Czasy przeszłe - Past Simple i Past Continuous

Past Simple używamy, gdy mówimy o czymś, co wydarzyło się i zakończyło w przeszłości. Tworzymy go za pomocą II formy czasownika lub dodając końcówkę -ed:

• He went to the cinema. (On poszedł do kina)
• Did he go to the cinema? (Czy on poszedł do kina?)
• He didn't go to the cinema. (On nie poszedł do kina)

Zwróć uwagę, że gdy pojawia się "did" w pytaniach lub przeczeniach, używamy I formy czasownika!

Past Continuous opisuje dłuższe czynności trwające w przeszłości. Tworzymy go za pomocą was/were + czasownik z -ing:

• He was going to the cinema. (On szedł do kina)
• Was he going to the cinema? (Czy on szedł do kina?)
• He wasn't going to the cinema. (On nie szedł do kina)

💡 Wskazówka: Wyobraź sobie Past Simple jako punkt na linii czasu, a Past Continuous jako dłuższą linię. Często używamy ich razem, aby opisać, że jedna czynność (krótka) przerwała drugą (długą).

Past Perfect i Past Perfect Continuous

Past Perfect używamy, kiedy mówimy o czymś, co wydarzyło się przed inną czynnością w przeszłości. Tworzymy go za pomocą had + III forma czasownika:

• The storm had passed away by the time we woke up. (Burza już przeszła zanim się obudziliśmy)
• Had the storm passed away? (Czy burza już przeszła?)
• The storm hadn't passed away. (Burza jeszcze nie przeszła)

Past Perfect Continuous opisuje czynność, która trwała do pewnego momentu w przeszłości. Tworzymy go używając had been + czasownik z -ing:

• He had been speaking for hours before he lost his voice. (Mówił przez wiele godzin zanim stracił głos)
• Had he been speaking? (Czy on mówił?)
• He hadn't been speaking. (On nie mówił)

Oba te czasy pomagają nam pokazać sekwencję wydarzeń w przeszłości - co było pierwsze, a co nastąpiło później.

🕒 Pamiętaj: Past Perfect to jakby "przeszłość w przeszłości" - używamy go, gdy chcemy cofnąć się jeszcze dalej w czasie.

Used To i więcej o czasach przeszłych

Used to to konstrukcja, która pozwala opisać nawyki lub powtarzalne czynności w przeszłości, których teraz już nie wykonujemy:

• I used to smoke. (Kiedyś paliłem, ale teraz już nie)
• Did I use to smoke? (Czy kiedyś paliłem?)
• I didn't use to smoke. (Nie paliłem kiedyś)

Kiedy łączymy różne czasy przeszłe w jednym zdaniu, często używamy słów łączących jak when, while czy as long as:

• I was listening to music (Past Continuous) when somebody knocked on the door (Past Simple).
• He had been working (Past Perfect Continuous) for three hours before his boss called (Past Simple).

Wyrażenia czasowe pomagają określić, którego czasu użyć: for, since, the whole day wskazują na czas trwania czynności.

🔍 Ciekawostka: Konstrukcja "used to" odnosi się wyłącznie do przeszłości - kiedy mówimy "I used to play football", podkreślamy, że teraz już tego nie robimy.

Czasy teraźniejsze - Present Simple i Present Continuous

Present Simple opisuje czynności regularne, powtarzające się lub prawdy ogólne. Tworzymy go tak:

• You go to a pub. (Ty chodzisz do pubu)
• Do you go to a pub? (Czy chodzisz do pubu?)
• You don't go to a pub. (Nie chodzisz do pubu)

W 3. osobie liczby pojedynczej $he/she/it$ dodajemy -s do czasownika: He goes, she works, it runs.

Present Continuous opisuje czynności dziejące się właśnie teraz. Tworzymy go za pomocą be $am/is/are$ + czasownik z -ing:

• He is speaking now. (On mówi teraz)
• Is he speaking? (Czy on mówi?)
• He isn't speaking. (On nie mówi)

Przysłówki częstotliwości jak always, usually, often, sometimes, never pomagają określić, jak często coś robimy w Present Simple.

🎯 Trik: Kiedy mówisz o swoim codziennym planie, użyj Present Simple. Gdy opisujesz, co robisz w tym momencie - wybierz Present Continuous.

Present Perfect i Present Perfect Continuous

Present Perfect łączy przeszłość z teraźniejszością - opisuje doświadczenia życiowe lub czynności, które miały miejsce w przeszłości, ale mają związek z teraźniejszością. Tworzymy go za pomocą have/has + III forma czasownika:

• He has been to Los Angeles. (On był w Los Angeles [kiedykolwiek w życiu])
• Have you ever been to Los Angeles? (Czy kiedykolwiek byłeś w Los Angeles?)
• I have never been to Los Angeles. (Nigdy nie byłem w Los Angeles)

Present Perfect Continuous opisuje czynności rozpoczęte w przeszłości, które trwają do teraz. Tworzymy go za pomocą have/has been + czasownik z -ing:

• She has been living in London for 10 years. (Ona mieszka w Londynie od 10 lat [i nadal tam mieszka])
• Has she been living in London for 10 years? (Czy ona mieszka w Londynie od 10 lat?)
• She hasn't been living in London for 10 years. (Ona nie mieszka w Londynie od 10 lat)

⏰ Ważne: Wyrażenia already, just, ever, never, not yet, so far, up to now sugerują użycie Present Perfect, natomiast for, since, all day, how long wskazują na Present Perfect Continuous.

Czasy przyszłe - Future Simple i Be Going To

Future Simple używamy do wyrażania spontanicznych decyzji, przewidywań i obietnic. Tworzymy go za pomocą will + czasownik:

• I will buy a cake. (Kupię ciasto)
• Will you buy a cake? (Czy kupisz ciasto?)
• I won't buy a cake. (Nie kupię ciasta)

Be Going To wyraża plany i intencje na przyszłość lub coś, co jest nieuniknione. Tworzymy go za pomocą be + going to + czasownik:

• I am going to buy a dress. (Zamierzam kupić sukienkę)
• Are you going to buy a dress? (Czy zamierzasz kupić sukienkę?)
• You aren't going to buy a dress. (Nie zamierzasz kupić sukienki)

Różnica między tymi czasami może być subtelna - Future Simple często dotyczy decyzji podejmowanych w momencie mówienia, podczas gdy Be Going To odnosi się do wcześniej zaplanowanych działań.

🚀 Wskazówka praktyczna: Kiedy patrzysz przez okno i widzisz ciemne chmury, możesz powiedzieć "It's going to rain" (Będzie padać), bo widzisz oznaki. Jeśli po prostu zgadujesz, powiesz "It will rain tomorrow" (Jutro będzie padać).

Future Continuous i Future Perfect

Future Continuous używamy do opisywania czynności, które będą trwały w określonym momencie w przyszłości. Tworzymy go za pomocą will be + czasownik z -ing:

• I will be working at 8 pm tomorrow. (Będę pracował jutro o 20:00)
• Will I be working? (Czy będę pracował?)
• I won't be working. (Nie będę pracował)

Future Perfect opisuje czynności, które zakończymy do określonego momentu w przyszłości. Tworzymy go za pomocą will have + III forma czasownika:

• I will have finished school in 2025. (Skończę szkołę do 2025 roku)
• Will you have finished school in 2025? (Czy skończysz szkołę do 2025 roku?)
• I won't have finished school in 2025. (Nie skończę szkoły do 2025 roku)

Oba te czasy są używane do opisywania przyszłości, ale z różnej perspektywy - jeden skupia się na trwaniu czynności, drugi na jej zakończeniu.

📆 Zwróć uwagę: Wyrażenia "by 2024", "by Monday" wskazują na użycie Future Perfect, ponieważ mówimy o czymś, co zakończymy do danego momentu.

Future Perfect Continuous

Future Perfect Continuous używamy, gdy chcemy powiedzieć, jak długo coś będzie trwało do określonego momentu w przyszłości. Tworzymy go za pomocą will have been + czasownik z -ing:

• He will have been speaking for two hours by the time we arrive. (Będzie mówił już przez dwie godziny, kiedy przyjedziemy)
• Will he have been speaking? (Czy on będzie mówił?)
• He won't have been speaking. (On nie będzie mówił)

Ten czas jest najbardziej złożonym czasem w języku angielskim i używamy go stosunkowo rzadko. Pojawia się głównie w zdaniach, w których chcemy podkreślić czas trwania czynności w przyszłości.

Typowe wyrażenia czasowe używane z tym czasem to:

• for... (przez...)
• the last couple of hours (przez ostatnie kilka godzin)
• all day long (przez cały dzień)

💎 Profesjonalna rada: Future Perfect Continuous brzmi bardzo naturalnie w zdaniach typu "By December, I will have been working here for five years" (W grudniu będzie mijać pięć lat, odkąd tu pracuję).