Barok - epoka przeciwieństw
Barok w Polsce to okres fascynujących przemian kulturowych i literackich, trwający od końca XVI do początku XVIII wieku. Epoka ta, nazywana często "epoką przeciwieństw", przyniosła ze sobą wiele nowych nurtów i idei, które znacząco wpłynęły na polską literaturę i sztukę.
Najważniejsze daty i pojęcia baroku:
- Rok 1584 - śmierć Jana Kochanowskiego, uznawana za symboliczny początek baroku w Polsce.
- Rok 1655 - potop szwedzki, wydarzenie historyczne, które odcisnęło piętno na literaturze tego okresu.
Vocabulary: Kontrreformacja - ruch w Kościele katolickim mający na celu zwalczanie reformacji i odnowę Kościoła.
Vocabulary: Metafizyka - w kontekście baroku oznacza zwrot ku duchowości i rozważaniom nad naturą bytu.
Vocabulary: Sarmatyzm - ideologia szlachecka w Polsce, oparta na przekonaniu o pochodzeniu szlachty polskiej od starożytnych Sarmatów.
Cechy baroku w literaturze obejmowały takie motywy jak vanitas (marność życia), dance macabre (taniec śmierci) oraz marinizm (styl poetycki charakteryzujący się nadużywaniem metafor i innych środków stylistycznych).
Example: Przykładem marinizmu w polskiej poezji barokowej są utwory Jana Andrzeja Morsztyna, pełne wyszukanych metafor i konceptów.
Najważniejsi twórcy baroku to:
- Mikołaj Sęp Szarzyński
- Daniel Naborowski
- Jan Andrzej Morsztyn
Warto również wspomnieć o Williamie Szekspirze, którego dzieła, takie jak "Hamlet", "Makbet" czy "Romeo i Julia", miały ogromny wpływ na literaturę europejską tego okresu.
Highlight: Filozofia baroku charakteryzowała się powrotem do teocentryzmu, czyli stawiania Boga w centrum rozważań.
Jednym z najważniejszych filozofów tego okresu był Blaise Pascal, twórca słynnego "Zakładu Pascala" - argumentu za opłacalnością wiary w Boga. Pascal jest również autorem słynnego cytatu:
Quote: "Człowiek jest trzciną najsłabszą w przyrodzie, ale to trzcina myśląca."
Ta myśl doskonale oddaje barokowe rozdarcie między świadomością ludzkiej słabości a poczuciem wyjątkowości człowieka jako istoty myślącej.