Pełnia i schyłek średniowiecza - pytania, pojęcia, postacie, daty.

Alternatywny zapis:

templariuszy B. joannitów C. krzyżaków. A. pierwszy zakon rycerski założony w 1118 r. przez francuskich rycerzy, nazwano ich przez położenie ich siedziby w sąsiedztwie Świątyni Salomona; król Filip IV Piękny chciał przejąć bogactwo templariuszy, przez co zostali fałszywie oskarżeni o kult Szatana i czary, zakon zlikwidowano a majątek skonfiskowano. B. zakon rycerski, powstał w 1150 r., nazwa pochodzi od jerozolimskiego szpitala św. Jana, z którym zakon był powiązany; po wypraciu z Jerozolimy osiedlili się na Rodos, potem na Malcie a do dziś działają pod nazwą kawalerów maltańskich C. zakon rycerski, powstał w 1190 r w Jerozolimie, poprawna nazwa to Zakon Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego; przeniósł się na północ Europy i skupił się na swoim władctwie w Prusach 6. Wymień skutki wypraw krzyżowych. - osłabienie Bizancjum - pogłębienie podziałów między chrześcijaństwem zachodnim a wschodnim - rozwój żeglugi morskiej - miasta włoskie zdominowały handel lewantyński - poczucie wspólnoty stanu rycerskiego i przyspieszenie jego rozwoju i kultury dworskiej - stopniowe umacnianie władzy centralnej i ograniczanie wojen prywatnych i rodzinnych - rozwijanie się matematyki, medycyny, astronomii i fizyki - zmienianie się architektury i sztuki - 7. Opisz przyczyny odrodzenia miast w średniowieczu oraz wymień i krótko opisz 3 grupy mieszkańców miast. wzrost ludności wiejskiej i jej systematyczne bogacenie się - rosły obroty handlu opartego na pieniądzu, a handel wymienny stopniowo zanikał - zrezygnowanie z uprawy roli na rzecz rzemiosła Patrycjusze: zwykle bogaci kupcy i najzamożniejsi rzemieślnicy, którzy zasiadali we władzach miasta. Pospólstwo: ubożsi kupcy i większość rzemieślników, posiadali nieruchomości na terenie miasta. Plebs: najubożsi mieszkańcy miasta, nie byli określani jako jego obywatele, np. złodzieje, żebraki, oszuści. 8. Opisz cechy jako dobry pomysł na biznes w mieście i wymień 3 dziedziny rzemiosła cechowego w mieście. Cechy kontrolowały jakość produktów i ustalały poziomy produkcji poszczególnych warsztatów na takim poziomie, aby cena wyrobów nie uległa obniżeniu. Ustalali również liczebność rzemieślników i kontrolowali dostęp do zawodu. Dziedziny: garncarz, kowal i nożownik. 9. Jaką działalność prowadzili w miastach franciszkanie? Franciszkanie w miastach prowadzili działalność kaznodziejską, lecz także zachęcali własnym przykładem do obrania skromniejszego życia. Nie trudnili się pracą fizyczną, ale przede wszystkim prawili kazania dotyczące kwestii moralnych. Zbierali wśród wiernych ofiary, które były źródłem ich utrzymania. 10. Opisz istotę działalności dominikanów jako psów pańskich. Dominikanie zakładali swoje wspólnoty w miastach, żyli z jałmużny, ale nakładali większy nacisk na wykształcenie zakonników. Dużą popularnością cieszyły się ich szkoły przyklasztorne. Wierność papiestwu i zaangażowanie dominikanów sprawiły, że przylgnęła do nich nazwa "psów pańskich". 11. Przyczyny wybuchu wojny 100-letniej. -poróżnienie w kwestii następstwa francuskiego tronu po wygaśnięciu we Francji głównej linii Kapetyngów -rywalizacja Anglii i Francji o wpływy gospodarcze i polityczne 12. Opisz charakterystyczne cechy architektury i sztuki: A. romańskiej B. gotyckiej. POJĘCIA Pojęcia • Nepotyzm - rozdawanie godności kościelnych krewnym ● symonia - handel stanowiskami kościelnymi ● ● ● A.romańska: - niska budowla - male okna - material: kamien - brak zdobien - brak zdobien - grube mury B.gotycka: - masywna budowla - duzo witrazy - material: cegla - duze okna - stosowanie przypor - rozeta ● ● konklawe - ogólne zgromadzenie kardynałów dla wyboru papieża konkordat - porozumienie zawarte w Wormacji przez cesarza Henryka V i papieża Kaliksta II schizma wschodnia - rozłam w chrześcijaństwie na kościół wschodni i zachodni w 1054 r., podział obowiązuje do dziś • trójpolówka - pole podzielone na 3 części: na 1 wysiewało się zboże ozime, na 2 zboże jare, a na 3 było pastwisko ulicówka - wieś, która ma 5km długości, gdzie po obu stronach drogi była zabudowa owalnica - powstała poprzez stworzenie planu o owalnym, wydłużonym kształcie. Znajdował się tam zazwyczaj kościół z cmentarzem, czasem też karczma "Powietrze czyni wolnym" - gdy poddany przebywał w mieście dłużej niż rok i dzień uzyskiwał wolność osobistą gildie - stowarzyszenia tworzone przez kupców, gdzie wspólnie bronili się przed zagrożeniami i dochodzili swoich praw opactwo w Cluny - klasztor, od którego rozpoczęła się odnowa Kościoła Karakorum - stolica Mongolii, ustalona w celu usprawnienia zarządzania swoim imperium Złota Orda - historyczne państwo mongolskie, założone ok. 1240 r. w zachodniej części imperium Czyngis-chana przez jego wnuka Batu-chana templariusze - pierwszy zakon rycerski założony w 1118 r. przez francuskich rycerzy joannici - zakon rycerski, powstał w 1150 r., nazwa pochodzi od szpitala św. Jana, z którym zakon był powiązany krzyżacy - zakon rycerski, powstał w 1190 r w Jerozolimie, poprawna nazwa to Zakon Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego hanza - organizacja, do której należała większość liczących się ośrodków handlu w północnej Europie cechy - organizacje zawodowe, ważna cecha działalności to kontrola jakości produktów i ustalenie poziomu produkcji ● Biforium-Triforium - podzielone na dwie lub trzy części okno Absyda - pomieszczenia na planie półkola, stawiano zwykle na końcu nawy głównej i naw bocznych • Scholastyka - nauka uprawiana na średniowiecznych uniwersytetach • Transept - przecinał pod kątem prostym nawę główną i tworzył z nią kształt krzyża POSTACIE Innocenty III - papież, zainicjował IV i V krucjatę do Ziemi Świętej, zaakceptował tworzenie zakonów dominikanów i franciszkanów Matylda z Toskanii - władczyni rozległych ziem położonych w północnej Italii. Zdarzało się jej prowadzić wojska do bitwy, sprzyjała działaniom Grzegorza VII Hildegarda z Bingen - jedna z najbardziej wpływowych kobiet średniowiecza, uznawano ją za niekwestionowany autorytet w wielu dziedzinach • Czyngis-chan - wódz i założyciel imperium mongolskiego, sprawował rządy w 1206-1227r. Batu-chan - wódz Mongołów, w latach 1236-1240 r., przeprowadził wyprawę zbrojną, która podbiła Bułgarię, księstwa ruskie i Kijów • Saladyn - wybitny wódz i polityk muzułmański, sultan Egiptu i Syrii w latach 1174-1193r. Franciszek z Asyżu - założyciel zakonu franciszkanów, święty kościoła katolickiego, zmarł w 1226r. w opinii świętości Dominik Guzman - założyciel zakonu dominikanów, święty kościoła katolickiego, pochodził z Hiszpanii, w 1234r. został kanonizowany ● Joanna d'Arc - dziewica orleańska, doznawała widzeń mistycznych, uchroniła Orlean przed zdobyciem przez Anglików DATY ● ● ● ● Jan Hus - czeski myśliciel i reformator religijny, rektor uniwersytetu praskiego. Jego śmierć spowodowała wybuch wojen husyckich 1077r. - początek pontyfikatu Grzegorza VII 1054r. - początek wielkiej schizmy wschodniej 1122r. - kondordat w Wormacji 1206r.-1227r. - lata panowania Czyngis-chana 1223r. - bitwa nad rzeką Kałką 1095r.- Synod w Clermont 1291r. - upadek Akki - ostatniej twierdzy krzyżowców 1137r.- wybuch wojny stuletniej 1453r. - zdobycie Konstantynopola przez Turków