Sprawa polska w czasie II wojny światowej i okres powojenny to kluczowe momenty w historii Polski, które ukształtowały współczesne granice i system polityczny kraju.

W latach 1944-1945 nastąpiło wkroczenie Armii Czerwonej na tereny Polski, co zapoczątkowało proces przejmowania władzy przez komunistów. Kluczowym wydarzeniem było utworzenie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) w Moskwie, który następnie ogłosił swój manifest w Chełmie 22 lipca 1944 roku. Manifest PKWN zawierał szereg obietnic dotyczących reform społecznych i gospodarczych, jednak w rzeczywistości był narzędziem legitymizacji władzy komunistycznej. W tym okresie rozpoczął się również terror w Polsce w latach 1944-1956, charakteryzujący się represjami wobec członków podziemia niepodległościowego i przeciwników nowego systemu.

Polska po 2 wojnie światowej doświadczyła znaczących zmian terytorialnych. Granice Polski zostały przesunięte na zachód - kraju przyznano Ziemie Odzyskane, ale utracono znaczące terytoria na wschodzie. Proces odbudowy Polski po 2 wojnie światowej był niezwykle trudny ze względu na ogromne zniszczenia wojenne. Komuniści systematycznie umacniali swoją władzę poprzez eliminację opozycji politycznej, sfałszowane referendum ludowe w 1946 roku i wybory w 1947 roku. Pierwsze lata po wojnie charakteryzowały się wprowadzaniem reform gospodarczych według modelu sowieckiego, kolektywizacją rolnictwa i industrializacją kraju. Okres ten, nazywany często drugą okupacją sowiecką w Polsce, trwał aż do 1989 roku, kiedy to rozpoczęła się transformacja ustrojowa.