Kształtowanie się granic wschodnich II Rzeczypospolitej
Ten rozdział przedstawia proces kształtowania się granic polski w latach 1918-22 na wschodzie. Początkowo planowano oprzeć się na granicach sprzed rozbiorów, jednak aspiracje niepodległościowe narodów zamieszkujących te tereny uniemożliwiły powrót do granic z 1772 roku. W rezultacie narodziły się dwie główne koncepcje dotyczące wschodniej granicy Polski.
Koncepcja inkorporacyjna Romana Dmowskiego zakładała wcielenie do Polski terenów, gdzie dominowała ludność polska pod względem gospodarczym, politycznym lub kulturowym. Dmowski proponował szybką i skuteczną asymilację pozostałych narodowości. Koncepcja ta obejmowała część dawnej Galicji wraz ze Lwowem, wschodnią Białoruś i całą Litwę. Resztę terenów planowano oddać Rosji, z którą Polska miała utrzymywać dobre stosunki w celu ewentualnego sojuszu przeciwko Niemcom.
Z kolei koncepcja federacyjna Józefa Piłsudskiego wynikała z obaw przed zaborczymi dążeniami Rosji, którą uważał za głównego wroga Polski. Piłsudski proponował odsunięcie Moskwy jak najdalej i utworzenie przy wschodniej granicy Polski pasa niepodległych państw, które dobrowolnie związałyby się z Rzeczpospolitą na zasadzie federacji. Miało to stworzyć bufor bezpieczeństwa między Polską a Rosją.
Highlight: Dwie główne koncepcje kształtowania wschodnich granic II RP to inkorporacyjna Dmowskiego i federacyjna Piłsudskiego, które znacząco różniły się w podejściu do relacji z Rosją i sąsiednimi narodami.
Rozdział omawia również sytuację Ukraińskiej Republiki Ludowej, która proklamowała niepodległość 19 stycznia 1918 roku, co miało istotny wpływ na późniejsze walki o granice II RP.
