Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Polityczne Nowości: PPS, Józef Piłsudski i SDKPiL

Zobacz

Polityczne Nowości: PPS, Józef Piłsudski i SDKPiL

Rozwój nowych nurtów politycznych w Polsce na przełomie XIX i XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem ruchu socjalistycznego, narodowego i ludowego. Kluczowe partie to Polska Partia Socjalistyczna (PPS), Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) oraz Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (endecja). Główni działacze to Józef Piłsudski, Roman Dmowski i Bolesław Wysłouch.

  • Ruch socjalistyczny dążył do poprawy warunków robotników i niepodległości Polski (PPS) lub rewolucji międzynarodowej (SDKPiL).
  • Ruch narodowy (endecja) skupiał się na odzyskaniu niepodległości i zachowaniu tożsamości narodowej.
  • Ruch ludowy walczył o prawa chłopów i reformy na wsi.

17.02.2023

3480

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zobacz

Główne partie socjalistyczne

Pod koniec XIX wieku w ruchu socjalistycznym wyodrębniły się dwie główne partie: Polska Partia Socjalistyczna (PPS) oraz Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). Największą różnicę między nimi stanowiło podejście do kwestii odzyskania przez Polskę niepodległości.

Polska Partia Socjalistyczna została założona w Paryżu w 1892 roku. Autorem jej programu był Bolesław Limanowski, a na jej czele stanęli Józef Piłsudski, Aleksander Sulkiewicz, Aleksander Malinowski i Stanisław Wojciechowski. PPS reprezentowała nurt niepodległościowy w ruchu socjalistycznym.

Highlight: Program PPS obejmował dążenie do niepodległej Polski jako republiki demokratycznej, wprowadzenie demokracji parlamentarnej, przeprowadzenie reform społecznych, zapewnienie równości obywateli i szerokich swobód obywatelskich.

Example: PPS wydawała własną gazetę "Robotnik", która służyła do propagowania idei partii wśród robotników.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zobacz

Ruch narodowy / nacjonalistyczny

Równolegle do ruchu socjalistycznego rozwijał się ruch narodowy, zwany też nacjonalistycznym. Jego początki sięgają założenia Ligi Polskiej w Szwajcarii w 1887 roku przez Zygmunta Miłkowskiego. Celem organizacji było zjednoczenie wszystkich warstw społeczeństwa polskiego i wzmacnianie ich poczucia polskości.

Definition: Nacjonalizm - ideologia polityczna stawiająca interesy narodu na pierwszym miejscu, często wiążąca się z dążeniem do niepodległości i suwerenności państwowej.

W 1893 roku powstała tajna Liga Narodowa, której przewodził Roman Dmowski. Z inicjatywy działaczy ruchu narodowego utworzono następnie Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne, pierwszą polską partię nacjonalistyczną.

Highlight: Dla działaczy ruchu narodowego najważniejszą wartością był naród, a głównym celem odzyskanie niepodległości i zachowanie tożsamości narodowej.

Vocabulary: Endecja - potoczna nazwa Narodowej Demokracji, ruchu politycznego skupionego wokół Romana Dmowskiego.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zobacz

Nowe nurty polityczne - Ruch socjalistyczny

W drugiej połowie XIX wieku na ziemiach polskich zaczął rozwijać się ruch socjalistyczny. Pierwszą polską partią socjalistyczną była Międzynarodowa Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat, założona w 1882 roku w Warszawie. Znana również jako Wielki Proletariat lub I Proletariat, partia ta została utworzona przez Ludwika Waryńskiego.

Highlight: Program Wielkiego Proletariatu opierał się na ideach Karola Marksa i dążył do międzynarodowej rewolucji robotniczej.

Partia ta była organizacją nielegalną i została szybko rozbita przez władze carskie. W 1888 roku powstał II Proletariat pod przewodnictwem Ludwika Kulczyckiego. W tym samym okresie utworzono również Związek Robotników Polskich, kierowany przez Juliana Marchlewskiego, którego celem było uświadamianie robotnikom ich praw.

Definition: Ruch socjalistyczny - nurt polityczny dążący do poprawy warunków życia klasy robotniczej i wprowadzenia sprawiedliwości społecznej poprzez reformy lub rewolucję.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zobacz

Ruch ludowy / chłopski

Pod koniec XIX wieku na ziemiach polskich ukształtował się również ruch ludowy, reprezentujący interesy chłopów. W Galicji, mimo uwłaszczenia chłopów, nadal istniała duża wrogość między chłopami a szlachtą, głównie z powodu sporów o serwituty.

Definition: Serwituty - prawo ludności chłopskiej do korzystania z pańskich łąk i lasów.

Ważną rolę w rozwoju ruchu ludowego odegrali Maria i Bolesław Wysłouch, małżeństwo wydające pisma "Przegląd Społeczny" i "Przyjaciel Ludu". Pisma te cieszyły się dużą popularnością wśród chłopów i koncentrowały się na uprawnieniach mieszkańców wsi, zwłaszcza na prawach wyborczych.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zobacz

Powstanie Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL)

W 1895 roku w Rzeszowie utworzono Stronnictwo Ludowe, które w 1903 roku przekształciło się w Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL). Była to pierwsza partia chłopska na ziemiach polskich.

Highlight: Główne cele PSL obejmowały poprawę sytuacji mieszkańców wsi i rozszerzenie praw wyborczych.

W 1913 roku PSL podzieliło się na dwie frakcje:

  • PSL-Lewica, skupiająca biedniejszych chłopów, pod przewodnictwem Jana Stapińskiego
  • PSL-Piast, reprezentująca bogatszych chłopów

Example: Podział w PSL odzwierciedlał różnice interesów między różnymi grupami chłopów, co było charakterystyczne dla złożoności ruchu ludowego na początku XX wieku.

Ruch ludowy odegrał istotną rolę w kształtowaniu świadomości politycznej chłopów i walce o ich prawa, co miało znaczący wpływ na późniejsze wydarzenia polityczne w Polsce.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zobacz

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL)

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) była drugą główną partią socjalistyczną, reprezentującą nurt internacjonalistyczny. Na jej czele stali Róża Luksemburg i Julian Marchlewski. W przeciwieństwie do PPS, SDKPiL dążyła do komunizmu i odrzucała walkę o niepodległość Polski.

Highlight: Program SDKPiL zakładał, że cele społeczne są ważniejsze od narodowych. Partia dążyła do obalenia caratu i utworzenia rosyjskiej republiki demokratycznej, a w dalszej perspektywie do rewolucji proletariackiej i utworzenia ogólnoświatowej republiki socjalistycznej.

Vocabulary: Internacjonalizm - ideologia podkreślająca solidarność i współpracę między narodami, przeciwstawiająca się nacjonalizmowi.

W Galicji powstała Polska Partia Socjaldemokratyczna Galicji i Śląska (PPSD) na czele z Ignacym Daszyńskim. W przeciwieństwie do partii działających w zaborze rosyjskim, PPSD była organizacją legalną.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zobacz

Narodowa Demokracja (ND)

Narodowa Demokracja (ND), zwana też endecją lub ruchem wszechpolskim, była główną siłą polityczną reprezentującą nurt nacjonalistyczny na ziemiach polskich. Jej hasłem był solidaryzm narodowy - idea współpracy Polaków we wszystkich trzech zaborach, niezależnie od warstwy społecznej.

Quote: "Dla jej działaczy najważniejszą wartością był naród, a głównym celem odzyskanie niepodległości i zachowanie tożsamości narodowej."

Nacjonaliści za największe zagrożenie dla polskości uważali germanizację. Byli też przeciwnikami emancypacji Ukraińców i wykazywali postawy antysemickie.

Vocabulary: Antysemityzm - uprzedzenia lub nienawiść wobec Żydów.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zobacz

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Polityczne Nowości: PPS, Józef Piłsudski i SDKPiL

Rozwój nowych nurtów politycznych w Polsce na przełomie XIX i XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem ruchu socjalistycznego, narodowego i ludowego. Kluczowe partie to Polska Partia Socjalistyczna (PPS), Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) oraz Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (endecja). Główni działacze to Józef Piłsudski, Roman Dmowski i Bolesław Wysłouch.

  • Ruch socjalistyczny dążył do poprawy warunków robotników i niepodległości Polski (PPS) lub rewolucji międzynarodowej (SDKPiL).
  • Ruch narodowy (endecja) skupiał się na odzyskaniu niepodległości i zachowaniu tożsamości narodowej.
  • Ruch ludowy walczył o prawa chłopów i reformy na wsi.

17.02.2023

3480

 

3/7

 

Historia

148

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Główne partie socjalistyczne

Pod koniec XIX wieku w ruchu socjalistycznym wyodrębniły się dwie główne partie: Polska Partia Socjalistyczna (PPS) oraz Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). Największą różnicę między nimi stanowiło podejście do kwestii odzyskania przez Polskę niepodległości.

Polska Partia Socjalistyczna została założona w Paryżu w 1892 roku. Autorem jej programu był Bolesław Limanowski, a na jej czele stanęli Józef Piłsudski, Aleksander Sulkiewicz, Aleksander Malinowski i Stanisław Wojciechowski. PPS reprezentowała nurt niepodległościowy w ruchu socjalistycznym.

Highlight: Program PPS obejmował dążenie do niepodległej Polski jako republiki demokratycznej, wprowadzenie demokracji parlamentarnej, przeprowadzenie reform społecznych, zapewnienie równości obywateli i szerokich swobód obywatelskich.

Example: PPS wydawała własną gazetę "Robotnik", która służyła do propagowania idei partii wśród robotników.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ruch narodowy / nacjonalistyczny

Równolegle do ruchu socjalistycznego rozwijał się ruch narodowy, zwany też nacjonalistycznym. Jego początki sięgają założenia Ligi Polskiej w Szwajcarii w 1887 roku przez Zygmunta Miłkowskiego. Celem organizacji było zjednoczenie wszystkich warstw społeczeństwa polskiego i wzmacnianie ich poczucia polskości.

Definition: Nacjonalizm - ideologia polityczna stawiająca interesy narodu na pierwszym miejscu, często wiążąca się z dążeniem do niepodległości i suwerenności państwowej.

W 1893 roku powstała tajna Liga Narodowa, której przewodził Roman Dmowski. Z inicjatywy działaczy ruchu narodowego utworzono następnie Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne, pierwszą polską partię nacjonalistyczną.

Highlight: Dla działaczy ruchu narodowego najważniejszą wartością był naród, a głównym celem odzyskanie niepodległości i zachowanie tożsamości narodowej.

Vocabulary: Endecja - potoczna nazwa Narodowej Demokracji, ruchu politycznego skupionego wokół Romana Dmowskiego.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Nowe nurty polityczne - Ruch socjalistyczny

W drugiej połowie XIX wieku na ziemiach polskich zaczął rozwijać się ruch socjalistyczny. Pierwszą polską partią socjalistyczną była Międzynarodowa Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat, założona w 1882 roku w Warszawie. Znana również jako Wielki Proletariat lub I Proletariat, partia ta została utworzona przez Ludwika Waryńskiego.

Highlight: Program Wielkiego Proletariatu opierał się na ideach Karola Marksa i dążył do międzynarodowej rewolucji robotniczej.

Partia ta była organizacją nielegalną i została szybko rozbita przez władze carskie. W 1888 roku powstał II Proletariat pod przewodnictwem Ludwika Kulczyckiego. W tym samym okresie utworzono również Związek Robotników Polskich, kierowany przez Juliana Marchlewskiego, którego celem było uświadamianie robotnikom ich praw.

Definition: Ruch socjalistyczny - nurt polityczny dążący do poprawy warunków życia klasy robotniczej i wprowadzenia sprawiedliwości społecznej poprzez reformy lub rewolucję.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ruch ludowy / chłopski

Pod koniec XIX wieku na ziemiach polskich ukształtował się również ruch ludowy, reprezentujący interesy chłopów. W Galicji, mimo uwłaszczenia chłopów, nadal istniała duża wrogość między chłopami a szlachtą, głównie z powodu sporów o serwituty.

Definition: Serwituty - prawo ludności chłopskiej do korzystania z pańskich łąk i lasów.

Ważną rolę w rozwoju ruchu ludowego odegrali Maria i Bolesław Wysłouch, małżeństwo wydające pisma "Przegląd Społeczny" i "Przyjaciel Ludu". Pisma te cieszyły się dużą popularnością wśród chłopów i koncentrowały się na uprawnieniach mieszkańców wsi, zwłaszcza na prawach wyborczych.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Powstanie Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL)

W 1895 roku w Rzeszowie utworzono Stronnictwo Ludowe, które w 1903 roku przekształciło się w Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL). Była to pierwsza partia chłopska na ziemiach polskich.

Highlight: Główne cele PSL obejmowały poprawę sytuacji mieszkańców wsi i rozszerzenie praw wyborczych.

W 1913 roku PSL podzieliło się na dwie frakcje:

  • PSL-Lewica, skupiająca biedniejszych chłopów, pod przewodnictwem Jana Stapińskiego
  • PSL-Piast, reprezentująca bogatszych chłopów

Example: Podział w PSL odzwierciedlał różnice interesów między różnymi grupami chłopów, co było charakterystyczne dla złożoności ruchu ludowego na początku XX wieku.

Ruch ludowy odegrał istotną rolę w kształtowaniu świadomości politycznej chłopów i walce o ich prawa, co miało znaczący wpływ na późniejsze wydarzenia polityczne w Polsce.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL)

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) była drugą główną partią socjalistyczną, reprezentującą nurt internacjonalistyczny. Na jej czele stali Róża Luksemburg i Julian Marchlewski. W przeciwieństwie do PPS, SDKPiL dążyła do komunizmu i odrzucała walkę o niepodległość Polski.

Highlight: Program SDKPiL zakładał, że cele społeczne są ważniejsze od narodowych. Partia dążyła do obalenia caratu i utworzenia rosyjskiej republiki demokratycznej, a w dalszej perspektywie do rewolucji proletariackiej i utworzenia ogólnoświatowej republiki socjalistycznej.

Vocabulary: Internacjonalizm - ideologia podkreślająca solidarność i współpracę między narodami, przeciwstawiająca się nacjonalizmowi.

W Galicji powstała Polska Partia Socjaldemokratyczna Galicji i Śląska (PPSD) na czele z Ignacym Daszyńskim. W przeciwieństwie do partii działających w zaborze rosyjskim, PPSD była organizacją legalną.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Narodowa Demokracja (ND)

Narodowa Demokracja (ND), zwana też endecją lub ruchem wszechpolskim, była główną siłą polityczną reprezentującą nurt nacjonalistyczny na ziemiach polskich. Jej hasłem był solidaryzm narodowy - idea współpracy Polaków we wszystkich trzech zaborach, niezależnie od warstwy społecznej.

Quote: "Dla jej działaczy najważniejszą wartością był naród, a głównym celem odzyskanie niepodległości i zachowanie tożsamości narodowej."

Nacjonaliści za największe zagrożenie dla polskości uważali germanizację. Byli też przeciwnikami emancypacji Ukraińców i wykazywali postawy antysemickie.

Vocabulary: Antysemityzm - uprzedzenia lub nienawiść wobec Żydów.

Nowe nurty polityczne
Ruch socjalistyczny
W drugiej połowie XIX w. na ziemiach polskich zaczął
rozwijać się ruch socjalistyczny.
W 1882 r. w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.