Początek odwilży politycznej i rywalizacja frakcji w PZPR
Odwilż polityczna 1956 roku rozpoczęła się wraz ze śmiercią Stalina 5 marca 1953 roku. Kluczowym wydarzeniem było również ujawnienie skali zbrodni stalinowskich przez pułkownika Józefa Światłę, który uciekł na Zachód. Jego relacje, emitowane przez Radio Wolna Europa, zmusiły komunistów do zmian w najwyższych kręgach władzy.
Highlight: 13 grudnia 1954 roku na wolność wypuszczono Władysława Gomułkę, co było znaczącym sygnałem nadchodzących zmian.
W PZPR od 1955 roku widoczny był rozłam, który doprowadził do ukształtowania się dwóch głównych frakcji:
- Puławianie - komuniści postulujący zmiany systemowe, widzący w liberalizacji sposób na zachowanie przywództwa.
- Natolińczycy - przeciwnicy łagodzenia reżimu, chcący utrzymać dotychczasową formę rządów z silną władzą i kontrolą nad społeczeństwem.
Vocabulary: Frakcje w PZPR - grupy wewnątrz partii komunistycznej o różnych poglądach na temat kierunku rozwoju kraju i metod sprawowania władzy.
Obie grupy starały się zyskać poparcie Gomułki, widząc w nim szansę na dalsze sprawowanie władzy.
Poznański Czerwiec 1956
Poznański Czerwiec 1956 był kluczowym wydarzeniem w procesie odwilży. Demonstracje poznańskich robotników, głównie z Zakładów Przemysłu Metalowego im. Hipolita Cegielskiego (wówczas im. Józefa Stalina), zostały brutalnie stłumione, co doprowadziło do śmierci ponad 60 osób.
Example: Protestujący domagali się poprawy warunków pracy i życia, a także zmian politycznych.
Władze komunistyczne nie zdołały zatuszować protestów ze względu na odbywające się w tym czasie Międzynarodowe Targi Poznańskie, co przyczyniło się do międzynarodowego rozgłosu wydarzeń.
Definition: Zmotoryzowane Odwody MO (ZOMO) - specjalne oddziały Milicji Obywatelskiej utworzone w celu tłumienia protestów społecznych, gdy zwykłe oddziały milicji nie były w stanie sobie poradzić z demonstrantami.
