Strona 2: Kryzys polityczny i Rokosz Lubomirskiego
Na czym polegał kryzys Rzeczypospolitej w 17 wieku w sferze politycznej? Kluczowe problemy to ograniczenie roli sejmu i osłabienie władzy królów elekcyjnych. Skutki tych zjawisk obejmowały:
- Nadużywanie zasady liberum veto
- Przekupstwo posłów
- Rokosze zbrojnewystąpieniaszlachtyprzeciwkokroˊlowi
Definition: Liberum veto co to? To zasada umożliwiająca posłom zrywanie obrad sejmu i unieważnianie wcześniej podjętych postanowień.
Liberum veto w Polsce działało na zasadzie jednomyślności - sprzeciw choćby jednego posła mógł zakończyć obrady sejmu.
Highlight: Liberum veto pierwszy raz zostało użyte w 1652 roku, co zapoczątkowało okres paraliżu polskiego parlamentaryzmu.
Example: Dlaczego liberum veto było szkodliwe dla Polski? Magnaci i obce dwory wykorzystywali tę zasadę, przekupując posłów, by zrywali sejmy i blokowali reformy.
Rokosz Lubomirskiego przyczyny tkwiły w sporze o reformę elekcji królewskiej.
Definition: Rokosz to zbrojne wystąpienie szlachty przeciwko królowi.
Rokosz Lubomirskiego data to lata 1665-1666. Przyczyny i skutki rokoszu Lubomirskiego obejmowały:
- Przyczyna: Sprzeciw części szlachty wobec projektu Jana Kazimierza dotyczącego wyboru nowego króla za życia panującego.
- Przywódca: Hetman Jerzy Lubomirski
- Przebieg: Krwawa wojna domowa
- Skutki:
Skazanie Lubomirskiego na wygnanie banicję
Abdykacja króla Jana Kazimierza w 1668 roku
Quote: "Rozkosz doprowadził do krawawej wojny domowej, w latach 1665-1666r. i zakończyła się ugodą."
Kryzys Rzeczypospolitej w XVIII wieku był w dużej mierze kontynuacją i pogłębieniem problemów, które zaczęły się w XVII stuleciu.
