Początki opozycji demokratycznej w Polsce
Opozycja demokratyczna w Polsce w latach 1976-1980 zaczęła się kształtować w odpowiedzi na pogarszającą się sytuację gospodarczą i polityczną w PRL. Kluczowym momentem był czerwiec 1976 roku, kiedy to w wyniku braków podstawowych produktów w sklepach wybuchły strajki i demonstracje w Radomiu, Ursusie i Płocku.
Highlight: 25 czerwca 1976 roku doszło do protestów robotniczych, które zostały brutalnie stłumione przez władze.
Do tłumienia protestów władze wykorzystały ZOMO (Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej), co spotkało się z oburzeniem części społeczeństwa i dało impuls do powstania zorganizowanej opozycji.
W odpowiedzi na represje wobec protestujących robotników, 23 września 1976 roku powstał Komitet Obrony Robotników (KOR).
Definition: KOR był pierwszą jawną organizacją opozycyjną w PRL, której celem była pomoc represjonowanym robotnikom i ich rodzinom.
Wśród założycieli KOR znaleźli się znani intelektualiści i działacze społeczni, m.in. Jerzy Andrzejewski, Stanisław Barańczak, Jan Józef Lipski, Antoni Macierewicz i Jacek Kuroń.
Główne cele KOR obejmowały:
- Organizowanie pomocy prawnej i materialnej dla prześladowanych przez władze
- Dążenie do amnestii dla skazanych i aresztowanych
- Przywrócenie zwolnionych do pracy
Vocabulary: Amnestia to jednorazowe darowanie lub złagodzenie kar za przestępstwa, ogłaszane przez władze państwa, mające charakter zbiorowy i skutkujące wypuszczeniem więźniów z więzienia.
KOR wydawał własny organ prasowy - "Biuletyn Informacyjny KOR", który był jednym z pierwszych wydawnictw drugiego obiegu.
W 1977 roku KOR przekształcił się w Komitet Samoobrony Społecznej "KOR", rozszerzając swoją działalność na rejestrowanie przypadków łamania praw człowieka i informowanie o tym świata. Założycielami tej nowej formy organizacji byli m.in. Zbigniew i Zofia Romaszewscy.
Równolegle do KOR, w 1977 roku powstał Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO).
Example: ROPCiO, założony przez Andrzeja Czumę i Leszka Moczulskiego, koncentrował się na obronie praw człowieka i obywatela w Polsce.
