Rzeczpospolita Obojga Narodów - geneza i skutki
Przyczyny unii lubelskiej były złożone i wynikały z długotrwałych procesów historycznych oraz bieżącej sytuacji politycznej. Od 1385 roku Polskę i Litwę łączyła unia personalna, oparta na wspólnym władcy z dynastii Jagiellonów. Jednak państwa te pozostawały odrębnymi bytami politycznymi.
Highlight: Głównym czynnikiem przemawiającym za ściślejszym związkiem Polski i Litwy było zagrożenie ze strony Moskwy oraz kryzys dynastii Jagiellonów.
Na Litwie istniał silny opór ze strony magnaterii przeciwko bliższym związkom z Polską, co wynikało z obawy o utratę przywilejów. Jednocześnie średnia szlachta litewska popierała ideę połączenia obu krajów. Dodatkowym argumentem za unią był brak męskiego potomka Zygmunta II Augusta, co groziło wygaśnięciem dynastii i rozpadem unii personalnej.
Vocabulary: Unia personalna - związek dwóch państw oparty na wspólnym władcy, przy zachowaniu odrębności instytucji państwowych.
Unia Lubelska została zawarta w 1569 roku podczas sejmu walnego w Lublinie. Proces jej uchwalania był burzliwy, a część litewskich magnatów początkowo opuściła obrady. Kluczowym momentem było włączenie do Polski ziem podlegających dotychczas Litwie: Podlasia, Wołynia i Ukrainy. To posunięcie zmusiło oponentów do powrotu na obrady.
Quote: "Ostatecznie 1 lipca 1569 roku podpisano w Lublinie akt zwany unią lubelską."
Skutki unii polsko-litewskiej były dalekosiężne. Powstało jedno wspólne państwo z wspólnym władcą, senatem, sejmem, polityką zagraniczną i monetą. Ten ścisły związek określa się mianem unii realnej. Jednocześnie zachowano odrębność sądów, urzędów, wojska i skarbu.
Definition: Rzeczpospolita Obojga Narodów - oficjalna nazwa państwa polsko-litewskiego powstałego w wyniku unii lubelskiej.
Nowo powstałe państwo było ogromne - zajmowało powierzchnię 800 tys. km² i liczyło ponad 4 mln mieszkańców. Rzeczpospolita Obojga Narodów była krajem wielonarodowym i wielowyznaniowym, zamieszkiwanym przez Rusinów, Litwinów, Polaków, Żydów, Niemców, Ormian i Tatarów. Ta różnorodność etniczna i religijna stała się jedną z charakterystycznych cech nowego państwa.
Example: Wielokulturowość Rzeczypospolitej Obojga Narodów przejawiała się w używaniu różnych języków i wyznawaniu odmiennych religii przez jej mieszkańców.
