Przyczyny i okoliczności unii lubelskiej
Zanim doszło do unii lubelskiej w 1569 roku, Polska i Litwa były połączone głównie unią personalną (wspólnym władcą) od 1385 roku. Sytuacja zmieniła się pod koniec panowania króla Zygmunta Augusta, gdy zagrożenie bezpotomnej śmierci ostatniego Jagiellona wywołało obawy o rozpad związku polsko-litewskiego.
Polska szlachta dążyła do ściślejszej unii, licząc na nowe ziemie na Litwie. Z kolei litewska szlachta chciała uzyskać podobne prawa, jakie miała szlachta polska. Przeciwko unii opowiadała się jedynie magnateria litewska, która obawiała się utraty wpływów. Król przełamał jej opór, włączając część ziem litewskich (Kijów, Podlasie i Wołyń) bezpośrednio do Polski.
Na sejmie w Lublinie w 1569 roku podpisano dokumenty tworzące unię realną. Najważniejsze postanowienia obejmowały: wspólnego władcę, sejm, politykę zagraniczną i monetę, przy zachowaniu odrębnego wojska, skarbu i urzędów dla obu części Rzeczypospolitej.
Ważne! Skutki unii polsko-litewskiej były długotrwałe – stworzyła ona państwo, które przetrwało ponad 200 lat, aż do rozbiorów w XVIII wieku.