Powstanie kozackie było kluczowym wydarzeniem w historii Rzeczypospolitej XVII wieku, które doprowadziło do znaczących zmian politycznych i społecznych. Przyczyny powstania kozackiego były złożone i obejmowały dążenia Kozaków do zwiększenia rejestru, sprzeciw wobec planów wojennych króla oraz uprzywilejowanie katolicyzmu. Skutki powstania kozackiego okazały się dalekosiężne, prowadząc do osłabienia Rzeczypospolitej i wzrostu wpływów Moskwy na Ukrainie. Unia hadziacka i jej konsekwencje stanowiły próbę rozwiązania konfliktu, ale ostatecznie nie przyniosły trwałego pokoju.
- Powstanie kozackie (1648-1654) pod wodzą Bohdana Chmielnickiego było skierowane przeciwko Rzeczypospolitej.
- Główne przyczyny obejmowały ograniczanie praw Kozaków, ucisk religijny i nadużycia szlachty na Ukrainie.
- Kluczowe bitwy miały miejsce pod Żółtymi Wodami, Korsuniem, Piławcami i Zbarażem.
- Ugoda zborowska (1649) i ugoda białocerkiewska (1651) były próbami zakończenia konfliktu.
- Ugoda perejasławska (1654) oddała Ukrainę pod protekcję cara moskiewskiego.
- Skutki powstania obejmowały osłabienie Rzeczypospolitej, wzrost wpływów Moskwy i zniszczenie Ukrainy.
