związany później z konfederacją barską (1768-1772), broniący tradycyjnych wartości szlacheckich, ale często nierozumiejący konieczności głębokich zmian.

⚠️ Zapamiętaj: Dzieło Konarskiego "O skutecznym rad sposobie" było pierwszą systematyczną krytyką liberum veto i początkiem nowoczesnej myśli reformatorskiej w Polsce. Warto znać ten tytuł, bo często pojawia się na egzaminach!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

"Polska nierządem stoi"

W epoce saskiej popularne stało się powiedzenie "Polska nierządem stoi", które dobrze oddawało paradoksy ówczesnego systemu politycznego Rzeczypospolitej. Część szlachty faktycznie wierzyła, że chaos polityczny i słabość władzy centralnej są gwarancją wolności szlacheckiej.

To sformułowanie obrazowało anarchię wynikającą z nadmiernych przywilejów szlachty, destrukcyjnego działania liberum veto oraz braku silnej władzy centralnej. W praktyce taki system prowadził do paraliżu państwa i ułatwiał ingerencję państw ościennych.

Rzeczywistość brutalnie weryfikowała to przekonanie - podczas gdy inne państwa Europy modernizowały swoje armie, administrację i gospodarki, Polska pogrążała się w chaosie, co prowadziło ją prostą drogą do utraty niepodległości.

💡 Warto wiedzieć: Chociaż powiedzenie "Polska nierządem stoi" często cytowane jest jako wyraz samozadowolenia szlachty, to pod koniec epoki saskiej coraz więcej Polaków zdawało sobie sprawę, że jest ono tragicznym nieporozumieniem i że reforma państwa jest konieczna.

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Początek panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego

Stanisław August Poniatowski został królem Polski w 1764 roku w wyniku ostatniej wolnej elekcji w historii Polski. Jednak słowo "wolna" należy tu traktować z dużym dystansem, gdyż wybór był faktycznie sterowany przez carycę Katarzynę II.

Rosja i Prusy popierały Poniatowskiego, ponieważ był on postrzegany jako słaby kandydat, którego łatwo będzie kontrolować. Jako były kochanek Katarzyny II, miał z nią osobiste powiązania, co dawało jej nadzieję na wpływanie na jego decyzje.

Elekcja w 1764 roku odbywała się pod presją wojsk rosyjskich stacjonujących w pobliżu pola elekcyjnego. W głosowaniu wzięła udział znacznie ograniczona liczba szlachty, co dodatkowo podważało legitymację nowego króla w oczach części społeczeństwa.

⚠️ Zapamiętaj: Chociaż Stanisław August Poniatowski został królem jako "marionetka" Katarzyny II, z czasem okazał się jednym z najwybitniejszych królów Polski i podjął heroiczną próbę ratowania państwa przed upadkiem.



Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Najpopularniejsze notatki: Rozbiory Polski

Najpopularniejsze notatki z Historia

Najpopularniejsze notatki

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Historia

699

9 gru 2025

41 strony

Kryzys i Upadek Pierwszej Rzeczypospolitej: Kluczowe Wydarzenia

P

Paulinek Minecraft

@paulinekminecraft_yppl

Czasy panowania dynastii Wettinów i początek rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego to kluczowy, choć trudny okres w historii Polski. W XVIII wieku Rzeczpospolita zmagała się z rosnącymi wpływami państw ościennych, wewnętrznym chaosem politycznym i pierwszymi próbami reform mających uratować państwo.

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Dynastia Wettinów na tronie Polski

Wettinowie to niemiecka dynastia pochodząca z Saksonii, która dała Polsce dwóch królów: Augusta II Mocnego panowałwlatach16971706i17091733panował w latach 1697-1706 i 1709-1733 oraz Augusta III Sasa rządziłwokresie17331763rządził w okresie 1733-1763.

Panowanie Wettinów w Polsce miało charakter specyficzny - traktowali oni nasz kraj głównie jako dodatek do swojego rodowego władztwa w Saksonii. Ich rządy cechowały się rosnącą zależnością od sąsiednich mocarstw, zwłaszcza Rosji.

Wettinowie wielokrotnie próbowali wzmocnić władzę królewską i wprowadzić centralizację państwa, co wywoływało silny opór ze strony magnaterii polskiej, broniącej swoich przywilejów.

💡 Ciekawostka: August II zyskał przydomek "Mocny" nie tylko ze względu na swoją potężną budowę ciała, ale także dzięki niezwykłej sile fizycznej - podobno potrafił gołymi rękami łamać podkowy!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wielka Wojna Północna

Wielka Wojna Północna (1700-1721) to konflikt, który znacząco wpłynął na losy Polski. Była to walka między Szwecją a koalicją Danii, Saksonii, Rosji i Prus o dominację w regionie Morza Bałtyckiego.

August II jako elektor saski wciągnął Polskę w ten konflikt, co okazało się katastrofalne w skutkach. Nasz kraj stał się areną walk między wrogimi armiami, a dodatkowo wybuchła wojna domowa między zwolennikami Augusta II a stronnikami króla szwedzkiego Karola XII.

Karol XII zdołał nawet osadzić na polskim tronie swojego kandydata - Stanisława Leszczyńskiego (1704-1709). Dopiero po klęsce Szwedów w bitwie pod Połtawą (1709) August II mógł wrócić na tron polski, ale za cenę uzależnienia od Rosji Piotra I.

⚠️ Zapamiętaj: Wielka Wojna Północna była punktem zwrotnym w historii Polski - po niej Rzeczpospolita stała się faktycznym protektoratem Rosji, która coraz mocniej ingerowała w nasze sprawy wewnętrzne!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Charakterystyka rządów Wettinów

Oceniając panowanie Wettinów w Polsce, historycy wskazują głównie na jego negatywne aspekty. Traktowali oni Polskę instrumentalnie, jako narzędzie do realizacji własnych interesów dynastycznych.

Po powrocie Augusta II na tron w 1709 roku nastąpiło dramatyczne uzależnienie Polski od Rosji i Prus. Rosja zaczęła pełnić rolę "gwaranta" polskiego ustroju, co w praktyce oznaczało blokowanie wszelkich reform. W kraju pogłębiała się anarchia polityczna i słabość władzy centralnej.

Jedynym pozytywnym aspektem panowania Wettinów, szczególnie za czasów Augusta III, był względny spokój i brak większych wojen na terytorium Polski. Paradoksalnie, nawet brak zainteresowania Augusta III sprawami Polski przyniósł krajowi pewne wytchnienie po burzliwych czasach jego ojca.

💡 Warto wiedzieć: W Saksonii Wettinowie prowadzili nowoczesne reformy gospodarcze i administracyjne, jednak nie udało im się przenieść tych rozwiązań do Polski ze względu na opór magnaterii.

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Sejm Niemy i początek protektoratu rosyjskiego

Sejm Niemy z 1717 roku to jedno z najważniejszych wydarzeń epoki saskiej. Został zwołany z inicjatywy cara Piotra I, a jego nazwa pochodzi stąd, że nie dopuszczono posłów do dyskusji – musieli milcząc zaakceptować narzucone postanowienia.

Na Sejmie Niemym znacząco ograniczono władzę króla i wpływy Saksonii w Polsce. Jednocześnie zredukowano armię polską do zaledwie 24 tysięcy żołnierzy, co czyniło ją niezdolną do obrony granic państwa. Potwierdzono też najbardziej destrukcyjne zasady ustrojowe: wolną elekcję i liberum veto.

Sejm Niemy był faktycznym początkiem rosyjskiego protektoratu nad Rzeczpospolitą. Od tego momentu Rosja oficjalnie występowała jako "gwarant" polskiego ustroju, co dawało jej pretekst do ciągłej ingerencji w nasze sprawy wewnętrzne.

⚠️ Zapamiętaj: Sejm Niemy (1717) symbolizuje początek faktycznej utraty suwerenności przez Rzeczpospolitą i stał się jednym z kroków prowadzących do rozbiorów Polski!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Pierwsze próby reform

Mimo ogólnego upadku państwa, w czasach saskich pojawiły się pierwsze próby reform i odrodzenia kraju. Najważniejszą inicjatywą było założenie Collegium Nobilium w 1740 roku przez pijara Stanisława Konarskiego.

Collegium Nobilium było nowoczesną szkołą dla młodej szlachty, która miała kształcić przyszłych reformatorów państwa. Program nauczania obejmował historię, prawo, języki obce i matematykę, a więc przedmioty praktyczne, przydatne w życiu publicznym.

Szkoła Konarskiego odegrała ogromną rolę w kształtowaniu nowego pokolenia polityków, którzy później, za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego, próbowali ratować Rzeczpospolitą. To właśnie absolwenci Collegium Nobilium stawali się rzecznikami reform i unowocześnienia państwa.

💡 Ciekawostka: Stanisław Konarski uczył w Collegium Nobilium odwagi cywilnej i niezależnego myślenia, co było rewolucyjne w tamtych czasach. Jego motto brzmiało: "Sapere auso" (Odważ się być mądrym).

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ingerencje mocarstw w sprawy Polski

Okres saski to czas nasilających się ingerencji państw ościennych w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Przykładem był Traktat Trzech Czarnych Orłów zawarty w 1732 roku między Rosją, Prusami i Austrią.

Celem traktatu było uniemożliwienie elekcji Stanisława Leszczyńskiego po śmierci Augusta II. Mocarstwa uzgodniły, że siłą narzucą Polsce swojego kandydata na tron, nie licząc się z wolą szlachty polskiej. Traktat ten pokazał, że Polska stała się przedmiotem, a nie podmiotem w polityce międzynarodowej.

Efektem traktatu była wojna o sukcesję polską (1733-1736), gdy mimo wyboru Stanisława Leszczyńskiego na króla, mocarstwa siłą osadziły na tronie Augusta III. To dramatycznie uświadomiło Polakom, że nawet podstawowe prawo szlachty - wolna elekcja - stało się fikcją.

⚠️ Ważne: Traktat Trzech Czarnych Orłów był zapowiedzią przyszłych rozbiorów Polski - po raz pierwszy mocarstwa oficjalnie uzgodniły wspólne działania przeciwko polskiej niezależności!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Symboliczne aspekty epoki saskiej

Pomimo problemów politycznych, epoka saska przyniosła też pewne symboliczne inicjatywy, mające podkreślić prestiż państwa polskiego. Jedną z nich było ustanowienie przez Augusta II Orderu Orła Białego w 1705 roku.

Order Orła Białego stał się najstarszym i najważniejszym polskim odznaczeniem państwowym. Król przyznawał go najznamienitszym osobistościom w państwie, co miało wzmacniać ich lojalność wobec monarchy i budować jego autorytet.

Symbolika Orła Białego nawiązywała do tradycji państwowości polskiej i miała przypominać o wielkości Rzeczypospolitej. Paradoksalnie, order ten przetrwał znacznie dłużej niż sama monarchia polska i istnieje do dzisiaj jako najwyższe polskie odznaczenie.

💡 Czy wiesz, że...: Order Orła Białego początkowo przyznawano zarówno Polakom, jak i cudzoziemcom. Wśród pierwszych kawalerów orderu byli zarówno magnaci polscy, jak i car Piotr I oraz król pruski Fryderyk Wilhelm I.

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Pierwsze próby naprawy państwa

W drugiej połowie panowania Augusta III pojawiły się pierwsze poważne próby reform państwa. Główną postacią tego ruchu był Stanisław Konarski, który w swoim dziele "O skutecznym rad sposobie" (1760-1763) ostro krytykował liberum veto jako główną przyczynę paraliżu państwa.

Konarski i jego zwolennicy proponowali unowocześnienie armii i administracji państwowej na wzór zachodni. Niestety, większość tych propozycji nie doczekała się realizacji za życia reformatorów ze względu na opór konserwatywnej szlachty i ingerencje Rosji.

Publicystyka polityczna tego okresu stawała się coraz bardziej świadoma zagrożeń dla państwa. Obok nurtu reformatorskiego istniał też nurt tradycjonalistyczny, związany później z konfederacją barską (1768-1772), broniący tradycyjnych wartości szlacheckich, ale często nierozumiejący konieczności głębokich zmian.

⚠️ Zapamiętaj: Dzieło Konarskiego "O skutecznym rad sposobie" było pierwszą systematyczną krytyką liberum veto i początkiem nowoczesnej myśli reformatorskiej w Polsce. Warto znać ten tytuł, bo często pojawia się na egzaminach!

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

"Polska nierządem stoi"

W epoce saskiej popularne stało się powiedzenie "Polska nierządem stoi", które dobrze oddawało paradoksy ówczesnego systemu politycznego Rzeczypospolitej. Część szlachty faktycznie wierzyła, że chaos polityczny i słabość władzy centralnej są gwarancją wolności szlacheckiej.

To sformułowanie obrazowało anarchię wynikającą z nadmiernych przywilejów szlachty, destrukcyjnego działania liberum veto oraz braku silnej władzy centralnej. W praktyce taki system prowadził do paraliżu państwa i ułatwiał ingerencję państw ościennych.

Rzeczywistość brutalnie weryfikowała to przekonanie - podczas gdy inne państwa Europy modernizowały swoje armie, administrację i gospodarki, Polska pogrążała się w chaosie, co prowadziło ją prostą drogą do utraty niepodległości.

💡 Warto wiedzieć: Chociaż powiedzenie "Polska nierządem stoi" często cytowane jest jako wyraz samozadowolenia szlachty, to pod koniec epoki saskiej coraz więcej Polaków zdawało sobie sprawę, że jest ono tragicznym nieporozumieniem i że reforma państwa jest konieczna.

1. Dynastia Wettinów na
tronie Polski
Wettinowie to niemiecka
dynastia panująca w Saksonii, z
której wywodzili się dwaj
królowie Polski:
• A

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Początek panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego

Stanisław August Poniatowski został królem Polski w 1764 roku w wyniku ostatniej wolnej elekcji w historii Polski. Jednak słowo "wolna" należy tu traktować z dużym dystansem, gdyż wybór był faktycznie sterowany przez carycę Katarzynę II.

Rosja i Prusy popierały Poniatowskiego, ponieważ był on postrzegany jako słaby kandydat, którego łatwo będzie kontrolować. Jako były kochanek Katarzyny II, miał z nią osobiste powiązania, co dawało jej nadzieję na wpływanie na jego decyzje.

Elekcja w 1764 roku odbywała się pod presją wojsk rosyjskich stacjonujących w pobliżu pola elekcyjnego. W głosowaniu wzięła udział znacznie ograniczona liczba szlachty, co dodatkowo podważało legitymację nowego króla w oczach części społeczeństwa.

⚠️ Zapamiętaj: Chociaż Stanisław August Poniatowski został królem jako "marionetka" Katarzyny II, z czasem okazał się jednym z najwybitniejszych królów Polski i podjął heroiczną próbę ratowania państwa przed upadkiem.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

11

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny
Quiz
Fiszki
Esej

Najpopularniejsze notatki: Rozbiory Polski

Najpopularniejsze notatki z Historia

Najpopularniejsze notatki

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS