Struktura i funkcjonowanie folwarku szlacheckiego

Folwark szlachecki był kluczowym elementem gospodarki Polski w XVI-XVIII wieku. Jego rozwój wiązał się z odzyskaniem przez Polskę Pomorza Gdańskiego w 1466 roku oraz ustanowieniem statutów piotrkowskich w 1496 roku, które umocniły pozycję szlachty.

Definicja: Folwark to rozległe gospodarstwo rolne, centrum życia ekonomicznego i społecznego na wsi.

W skład folwarku wchodziły zazwyczaj:

• Dwór - siedziba szlachcica i jego rodziny
• Zabudowania gospodarcze
• Pastwiska
• Pola uprawne

Vocabulary:

• Lamus - budynek, w którym składowano rozmaite przedmioty nieużywane na co dzień
• Spichlerz - budynek służący do przechowywania zboża

Funkcjonowanie folwarku szlacheckiego opierało się na systemie pańszczyzny.

Definicja: Pańszczyzna to przymusowa, darmowa praca na polu właściciela folwarku, wykonywana przez chłopów w zamian za użytkowanie jego ziem.

Rozwój folwarków w Polsce był ściśle związany z eksportem zboża. Kluczową rolę odgrywał spław wiślany - przewóz towarów, głównie zboża, drogą wodną. Dzięki temu rozwinęły się ośrodki miejskie leżące nad Wisłą.

Highlight: Aby zapewnić sobie wyłączność na produkcję zboża, szlachta dążyła do ograniczenia praw mieszczan.

Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana w Polsce miała ogromny wpływ na strukturę społeczną i ekonomiczną kraju, kształtując relacje między szlachtą, chłopami i mieszczanami na wiele stuleci.