Alternatywny zapis:

wydawanie zgody na wysłanie wojsk ONZ (tzw. „błękitne hełmy") oraz wprowadzenie sankcji Rada Powiernicza sprawowała kontrolę nad terytoriami powierniczymi (terytoria niesamodzielne, które ONZ miała przygotować do niepodległości), Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze miał rozstrzygać spory między państwami członkowskimi, wydawać opinie prawne, d) ONZ w 1948 r. uchwalił Powszechną Deklarację Praw Człowieka - 2. Zmiany w układzie sił w wyniku II wojny światowej a) dawne mocarstwa europejskie straciły na znaczeniu mocarstwa kolonialne Wielka Brytania i Francja zostały znacznie osłabione; rozpoczął się proces dekolonizacji ich imperiów (Indie, Indochiny) b) nastąpił olbrzymi wzrost znaczenia ZSRR: ZSRR poszerzył swoje terytorium włączając w swoje granice: ✓kraje bałtyckie - Litwę, Łotwę, Estonię, ✔ Besarabię i północną Bukowinę kosztem Rumunii, Ruś Zakarpacką kosztem Czechosłowacji, rejon Petsamo kosztem Finlandii, 1 ✓ obwód kaliningradzki oddzielony od Prus, które włączono do Polski, ✓ W-y Kurylskie i południowy Sachalin kosztem Japonii. kraje Europy Środkowo-Wschodniej znalazły się w radzieckiej strefie wpływów, zostały podporządkowane ZSRR. ZSRR okupował Niemcy wschodnie oraz część Austrii. częściowo zależna od ZSRR została Finlandia, która musiała podporządkować swoją politykę zagraniczną polityce ZSRR c) wzrost znaczenia USA po II wojnie światowej: USA po II wojnie stały się największą potęgą militarną i gospodarczą świata, okupowały część Niemiec i Austrii oraz Japonię tworzyły sieć baz wojskowych na świecie, USA udzielały pomocy państwom Europy Zachodniej oraz Finlandii w ramach UNRRA (Administracja Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy). d) powstały dwa supermocarstwa ZSRR i USA, które stawiały sobie inne cele i stosowały inne świat stal się metody. Poszczególne kraje przystępowały do jednego lub drugiego obozu dwubiegunowy. ■ 3. Żelazna kurtyna a) w 1946 r. Winston Churchill (były premier W. Brytanii) podczas przemówienia na uniwersytecie w Fulton (USA), stwierdził, że między Szczecinem nad Bałtykiem, a Triestem nad Adriatykiem rozciąga się ,żelazna kurtyna”, podkreślając izolację krajów, które znalazły się w radzieckiej strefie wpływów b) po II wojnie światowej USA zrezygnowały z polityki izolacjonizmu. Nowy prezydent Harry Truman 12.03.1947 r. wprowadził nową doktrynę w amerykańskiej polityce zagranicznej – doktrynę powstrzymywania (containmentu) komunizmu, zwaną doktryną Trumana. Zakładała ona udzielenie wszelkiej pomocy (finansowej, politycznej i militarnej) państwom i narodom, którym zagrażała komunistyczna mniejszość. Impulsem dla uchwalenia tej doktryny była wojna z komunistami w Grecji i dążenie do podporządkowania Turcji przez ZSRR. c) metody realizacji doktryny Trumana: plan Marshalla - George C. Mashall, sekretarz stanu, USA, który w czerwcu 1947 r. przedstawił Europejski Plan Odbudowy ✓ plan pomocy gospodarczej dla Europy; chciano szybko podnieść poziom życia Europejczyków i dzięki temu powstrzymać rozwój tendencji komunistycznych w zrujnowanych krajach, ✓ realizacja planu lata 1948 – 1951 r. ✓ przystąpiło 16 państw zachodnioeuropejskich, które utworzyły OEEC Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej, która koordynowała pomocą, USA przeznaczył 17 mld $ udzielając krajom europejskim bezzwrotnej pożyczki (zwrócić pieniądze miały kraje neutralne podczas II wojny). Kraje bloku radzieckiego odrzuciły pomoc pod naciskiem ZSRR, ✓dzięki pomocy finansowej kraje te w ciągu trzech lat zostały odbudowane i uzyskały poziom rozwoju gosp. sprzed wojny, utworzenie baz wojskowych, w Europie i poza nią, które „okrążały by" ZSRR, utworzenie NATO – Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego (4.04.1949 r.), 2 4. Początki zimnej wojny a) zimna wojna okres od zakończenia II wojny światowej do rozpadu ZSRR, podczas którego rywalizowały między sobą USA i ZSRR oraz ich sojusznicy na bardzo wielu płaszczyznach. W okresie tym, mimo rywalizacji, nie doszło do otwartej wojny między USA i ZSRR ale nie było też prawdziwego pokoju. Zimną wojnę cechował wyścig zbrojeń, rozbudowa potencjału nuklearnego, rywalizacja dyplomatyczna, wywiadowcza oraz wojna propagandowa. b) rozbieżności między aliantami w okupowanych Niemczech strefy zachodnie - wypełnienie postanowień konferencji poczdamskiej: proces w Norymberdze (20.11.1945 -1.10.1946) ■ ■ ■ - denazyfikacja - demonopolizacja – rozbicie wielkich koncernów Kruppa i IG Farben demokratyzacja decentralizacja władzy; wybory w poszczególnych landach (landy zachodnie – 9), które wyłoniły parlamenty i rządy krajowe; przekazywanie nowo wybranym władzom części uprawnień państw okupacyjnych strefa radziecka: ściganie zbrodniarzy hitlerowskich - proces w Norymberdze wprowadzanie radzieckiego modelu politycznego powstała Niemiecka Socjalistyczna Partia Jedności (SED) z połączenia KPD i SPD podporządkowana komunistom (KPD - Komunistyczna Partia Niemiec, SPD – Socjaldemokratyczna Partia Niemiec). Inne partie nie uzyskały zgody na działalność. maksymalne wykorzystywanie zasobów w imię spłaty odszkodowań wojennych, przeprowadzenie reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu początek wprowadzania radzieckiego systemu ekonomicznego. 1.01.1947 r. utworzono Bizonię z połączenia strefy brytyjskiej i amerykańskiej. Od 1947 r. w strefach zachodnich rozpoczęto proces uprzemysłowienia Niemiec, wbrew stanowisku ZSRR. W czerwcu 1947 r. został ogłoszony plan Marshalla, co pogorszyło stosunki amerykańsko- radzieckie. W 1948 r. alianci zachodni zapowiedzieli wspólną politykę wobec Niemiec. Chcieli doprowadzić o uchwalenia konstytucji niemieckiej i odrodzenia demokratycznego państwa. Decyzje te podjęto bez porozumienia z ZSRR co doprowadziło do pogorszenia stosunków między aliantami na terenie Niemiec. Dalsze pogorszenie sytuacji nastąpiło na po wprowadzeniu nowej waluty w zachodnich strefach bez uprzedzenia ZSRR, w czerwcu 1948 r. c) I kryzys berliński 24.06.1948 4.05.1949 r. Po wymianie waluty Rosjanie ogłosili blokadę zachodnich sektorów Berlina. W odpowiedzi USA i W. Brytania utworzyły „most powietrzny" - dostarczały surowce i żywność do zachodniej części Berlina drogą powietrzną. d) W kwietniu 1949 r. powstała Trizonia – wszystkie trzy strefy zachodnie się połączyły. Miesiąc później uchwalono konstytucję niemiecką. następnie przeprowadzono wybory parlamentarne. Powstała Republika Federalna Niemiec (RFN - 21.09. 1949 r.), której kanclerzem został Konrad Adenauer, a 7.10.1949 r. strefa radziecka przekształciła się w Niemiecką Republikę Demokratyczną (NRD) 5. Wojna w Korei 1950 - 1953 a) geneza: od 1910 r. Korea była kolonią japońską; na konferencji w Poczdamie zadecydowano, że odzyska niepodległość 3 ■ Korea została wyzwolona i okupowana przez wojska radziecko amerykańskie; linią rozgraniczenia wojsk radziecko – amerykańskich był 38 równoleżnik szerokości geograficznej północnej - na północ od niego znajdowała się radziecka strefa okupacyjna, a na południe - amerykańska dwie drogi rozwoju Korei: ✓ w strefie radzieckiej wprowadzano system rządów i system gospodarczy wzorowany na radzieckim ✓ do strefy amerykańskiej sprowadzono potomka ostatniej dynastii Li Syng - Mana, który stał na czele Tymczasowego Rządu Korei na emigracji od 1947 r. w USA zaczęła obowiązywać doktryna powstrzymywania komunizmu; rząd USA nie chciał dopuścić do przejęcia przez ZSRR kontroli nad Południowo-Wschodnią Azją Oba państwa dążyły do zjednoczenia całej Korei. b) przebieg - możemy go podzielić na trzy etapy: ■ ■ w 1948 r. powstały dwa państwa koreańskie: ✓ Republika Koreańska = Korea Południowa (6.05.1948 r.), na czele której stał Li Syng Man ✓ Koreańska Republika Ludowo - Demokratyczna (KRL-D) = Korea Północna (9.09.1948 r.), na czele której stał Kim Ir Sen. (1) atak wojsk KRL-D na Koreą Południową 25 czerwca 1950 r. Prezydent Korei Południowej zwrócił się o pomoc do OZN. Rada Bezpieczeństwa jej udzieliła wysyłając do Korei armię amerykańską jako żołnierzy ONZ (dowódcą był gen. Mac Arthur) (2) 15.09.1950 r. – kontrnatarcie sił Korei Południowej wraz z wojskami amerykańskimi i zajęcie prawie całej KRL - D (3) 3.10.1950 r.- · przystąpienie do wojny Chin; wojska chińskie zajęły stolice Korei Południowej - Seul. Po kolejnej ofensywie amerykańskiej linia frontu ustabilizowała się wzdłuż starej linii demarkacyjnej na 38 równoleżniku - powrót do stanu wyjściowego. c) zakończenie wojny - od 1951 r. do 1953 trwały rokowania pokojowe zakończone układem rozejmowym w Phanmundżomie (27.07.1953 r.). uzgodniono, że: linia frontu jest granicą między Koreą Północną a Koreą Południową powołano Komisję Nadzoru Państw Neutralnych (4 państwa) dla przestrzegania rozejm 6. Wyścig zbrojeń a) powstanie sojuszy wojskowych 4.04.1949 r. powstało NATO Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego. Pakt podpisało 12 państw: USA, Kanada, Islandia, Norwegia, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg, Dania, Portugalia i Turcja. 1955 r. powstał Układ Warszawski, który skupiał ZSRR i jego wszystkie państwa satelickie. b) w 1949 r. ZSRR przeprowadził pierwszą próbę z bronią atomową.