Cesarze rzymscy i ich dokonania

Okres cesarstwa w Starożytnym Rzymie przyniósł rządy wielu wybitnych, ale także kontrowersyjnych władców. Oto kilku z nich i ich najważniejsze dokonania:

1. Tyberiusz (14-37 n.e.):
   • Usynowiony przez Oktawiana Augusta.
   • Większość panowania spędził w cesarskiej rezydencji na Capri.
   • Spopularyzował uprawę ogórków w prototypowych szklarniach.

Highlight: Tyberiusz był wielkim amatorem jedzenia ogórków, co przyczyniło się do rozwoju ich uprawy w Rzymie.

2. Kaligula (37-41 n.e.):
   • Krótkie, ale burzliwe rządy.
   • Prawdopodobnie cierpiał na poważną chorobę psychiczną.
   • Znany z ekscesów i okrucieństwa wobec senatorów.

Quote: "Ponoć chciał mianować swojego ukochanego konia konsulem."

3. Klaudiusz (41-54 n.e.):
   • Rozpoczął podbój Brytanii.
   • Rozbudował port w Ostii i infrastrukturę w Rzymie.
   • Zginął otruty przez swoją drugą żonę.

Example: Klaudiusz znacząco rozbudował system akweduktów w Rzymie, poprawiając zaopatrzenie miasta w wodę.

4. Hadrian (117-138 n.e.):
   • Skoncentrował się na konserwacji dotychczasowych zdobyczy terytorialnych.
   • Wzniósł Wał Hadriana w Brytanii.
   • Był wielkim mecenasem sztuki i kultury, szczególnie greckiej.

Vocabulary: Wał Hadriana - fortyfikacja w północnej Anglii, zbudowana w celu ochrony rzymskich posiadłości przed najazdami Piktów.

Każdy z tych cesarzy wniósł swój unikalny wkład w rozwój Cesarstwa Rzymskiego, kształtując jego politykę, kulturę i granice. Ich rządy pokazują, jak zróżnicowane i złożone było zarządzanie tak rozległym imperium.

Periodyzacja i początki Starożytnego Rzymu

Starożytny Rzym to fascynujący okres w historii, który trwał od 753 r. p.n.e. do 476 r. n.e. Możemy go podzielić na cztery główne etapy:

1. Okres Królewski (753-509 p.n.e.)
2. Okres Republiki (509-27 p.n.e.)
3. Okres pryncypatu (27 p.n.e. - 284 n.e.)
4. Okres dominatu (284 n.e. - 476 n.e.)

Początki Rzymu owiane są legendą o Romulusie i Remusie, bliźniakach wykarmionych przez wilczycę. Według mitu, to właśnie Romulus założył miasto na wzgórzu Palatyn i został jego pierwszym władcą.

Highlight: Mit o wilczycy kapitolińskiej jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Starożytnego Rzymu.

Drugim królem Rzymu został Numa Pompiliusz z plemienia Sabinów. Za jego panowania wprowadzono wiele ważnych instytucji religijnych, w tym urząd Pontifexa Maximusa (najwyższego kapłana) i sprowadzono do miasta Westalki.

Vocabulary: Westalki - kapłanki bogini Westy, opiekunki domowego ogniska, których zadaniem było pilnowanie, aby świątynny ogień nigdy nie zgasł.

W V wieku p.n.e. plebejusze zostali dopuszczeni do większości urzędów, co zapoczątkowało długi proces walki o równouprawnienie między klasami społecznymi.

Definition: Plebejusze - niższa warstwa społeczna w Starożytnym Rzymie, początkowo pozbawiona praw politycznych.

Okres republikański, rozpoczęty w 509 r. p.n.e., charakteryzował się władzą wybieranych na roczne kadencje urzędników zwanych konsulami. System ten opierał się na zasadach kolegialności, wybieralności, kadencyjności i bezpłatności urzędów.

Example: Zasada niepołączalności, wprowadzona w 342 r. p.n.e., zakazywała skupiania więcej niż jednego urzędu w rękach jednej osoby.