Podsumowanie epoki stanisławowskiej

Stanisław August Poniatowski - biografia krótka:

• Urodzony w 1732 roku
• Wybrany na króla Polski w 1764 roku
• Próbował przeprowadzić reformy modernizujące państwo
• Abdykował w 1795 roku po trzecim rozbiorze Polski
• Zmarł w 1798 roku w Petersburgu

Reformy stanisławowskie notatka:

1. Powołanie Komisji Edukacji Narodowej
2. Reforma wojska i skarbowości
3. Ustawa o miastach królewskich
4. Uchwalenie Konstytucji 3 Maja

Highlight: Mimo ostatecznego upadku Rzeczypospolitej, reformy stanisławowskie położyły podwaliny pod nowoczesne myślenie o państwie i społeczeństwie.

Próby reform Rzeczypospolitej w XVIII wieku pokazują, że część elit rozumiała konieczność zmian, ale opór wewnętrzny i ingerencja mocarstw ościennych uniemożliwiły ich pełną realizację.

Reformy stanisławowskie klasa 6 to ważny temat w edukacji historycznej, pokazujący zarówno osiągnięcia, jak i trudności w modernizacji państwa polskiego w XVIII wieku.

Sejm Wielki i Konstytucja 3 Maja

Sejm Wielki (1788-1792) był próbą ratowania państwa poprzez gruntowne reformy. Główne stronnictwa to:

1. Dworskie - początkowo zwolennicy sojuszu z Rosją
2. Patriotyczne - dążące do reform i sojuszu z Prusami
3. Hetmańskie - przeciwne reformom

Example: Ustawa o miastach dała mieszczanom wolność osobistą i sądową oraz prawo do reprezentacji w sejmie.

Reformy Stanisława Augusta Poniatowskiego w punktach:

• Reforma wojskowa - planowano utworzenie 100-tysięcznej armii
• Reforma podatkowa - wprowadzono 10% podatek dla szlachty i 20% dla duchowieństwa
• Reforma ustrojowa - uchwalenie Konstytucji 3 Maja

Jakie reformy wprowadzono wkrótce po rozpoczęciu obrad Sejmu Wielkiego? Najważniejsze to reforma wojska, podatków oraz nadanie praw politycznych mieszczanom.

Highlight: Konstytucja 3 Maja 1791 roku była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną konstytucją.

Reformy stanisławowskie miały na celu modernizację państwa i wzmocnienie jego pozycji międzynarodowej. Niestety, spotkały się z oporem części szlachty i interwencją sąsiednich mocarstw, co doprowadziło do kolejnych rozbiorów Polski.

Upadek Rzeczypospolitej

2 rozbiór polski - przyczyny były związane z reakcją na reformy Sejmu Wielkiego i uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Rosja i Prusy, obawiając się wzmocnienia Polski, dokonały drugiego rozbioru w 1793 roku.

Vocabulary: Targowica - konfederacja zawiązana przez magnaterię przeciwną reformom Sejmu Wielkiego.

3 rozbiór Polski przyczyny i skutki były bezpośrednio związane z insurekcją kościuszkowską w 1794 roku. Po jej upadku, w 1795 roku, Rosja, Prusy i Austria dokonały ostatecznego rozbioru Polski, wymazując ją z mapy Europy na 123 lata.

Quote: "Finis Poloniae" (Koniec Polski) - słowa przypisywane Tadeuszowi Kościuszce po przegranej bitwie pod Maciejowicami.

Wewnętrzne przyczyny rozbiorów Polski obejmowały:

• Słabość władzy centralnej
• Anarchię szlachecką
• Brak silnej armii i skarbu państwa
• Konflikty wewnętrzne i brak jedności narodowej

Rozbiory Polski przyczyny i skutki były złożone i długotrwałe. Doprowadziły do utraty niepodległości, ale jednocześnie wzmocniły poczucie tożsamości narodowej Polaków i ich dążenie do odzyskania własnego państwa.

Polska w dobie rozbiorów i prób reform

Początek XVIII wieku przyniósł Polsce poważne problemy wewnętrzne i zewnętrzne. Po śmierci Jana III Sobieskiego w 1696 roku, na tron wstąpił August II Mocny, co doprowadziło do unii personalnej polsko-saskiej. Jego panowanie naznaczone było konfliktami wewnętrznymi i wojną północną.

Highlight: Utworzenie Orderu Orła Białego w 1705 roku było próbą wzmocnienia pozycji króla.

Sejm Niemy w 1717 roku wprowadził ważne postanowienia:

1. Powołanie stałej armii liczącej 24 tysiące żołnierzy
2. Ustalenie zasad unii personalnej
3. Ograniczenie praw hetmanów i sejmików

Vocabulary: Liberum veto - prawo pozwalające pojedynczemu posłowi zerwać obrady sejmu i unieważnić jego postanowienia.

III wojna północna (1700-1721) miała ogromny wpływ na sytuację Polski. Szwecja chciała zagarnąć Inflanty, co doprowadziło do konfliktu z Rosją i Saksonią. W wyniku wojny August II został chwilowo zdetronizowany, a na tron powołano Stanisława Leszczyńskiego.

Example: Bitwa pod Połtawą w 1709 roku była punktem zwrotnym wojny, po którym August II powrócił na tron Polski.

Pokój w Nystad w 1721 roku zakończył wojnę, ale Inflanty przypadły Rosji, co znacząco osłabiło pozycję Rzeczypospolitej.