Polska dzielnicowa

Okres rozbicia dzielnicowego w Polsce rozpoczął się po śmierci Leszka Białego w 1227 roku. Nastąpiły wtedy walki o tron krakowski między Henrykiem Brodatym a Konradem Mazowieckim. W tym czasie Mazowsze zmagało się z najazdami Prusów, co skłoniło Konrada do sprowadzenia zakonu krzyżackiego na ziemię chełmińską po 1226 roku.

Highlight: Najazd Mongołów w 1241 roku doprowadził do zniszczenia Krakowa i Wrocławia oraz śmierci Henryka Pobożnego w bitwie pod Legnicą, co przekreśliło szanse na zjednoczenie państwa przez władców Śląska.

Osłabienie władzy centralnej skutkowało nadawaniem immunitetów ekonomicznych i sądowych dobrom kościelnym i prywatnym. Doprowadziło to do zróżnicowania warunków życia chłopów i zachęcało do migracji. Proces ten przyspieszył na skutek napływu imigrantów z Niemiec, co zaowocowało zakładaniem nowych miast i wsi na prawie niemieckim, otrzymujących samorząd i nowy układ przestrzenny.

Vocabulary: Immunitet - przywilej zwalniający od określonych obowiązków lub powinności, nadawany przez władcę.

Odbudowa Królestwa Polskiego

W drugiej połowie XIII wieku nasiliły się dążenia do ponownego zjednoczenia ziem polskich. Po śmierci Leszka Czarnego w 1288 roku o tron krakowski walczyli Władysław Łokietek, Henryk Probus, Przemysł II oraz król czeski Wacław II. Początkowo władzę nad Małopolską objął Wacław, ale na króla Polski koronował się Przemysł II w 1295 roku.

Śmierć Przemysła II w 1296 roku wywołała kolejne walki o jego dziedzictwo. Ostatecznie władzę nad Wielkopolską uzyskał Wacław II, co pozwoliło mu koronować się na króla Polski w 1300 roku. Jednak jego rządy wywołały bunt poddanych, co po jego śmierci w 1305 roku umożliwiło przejęcie władzy przez Władysława Łokietka.

Highlight: Odbudowa Królestwa Polskiego przez Władysława Łokietka zakończyła się jego koronacją na króla w 1320 roku, mimo utraty Pomorza w 1308 roku i buntu największych miast w 1312 roku.