Kształtowanie się monarchii parlamentarnej w Anglii
Monarchia parlamentarna w Anglii wyłoniła się w wyniku burzliwych wydarzeń XVII wieku. Proces ten rozpoczął się od konfliktu między królem Karolem I Stuartem a parlamentem.
Przyczyny: Dążenia Karola I Stuarta do monarchii absolutnej wywołały sprzeciw szlachty i doprowadziły do wojny domowej w Anglii.
Konflikt podzielił społeczeństwo na dwa obozy:
- Purytanie - wspierani przez mieszczan, dominujący w parlamencie
- Rojaliści - popierani głównie przez arystokrację
Highlight: Kluczową postacią w tym konflikcie był Oliver Cromwell, który zdobył duże wpływy wśród przeciwników króla.
Przełomowym momentem była bitwa pod Naseby w 1645 roku, w której purytanie odnieśli zwycięstwo nad rojalistami. W konsekwencji:
- Król Karol I został pojmany i stracony w 1649 roku
- Ogłoszono Anglię republiką
Vocabulary: Purytanie - radykalny ruch protestancki dążący do "oczyszczenia" Kościoła anglikańskiego z elementów katolickich.
Po egzekucji króla, Oliver Cromwell objął władzę jako Lord Protektor, sprawując dyktaturę w latach 1653-1658. W tym okresie:
- Podbito Irlandię i Szkocję
- Wprowadzono surowe rządy purytańskie
Example: Dyktatura Cromwella charakteryzowała się m.in. zakazem zabaw publicznych i zamknięciem teatrów.
Przełom nastąpił w 1660 roku, kiedy parlament przywrócił monarchię parlamentarną. Kolejne ważne wydarzenia to:
- Objęcie tronu przez Karola II, a następnie Jakuba II
- Wstąpienie na tron Wilhelma III Orańskiego w 1689 roku
- Uchwalenie Deklaracji Praw Narodu Angielskiego
Definition: Monarchia parlamentarna to system, w którym monarcha pełni funkcję głowy państwa, ale rzeczywista władza należy do parlamentu i rządu.
Cechy monarchii parlamentarnej w Anglii:
- Król panuje, ale nie rządzi
- Władza wykonawcza należy do rządu
- Parlament sprawuje władzę ustawodawczą
- Sądy są niezależne
Quote: "Król panuje, ale nie rządzi" - ta zasada stała się fundamentem monarchii parlamentarnej w Anglii.
Podsumowując, wojna domowa w Anglii i jej następstwa doprowadziły do fundamentalnych zmian w systemie politycznym kraju, tworząc podwaliny pod nowoczesną demokrację parlamentarną.
