Rodzaje norm społecznych

Normy społeczne to zasady regulujące zachowanie ludzi w społeczeństwie. Wyróżniamy następujące rodzaje norm:

1. Normy prawne: zasady postępowania wynikające z przepisów ustanowionych przez państwo. Ich złamanie grozi karą, np. grzywną.
2. Normy moralne: określają, jakie zachowania należy uznać za dobre, a jakie za złe. Przestrzeganie ich przyczynia się do zdobycia uznania i wzrostu samooceny.
3. Normy obyczajowe: wskazują, jak należy postępować, aby pozostać w zgodzie z regułami przyjętymi w danym społeczeństwie.
4. Normy religijne: dotyczą tylko zasad danego wyznania. Ich nieprzestrzeganie może prowadzić do wykluczenia ze społeczności religijnej.

Example: Przykładem normy prawnej jest zakaz kradzieży, normy moralnej - uczciwość, normy obyczajowej - używanie zwrotów grzecznościowych, a normy religijnej - uczestnictwo w nabożeństwach.

Wymień normy społeczne, które występują w różnych grupach społecznych:

• Grupy małe: liczebność grupy jest niska, wszyscy członkowie znają się osobiście $np. grupa koleżeńska, drużyna sportowa$.
• Grupy duże: liczebność grupy jest znaczna, nie ma możliwości nawiązania bezpośrednich kontaktów między wszystkimi członkami $np. naród$.

Vocabulary: Grupa społeczna to zbiór osób, które łączy wspólny cel, wartości lub interesy.

Typy grup społecznych

Istnieją różne rodzaje norm społecznych i typy grup społecznych:

1. Grupy pierwotne: członkowie dołączają do nich w sposób naturalny, niezależnie od swojej woli. Charakteryzują się silnymi więziami emocjonalnymi $np. rodzina$.
2. Grupy wtórne: więzi łączące członków wynikają głównie ze wspólnie realizowanego celu $np. pracownicy przedsiębiorstwa$.
3. Grupy formalne: relacje między członkami są regulowane odpowiednimi przepisami $np. drużyna harcerska, wojsko$.
4. Grupy nieformalne: relacje kształtują się spontanicznie, a zasady działania są wypracowywane samodzielnie przez członków $np. grupa koleżeńska, koło zainteresowań$.

Example: Przykłady norm społecznych w grupie formalnej, takiej jak drużyna harcerska, mogą obejmować noszenie munduru, przestrzeganie kodeksu harcerskiego czy uczestnictwo w zbiórkach.

Grupy można również podzielić ze względu na trwałość:

• Grupy trwałe: istnieją od długiego czasu, członków łączą doświadczenia i poczucie tożsamości $np. naród, wspólnota religijna$.
• Grupy krótkotrwałe: powoływane na określony czas, aby zrealizować ustalone zadanie $np. grupa uczniów przygotowujących szkolną wystawę$.

Highlight: Zrozumienie różnych typów grup społecznych pomaga w lepszym funkcjonowaniu w społeczeństwie i dostosowywaniu się do różnych norm społecznych.

Komunikacja i podejmowanie decyzji w grupie

Komunikacja w grupie może odbywać się na dwa główne sposoby:

1. Komunikacja werbalna: przekazywanie informacji za pomocą słów.
2. Komunikacja niewerbalna: przekazywanie informacji za pomocą gestów, mimiki, postawy ciała, tonu głosu i tempa mówienia.

Definition: Komunikacja to proces wymiany informacji między nadawcą a odbiorcą.

Do funkcji norm społecznych zaliczyć można regulowanie sposobów podejmowania decyzji w grupie. Istnieją trzy główne metody:

1. Uzgadnianie: Wspólne stanowisko wypracowywane jest w trakcie dyskusji. Przyjęte ustalenia zyskują akceptację całej grupy. Proces może trwać długo.
2. Decyzja lidera: Rozstrzygnięcia dokonuje osoba stojąca na czele grupy. Decyzja zwykle zapada szybko. Część grupy może uznać decyzję za błędną i nie angażować się w realizację działań.
3. Głosowanie: Zwycięża propozycja, za którą opowiedziała się większość członków grupy. Głos każdej osoby jest tak samo ważny. W grupie może powstać podział na wygranych i przegranych.

Highlight: Wybór metody podejmowania decyzji zależy od charakteru grupy, sytuacji i celu, jaki ma zostać osiągnięty.

Asertywność i prawa konsumenta

Asertywność to umiejętność szczerego wypowiadania swojego zdania i podtrzymywania przyjaznych relacji z drugą stroną. Jest przeciwieństwem uległości, ale nie należy mylić jej z agresją.

Definition: Asertywność to zdolność do wyrażania własnych potrzeb i opinii z poszanowaniem praw innych osób.

Podstawowe potrzeby życiowe definicja obejmuje również funkcjonowanie w społeczeństwie jako konsument. Ważne pojęcia związane z prawami konsumenta to:

1. Budżet: zestawienie planowanych wpływów i wydatków. Powinno się go tworzyć w taki sposób, aby nie popaść w długi.
2. Konsument: osoba, która nabywa towary na własny użytek. Ma prawo do odstąpienia od umowy.
3. Reklamacja: wskazanie wady danego artykułu i zażądanie jego wymiany lub naprawy. Aby skorzystać z tego prawa, należy przedstawić dowód zakupu, np. paragon.
4. Gwarancja: na jej podstawie nabywca przez określony czas ma prawo do bezpłatnej naprawy lub wymiany uszkodzonego produktu, jednak pod pewnymi warunkami.

Example: Przykład korzystania z praw konsumenta: Jeśli kupiłeś telefon, który okazał się wadliwy, masz prawo złożyć reklamację i żądać naprawy lub wymiany urządzenia na nowe.

Potrzeby człowieka psychologia podkreśla, że zrozumienie i umiejętność korzystania z praw konsumenta przyczynia się do lepszego funkcjonowania w społeczeństwie i zaspokajania potrzeb materialnych.

Strona 5: Prawa Konsumenta i Rodzina

Omówienie praw konsumenta oraz znaczenia rodziny w społeczeństwie.

Definition: Budżet to zestawienie planowanych wpływów i wydatków.

Example: Reklamacja umożliwia wymianę lub naprawę wadliwego produktu.

Highlight: Rodzina jest podstawową grupą społeczną, do której człowiek należy od urodzenia.

Piramida potrzeb człowieka według Maslowa

Piramida Maslowa to koncepcja opracowana przez amerykańskiego psychologa Abrahama Maslowa, która hierarchizuje podstawowe potrzeby człowieka. Maslow wyróżnił kilka poziomów potrzeb i podzielił je na potrzeby wyższego i niższego rzędu.

Highlight: Według teorii Maslowa, potrzeby wyższego rzędu pojawiają się dopiero po zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu, choć wielu badaczy kwestionuje tę tezę.

Podstawowe potrzeby psychologiczne według piramidy Maslowa obejmują:

1. Potrzeby niższego rzędu: Potrzeby naturalne Potrzeby bezpieczeństwa Potrzeby przynależności
2. Potrzeby wyższego rzędu: Potrzeby uznania i szacunku Potrzeby samorealizacji Potrzeby duchowe

Definition: Samoocena to sposób, w jaki człowiek postrzega i ocenia samego siebie.

Samoocena może być:

• Zaniżona: osoba postrzega siebie negatywnie, co utrudnia kontakty z innymi.
• Zawyżona: osoba jest przekonana o swojej doskonałości, co może prowadzić do konfliktów.