Początki osadnictwa na ziemiach polskich
Najstarsze ślady obecności człowieka na terenach dzisiejszej Polski sięgają około 800 tysięcy lat wstecz. Przez długi czas osadnictwo było utrudnione ze względu na surowy klimat. Znaczący rozwój nastąpił od VI tysiąclecia p.n.e., gdy warunki klimatyczne uległy poprawie.
Vocabulary: Kurhany - mogiły w kształcie kopca, charakterystyczne dla kultury wczesnosłowiańskiej.
Archeolodzy odkryli liczne ślady działalności człowieka z tego okresu, w tym osady (np. słynny Biskupin) oraz kurhany. Po wielkiej wędrówce ludów (V-VIII w.) na ziemie polskie przybyli Słowianie, którzy mimo podziału na liczne plemiona, charakteryzowali się podobną kulturą.
Example: Słowianie zakładali osady głównie na nizinach, w pobliżu jezior i rzek. Zajmowali się myślistwem, rybołówstwem, łowiectwem, a także rzemiosłem jak garncarstwo i kowalstwo.
Słowianie byli politeistami, czcili siły przyrody i liczne bóstwa, takie jak Swarog (bóg ognia i słońca), Perun (bóg nieba i piorunów) czy Świętowit (bóg wojny, płodności i urodzaju). Ważnym miejscem kultu była Góra Ślęża.
Definition: Politeizm - wiara w wielu bogów, charakterystyczna dla religii przedchrześcijańskich Słowian.
Pierwsze państwa słowiańskie zaczęły powstawać w IX-X wieku. Należały do nich m.in. państwo wielkomorawskie, Czechy, Ruś Kijowska, Serbia i Chorwacja. Szczególnie istotne było państwo wielkomorawskie, które powstało około 830 roku na terenie dzisiejszych Czech i w IX wieku rozszerzyło swoje wpływy m.in. na tereny Słowacji.
Highlight: Misjonarze Cyryl i Metody przybyli do państwa wielkomorawskiego z Konstantynopola. Cyryl stworzył alfabet zwany cyrylicą, który do dziś jest używany w wielu krajach słowiańskich.
Na ziemiach polskich wyróżniano kilka głównych plemion słowiańskich: Pomorzan, Polan, Mazowszan, Wiślan, Lędzian, Ślężan i Opolan. Spośród nich to Polanie utworzyli najsilniejsze państwo, które dało początek Polsce.
Quote: "Wiślanie i Polanie utworzyli państwa, jednak to państwo Polan przetrwało, bo było najsilniejsze."
Kształtowanie się państwa polskiego za pierwszych Piastów obejmowało kilka kluczowych wydarzeń:
- 960 r. - objęcie władzy przez Mieszka I
- 966 r. - chrzest Polski
- 968 r. - utworzenie pierwszego biskupstwa w Polsce w Poznaniu
- 972 r. - bitwa pod Cedynią
- 1000 r. - zjazd gnieźnieński
- 1025 r. - koronacja Bolesława Chrobrego
Highlight: Chrzest Polski w 966 roku był przełomowym wydarzeniem, które zapoczątkowało chrystianizację kraju i włączyło Polskę do kręgu kultury łacińskiej.
Kolejni władcy z dynastii Piastów, tacy jak Bolesław Chrobry, Mieszko II, Kazimierz Odnowiciel, Bolesław Śmiały i Bolesław Krzywousty, kontynuowali proces budowy i umacniania państwa polskiego. Okres ten charakteryzował się zarówno sukcesami (jak koronacja Bolesława Chrobrego w 1025 r.), jak i kryzysami (np. bunt ludności i utrata Mazowsza w 1034 r.).
Example: W 1018 roku Bolesław Chrobry zajął Grody Czerwieńskie, poszerzając terytorium Polski na wschodzie.
Istotnym wydarzeniem było rozbicie dzielnicowe w 1138 roku, zapoczątkowane testamentem Bolesława Krzywoustego, które na długi czas zmieniło strukturę polityczną państwa polskiego.
