Represje wobec Kościoła i prześladowania religijne w bloku wschodnim w latach 40. i 50. XX wieku stanowiły kluczowy element polityki komunistycznej. Polityka komunistyczna a Kościół Katolicki w Polsce charakteryzowała się stopniowym zaostrzaniem kursu, od pozornej współpracy do otwartej wrogości. Ateizm państwowy ZSRS wpływ na społeczeństwo był szczególnie widoczny w działaniach mających na celu całkowitą laicyzację życia publicznego.
- Komunistyczne władze systematycznie ograniczały wpływy Kościoła poprzez zerwanie konkordatu, tworzenie ruchu "księży patriotów" i represje wobec duchowieństwa
- Szczególnie dramatycznym okresem były lata 1953-1956, kiedy bezprawnie więziono prymasa Stefana Wyszyńskiego
- W ZSRR prowadzono agresywną politykę ateizacji, niszcząc świątynie i prześladując duchownych
- Polski Kościół, mimo silnych nacisków, zachował względną niezależność dzięki swojemu autorytetowi w społeczeństwie