"Druga Polska" Edwarda Gierka
Edward Gierek objął stanowisko I sekretarza KC PZPR po Władysławie Gomułce, wprowadzając nowe podejście do rządzenia krajem. Rządy Gierka charakteryzowały się dążeniem do modernizacji Polski i poprawy warunków życia obywateli.
Gierek podjął szereg działań mających na celu złagodzenie napięć społecznych i poprawę wizerunku władzy:
- Zakończył protesty na wybrzeżu, osobiście spotykając się z robotnikami zamiast wysyłania wojska i milicji.
- Złagodził cenzurę, co przyczyniło się do większej swobody wypowiedzi.
- Zainicjował odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie, co miało symboliczne znaczenie dla odbudowy tożsamości narodowej.
- Poprawił stosunki z Kościołem katolickim, co było ważnym krokiem w kierunku normalizacji relacji państwo-Kościół.
Highlight: Edward Gierek co zrobił dla Polski to przede wszystkim próba modernizacji kraju i poprawa warunków życia obywateli poprzez otwarcie na Zachód i zaciąganie kredytów na rozwój gospodarczy.
Najważniejsze inwestycje Gierka miały na celu przekształcenie PRL w nowoczesne państwo. Leonid Breżniew, przywódca ZSRR, wyraził zgodę na rozwój współpracy gospodarczej z Zachodem i zaciąganie tam kredytów. Gierek planował wykorzystać te środki na zakup nowoczesnych technologii zachodnich, aby zbudować "drugą Polskę".
Vocabulary: "Druga Polska" - termin używany do opisania wizji Gierka nowoczesnego, uprzemysłowionego kraju, konkurencyjnego na arenie międzynarodowej.
Życie na kredyt
Polityka gospodarcza Gierka opierała się na haśle "Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej". W ramach tej polityki podjęto następujące działania:
- Cofnięto podwyżkę cen, która była przyczyną protestów w 1970 roku.
- Podniesiono wypłaty, renty i emerytury, co miało poprawić sytuację materialną obywateli.
- Uruchomiono zakłady produkujące wielkie płyty betonowe, co przyspieszyło budowę mieszkań. Do 1980 roku wybudowano 2,5 mln nowych mieszkań.
- Rozpoczęto masową produkcję Fiata 126p, znanego jako "maluch", co zwiększyło dostępność samochodów dla przeciętnych obywateli.
- Zwiększono dostępność artykułów gospodarstwa domowego, takich jak telewizory, lodówki i pralki.
- Uruchomiono produkcję coca-coli, symbolu zachodniej kultury konsumpcyjnej.
- Otwarto peweksy - sklepy, w których za obce waluty można było kupić zagraniczne artykuły.
Definition: Dobrobyt na kredyt definicja - polityka gospodarcza polegająca na finansowaniu wzrostu gospodarczego i poprawy poziomu życia poprzez zaciąganie zagranicznych pożyczek, bez odpowiedniego wzrostu produktywności i efektywności gospodarki.
Example: Cud na kredyt co to znaczy można zobrazować na przykładzie masowej produkcji "malucha" i budowy bloków mieszkalnych, które były finansowane z zagranicznych pożyczek, a nie z realnego wzrostu gospodarczego.
Jednakże, w połowie lat 70. okazało się, że reformy gospodarcze nie przynoszą spodziewanych rezultatów. Aby spłacać pożyczki, władze PRL zaciągały kolejne kredyty, co prowadziło do narastania zadłużenia kraju.
Propaganda sukcesu
Mimo narastającego kryzysu gospodarczego, władze PRL kontynuowały propagandę sukcesu. W "Dzienniku Telewizyjnym" i "Trybunie Ludu" codziennie informowano o nowych sukcesach polskiej gospodarki.
Definition: Propaganda sukcesu to celowe przedstawianie osiągnięć i pozytywnych aspektów sytuacji gospodarczej i społecznej kraju, przy jednoczesnym pomijaniu lub bagatelizowaniu problemów i trudności.
Głównym narzędziem propagandowym stała się kolorowa telewizja. Władze starały się o atrakcyjny program dla widzów:
- Sprowadzano zagraniczne zespoły muzyczne.
- Kupowano prawa do emisji zachodnich seriali.
- Transmitowano popularne festiwale piosenki w Opolu i Sopocie.
Example: Propaganda sukcesu przykłady obejmowały transmisje z festiwali muzycznych, które miały pokazywać Polskę jako kraj nowoczesny i otwarty na świat.
Okres ten charakteryzował się również rozkwitem polskiej muzyki rozrywkowej. Popularnością cieszyli się artyści tacy jak Maryla Rodowicz i Krzysztof Krawczyk oraz zespoły rockowe: Budka Suflera, Maanam i TSA.
Quote: "Wyjaśnij na czym polegała propaganda sukcesu w latach 70 - polegała ona na kreowaniu pozytywnego obrazu Polski jako kraju dynamicznie rozwijającego się i modernizującego, przy jednoczesnym ukrywaniu narastających problemów gospodarczych i społecznych."
Nowelizacja konstytucji
W 1976 roku sejm znowelizował konstytucję PRL, wprowadzając istotne zmiany:
- Polska została oficjalnie określona jako kraj socjalistyczny, a nie "demokracji ludowej".
- PZPR została uznana za przewodnią siłę narodu.
- Podkreślono nierozerwalna przyjaźń polsko-sowiecką.
Highlight: Przedstaw zmiany w konstytucji PRL - najważniejsze zmiany dotyczyły umocnienia socjalistycznego charakteru państwa, wiodącej roli PZPR oraz sojuszu z ZSRR.
Te zmiany spotkały się z protestami, które odegrały ważną rolę w kształtowaniu się nowej opozycji demokratycznej.
Sukcesy sportowe
Władze PRL wykorzystywały sukcesy sportowców do celów propagandowych. Najważniejsze osiągnięcia to:
- Złoty medal olimpijski piłkarzy w 1972 roku.
- II miejsce w mistrzostwach świata w piłce nożnej.
- Czterokrotne zwycięstwo kolarza Ryszarda Szurkowskiego.
- Mistrzostwo świata i złoty medal olimpijski siatkarzy, którzy w finale pokonali ZSRR.
Highlight: Sukcesy sportowe, szczególnie w piłce nożnej, były wykorzystywane jako propaganda sukcesu Gierka, mająca pokazać siłę i potencjał Polski na arenie międzynarodowej.
Dekada Gierka plusy i minusy obejmowała z jednej strony poprawę warunków życia i modernizację kraju, z drugiej zaś narastające zadłużenie i problemy gospodarcze, które doprowadziły do kryzysu lat 80.
