Początki działalności konspiracyjnej i powstanie Armii Krajowej
Po klęsce kampanii wrześniowej w 1939 roku, Polacy szybko rozpoczęli organizowanie ruchu oporu. Polskie Państwo Podziemne zaczęło kształtować się już w pierwszych dniach okupacji. Jednym z pierwszych przejawów zorganizowanego oporu był oddział majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala" na Kielecczyźnie, liczący około 300 osób.
27 września 1939 roku powstała Służba Zwycięstwu Polski, która dała początek strukturom podziemnym. Gdy Władysław Sikorski przejął władzę na emigracji, powołał Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), którego celem było przygotowanie ogólnokrajowego powstania. Komendantem ZWZ został generał Stefan Rowecki "Grot".
Highlight: ZWZ został przekształcony w Armię Krajową, która stała się największą organizacją konspiracyjną w okupowanej Europie.
Ważną rolę w strukturach podziemia odegrały Szare Szeregi - konspiracyjne harcerstwo. Dzieliło się ono na trzy grupy wiekowe:
- Zawiszacy - najmłodsi, przygotowywani do służby pomocniczej
- Bojowe Szkoły - zajmujące się małym sabotażem
- Grupy Szturmowe - prowadzące działania dywersyjne
Vocabulary: Konspiracja - tajna działalność prowadzona przeciwko okupantowi.
Polskie Państwo Podziemne prowadziło różnorodne formy działalności. Głównie były to akcje propagandowe i sabotażowe, rzadziej dywersyjne. W czerwcu 1943 roku, po aresztowaniu generała "Grota", dowództwo AK przejął Tadeusz Komorowski "Bór".
Example: Jedną z najbardziej znanych akcji dywersyjnych była "Akcja Wieniec" z 7/8 października 1942 roku, polegająca na wysadzeniu warszawskich linii kolejowych.
Struktury cywilne Polskiego Państwa Podziemnego tworzyła Delegatura Rządu Rzeczypospolitej Polskiej. W jej ramach działały różne departamenty, m.in. Departament Informacji (prasa) oraz Departament Oświaty i Kultury, organizujący tajne nauczanie. Funkcjonowały również tajne sądy, zapewniające ciągłość polskiego wymiaru sprawiedliwości.
Definition: Tajne komplety - konspiracyjne zajęcia edukacyjne prowadzone podczas okupacji niemieckiej.
Kontakt z rządem w Londynie utrzymywano dzięki tajnym radiostacjom i kurierom, wśród których wyróżniali się Jan Karski i Jan Nowak-Jeziorański.
Quote: "Ten ruch oporu nazwano Polskim Państwem Podziemnym" - to określenie podkreśla kompleksowość i wszechstronność struktur konspiracyjnych.
Armia Krajowa była największą organizacją podziemną w Europie, liczącą około 400 tysięcy członków. W jej ramach działały grupy partyzanckie oraz Kedyw - Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej AK.
Ważne daty w historii Polskiego Państwa Podziemnego:
- 27.09.1939 - powstanie Służby Zwycięstwu Polski
- Czerwiec 1943 - aresztowanie "Grota" i przejęcie dowództwa AK przez Tadeusza Komorowskiego "Bora"
- 7/8.10.1942 - Akcja "Wieniec"
- 26.03.1943 - Akcja "Meksyk II" (akcja pod Arsenałem)
- 1.02.1944 - Akcja "Kutschera"
Polskie Państwo Podziemne prowadziło różne formy oporu wobec okupanta. Można je podzielić na walkę zbrojną i cywilną. Walka zbrojna obejmowała akcje dywersyjne, takie jak ataki na pociągi, linie kolejowe, mosty i dworce, oraz akcje odwetowe wymierzone w hitlerowców odpowiedzialnych za zbrodnie na ludności cywilnej. Walka cywilna natomiast koncentrowała się na akcjach propagandowych, sabotażu i działalności wywiadowczej.
Highlight: Polskie Państwo Podziemne było unikalnym fenomenem na skalę europejską, łączącym struktury wojskowe, cywilne i edukacyjne w jeden spójny organizm walczący o niepodległość Polski.
