Zakończenie II wojny światowej oraz jej społeczne i prawne dziedzictwo

Świat po 2 wojnie światowej musiał zmierzyć się z ogromnymi wyzwaniami i konsekwencjami konfliktu. Wojna zakończyła się w Europie 8 maja 1945 roku kapitulacją III Rzeszy.

Vocabulary: Wojna totalna - wojna, której celem jest zniszczenie przeciwnika wszelkimi możliwymi metodami, bez względu na prawa moralne czy międzynarodowe.

Dziedzictwo 2 wojny światowej obejmuje szereg pojęć i zjawisk, które na trwałe wpisały się w historię ludzkości:

• Czystka etniczna - celowe działanie mające na celu usunięcie określonej kategorii osób na danym obszarze.
• Zbrodnie przeciwko ludzkości - czyny dokonywane w ramach masowych, powtarzających się zamachów na grupę osób cywilnych, podjętych w celu wsparcia polityki państwa.
• Ludobójstwo $genocide$ - celowe i systematyczne niszczenie określonej grupy ludności.
• Deportacja - przymusowe przesiedlenie osoby lub grupy ludzi poza tereny państwa.

Example: Przykładem ludobójstwa podczas II wojny światowej był Holokaust - systematyczna eksterminacja Żydów przez nazistowskie Niemcy.

Powstanie bloku wschodniego

Europa po 2 wojnie światowej została podzielona na dwa bloki: wschodni pod wpływem ZSRS i zachodni pod przywództwem USA. Ten podział symbolizowała tzw. żelazna kurtyna - termin ukuty przez Winstona Churchilla.

Quote: "Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem zapadła żelazna kurtyna w poprzek kontynentu." - Winston Churchill

Kluczowe pojęcia związane z powstaniem bloku wschodniego:

• Finlandyzacja - model ograniczenia suwerenności państwa, polegający na zachowaniu demokracji i gospodarki rynkowej, ale bez możliwości decydowania o polityce zagranicznej.
• Kominform - Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych, narzędzie kontroli ZSRS nad partiami komunistycznymi w innych krajach.
• PRL - Polska Rzeczpospolita Ludowa, oficjalna nazwa Polski w latach 1952-1989.

Highlight: Sytuacja polityczna po 2 wojnie światowej w Europie Wschodniej charakteryzowała się dominacją ZSRS i narzucaniem systemu komunistycznego.

Ważnym elementem polityki bloku wschodniego był Apel sztokholmski z 1950 roku - odezwa do narodów świata mająca na celu poparcie polityki ZSRS. W odpowiedzi na Plan Marshalla, ZSRS utworzył w 1949 roku RWPG $Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej$, która umożliwiała kontrolę nad gospodarkami państw bloku wschodniego.

Ustanowienie władzy komunistycznej w Polsce

Początki władzy komunistów w Polsce sięgają końca II wojny światowej. Kluczowe wydarzenia w tym procesie to:

1. Akcja "Burza" $1944$ - próba przejęcia kontroli nad wyzwalanymi terenami przez Armię Krajową.
2. Referendum ludowe $1946$ - sfałszowane głosowanie mające legitymizować władzę komunistów.
3. Wybory do sejmu $1947$ - również sfałszowane, umożliwiły komunistom zalegalizowanie przejęcia władzy.
4. Utworzenie PZPR $1948$ - powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
5. Uchwalenie Konstytucji PRL $1952$ - formalne ustanowienie systemu komunistycznego w Polsce.

Vocabulary:

• KRN - Krajowa Rada Narodowa, samozwańczy konspiracyjny parlament utworzony przez komunistów.
• PKWN - Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, formalnie organ wykonawczy KRN, całkowicie zależny od Sowietów.

Przejęcie władzy przez komunistów w Polsce odbywało się stopniowo, przy wsparciu ZSRS i z wykorzystaniem różnych metod, w tym propagandy i fałszerstw wyborczych.

Example: Akcja "Ostra Brama" w 1944 roku, będąca częścią Akcji "Burza", miała na celu zdobycie Wilna przez AK i przywitanie Armii Czerwonej jako "gospodarze terenu".

Komunizm w Polsce został ostatecznie ugruntowany poprzez sfałszowane referendum i wybory, które pozwoliły na zalegalizowanie przejętej władzy.

Powojenna odbudowa Europy Zachodniej i kwestia niemiecka

Nowy porządek świata po II wojnie światowej w Europie Zachodniej kształtował się odmiennie niż w bloku wschodnim. Kluczowe wydarzenia to:

1. Utworzenie tzw. Bizonii $1947$ - połączenie amerykańskiej i brytyjskiej strefy okupacyjnej w Niemczech.
2. Plan Marshalla $1948$ - amerykański program pomocy gospodarczej dla Europy Zachodniej.
3. Powstanie RFN i NRD $1949$ - podział Niemiec na dwa państwa.

Highlight: Początek zimnej wojny był ściśle związany z podziałem Niemiec i odmiennymi wizjami odbudowy Europy przez USA i ZSRS.

Powojenna odbudowa Europy Zachodniej opierała się na wsparciu USA i integracji gospodarczej, co doprowadziło do szybkiego rozwoju ekonomicznego i stabilizacji politycznej w tej części kontynentu.

Powojenna Odbudowa Niemiec i Podział na RFN i NRD

Świat po 2 wojnie światowej przyniósł fundamentalne zmiany w strukturze politycznej Europy, szczególnie w przypadku Niemiec. Proces transformacji Niemiec po 1945 roku opierał się na zasadzie 4D, która miała zagwarantować pokojowy rozwój kraju i zapobiec odrodzeniu się nazizmu.

Definicja: Zasada 4D obejmowała cztery kluczowe procesy: denazyfikację, demokratyzację, demilitaryzację i demonopolizację. Każdy z tych elementów miał szczególne znaczenie dla powojennej transformacji Niemiec.

Skutki 2 wojny światowej doprowadziły do podziału Niemiec na strefy okupacyjne, które stopniowo ewoluowały. W 1947 roku powstała Bizonia $połączenie stref amerykańskiej i brytyjskiej$, a w 1948 roku utworzono Trizonię $dołączenie strefy francuskiej$. Te zmiany administracyjne były preludium do ostatecznego podziału Niemiec w 1949 roku na dwa państwa: RFN $Republika Federalna Niemiec$ na zachodzie i NRD $Niemiecka Republika Demokratyczna$ na wschodzie.

Proces denazyfikacji był szczególnie istotny i obejmował systematyczne usuwanie wpływów nazistowskich ze wszystkich sfer życia publicznego. Demokratyzacja wprowadzała nowy system polityczny oparty na zasadach demokracji parlamentarnej. Demilitaryzacja skutkowała całkowitą likwidacją niemieckiej armii i przemysłu zbrojeniowego, podczas gdy demonopolizacja rozbijała wielkie koncerny przemysłowe na mniejsze jednostki.

Europa Zachodnia i Plan Marshalla w Okresie Powojennym

Europa po 2 wojnie światowej wymagała kompleksowej odbudowy gospodarczej i społecznej. Plan Marshalla, wprowadzony w 1948 roku, stał się kluczowym elementem tego procesu, oferując znaczącą pomoc finansową i gospodarczą dla krajów europejskich.

Highlight: Plan Marshalla był największym programem pomocy gospodarczej w historii, mającym na celu odbudowę zniszczonej Europy i powstrzymanie rozprzestrzeniania się wpływów komunistycznych.

Skutki 2 wojny światowej w punktach obejmowały zniszczenia infrastruktury, załamanie gospodarki i destabilizację społeczną. Plan Marshalla adresował te problemy poprzez dostarczanie środków finansowych, surowców i know-how technologicznego. Program ten przyczynił się do szybkiej odbudowy gospodarczej Europy Zachodniej i stworzenia fundamentów pod przyszłą integrację europejską.

Transformacja gospodarcza Niemiec Zachodnich była szczególnie spektakularna. RFN, dzięki pomocy amerykańskiej i własnym reformom gospodarczym, wkrótce stała się jedną z najsilniejszych gospodarek Europy. Ten okres, znany jako "cud gospodarczy" $Wirtschaftswunder$, charakteryzował się szybkim wzrostem przemysłowym i poprawą poziomu życia obywateli.