Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Barok w Polsce - Literatura, Najważniejsi Twórcy i Sarmatyzm

Zobacz

Barok w Polsce - Literatura, Najważniejsi Twórcy i Sarmatyzm
user profile picture

agtaka1

@agtaka1_grxp

·

45 Obserwujących

Obserwuj

Literatura baroku w Polsce to fascynujący okres w historii polskiej kultury, charakteryzujący się bogatą twórczością i złożonymi nurtami myślowymi. Epoka ta, trwająca od końca XVI do początku XVIII wieku, przyniosła znaczące zmiany w literaturze i sztuce.

  • Barok w Polsce rozpoczął się około 1580 roku i trwał do 1730 roku.
  • Kluczowe pojęcia to kontrreformacja, metafizyka i sarmatyzm.
  • Najważniejsi twórcy to Mikołaj Sęp Szarzyński, Daniel Naborowski i Jan Andrzej Morsztyn.
  • Filozofia baroku charakteryzowała się powrotem do teocentryzmu, z ważnymi myślicielami jak Blaise Pascal.
  • Literatura baroku przykłady obejmują poezję metafizyczną, dworską i ziemiańską.

1.10.2022

3218

> RC. XVI-XVII/XVIII
> WAŻNE DATY
>POJĘCIA
●
BAROK (EPOKA PRZECIWIEŃSTW)
1584 - Śmierć Jana Kochanowskiego (początek baroku w PL)
1655 - pot

Zobacz

Mapa mentalna baroku

Literatura baroku to złożony i wielowątkowy okres w historii polskiej kultury. Mapa mentalna przedstawiona w podręczniku "Sztuka wyrazu" dla klasy 1 (część 2) doskonale ilustruje główne nurty i cechy tej epoki.

Barok ramy czasowe:

  • W Europie: koniec XVI w. - początek XVIII w.
  • W Polsce: ok. 1580-1730

Cechy baroku w literaturze i sztuce:

  1. Wewnętrzne rozdarcie
  2. Przeciwności
  3. Kontrast
  4. Koncept
  5. Olśnienie
  6. Zadziwienie
  7. Zaskoczenie

Definition: Koncept w literaturze barokowej to pomysłowy, często zaskakujący sposób przedstawienia tematu, oparty na nieoczekiwanych skojarzeniach i grze słów.

Najważniejsze nurty baroku:

  1. Kontrreformacja - ruch w Kościele katolickim, którego głównymi elementami były:

    • Sobór trydencki
    • Święte Oficjum
    • Indeks ksiąg zakazanych
    • Działalność jezuitów
  2. Sarmatyzm - ideologia szlachecka charakteryzująca się:

    • Dumą narodową
    • Tradycją
    • Megalomanią

Highlight: Sarmatyzm był kluczowym elementem kultury polskiej w okresie baroku, wpływającym zarówno na literaturę, jak i na styl życia szlachty.

  1. Marinizm - styl poetycki skupiający się na:
    • Kruchości życia
    • Koncepcji "vanitas vanitatum" (marność nad marnościami)

Literatura baroku twórcy i główne nurty:

  1. Literatura dworska:

    • Poezja ziemskich rozkoszy (J.A. Morsztyn, D. Naborowski)
    • Poezja metafizyczna (M. Sęp Szarzyński, D. Naborowski)
  2. Literatura ziemiańska:

    • W. Potocki
    • J.Ch. Pasek
  3. Literatura plebejska:

    • Jan z Kijan

Example: Przykładem literatury ziemiańskiej jest "Pamiętnik" Jana Chryzostoma Paska, barwny opis życia szlacheckiego w XVII wieku.

Filozofia baroku była reprezentowana przez takich myślicieli jak:

  1. Kartezjusz - autor słynnego stwierdzenia "Myślę, więc jestem" oraz "Wątpię, więc myślę".
  2. Pascal - twórca koncepcji "człowieka jako trzciny myślącej".

Quote: Kartezjusz: "Nie wystarczy mieć sprawny umysł, trzeba go jeszcze sprawnie używać."

Barok notatki do matury powinny uwzględniać również charakterystyczne cechy sztuki barokowej:

  1. Malarstwo:

    • Bogactwo kolorystyczne
    • Światłocień
    • Dynamizm
  2. Rzeźba:

    • Dynamizm postaci
    • Patos
    • Ekspresja
  3. Architektura:

    • Monumentalizm
    • Bogate zdobnictwo

Highlight: Barok powtórzenie powinno obejmować wszystkie aspekty epoki: literaturę, sztukę, filozofię oraz kontekst historyczny i społeczny.

> RC. XVI-XVII/XVIII
> WAŻNE DATY
>POJĘCIA
●
BAROK (EPOKA PRZECIWIEŃSTW)
1584 - Śmierć Jana Kochanowskiego (początek baroku w PL)
1655 - pot

Zobacz

Barok - epoka przeciwieństw

Barok w Polsce to okres fascynujących przemian kulturowych i literackich, trwający od końca XVI do początku XVIII wieku. Epoka ta, nazywana często "epoką przeciwieństw", przyniosła ze sobą wiele nowych nurtów i idei, które znacząco wpłynęły na polską literaturę i sztukę.

Najważniejsze daty i pojęcia baroku:

  1. Rok 1584 - śmierć Jana Kochanowskiego, uznawana za symboliczny początek baroku w Polsce.
  2. Rok 1655 - potop szwedzki, wydarzenie historyczne, które odcisnęło piętno na literaturze tego okresu.

Vocabulary: Kontrreformacja - ruch w Kościele katolickim mający na celu zwalczanie reformacji i odnowę Kościoła.

Vocabulary: Metafizyka - w kontekście baroku oznacza zwrot ku duchowości i rozważaniom nad naturą bytu.

Vocabulary: Sarmatyzm - ideologia szlachecka w Polsce, oparta na przekonaniu o pochodzeniu szlachty polskiej od starożytnych Sarmatów.

Cechy baroku w literaturze obejmowały takie motywy jak vanitas (marność życia), dance macabre (taniec śmierci) oraz marinizm (styl poetycki charakteryzujący się nadużywaniem metafor i innych środków stylistycznych).

Example: Przykładem marinizmu w polskiej poezji barokowej są utwory Jana Andrzeja Morsztyna, pełne wyszukanych metafor i konceptów.

Najważniejsi twórcy baroku to:

  • Mikołaj Sęp Szarzyński
  • Daniel Naborowski
  • Jan Andrzej Morsztyn

Warto również wspomnieć o Williamie Szekspirze, którego dzieła, takie jak "Hamlet", "Makbet" czy "Romeo i Julia", miały ogromny wpływ na literaturę europejską tego okresu.

Highlight: Filozofia baroku charakteryzowała się powrotem do teocentryzmu, czyli stawiania Boga w centrum rozważań.

Jednym z najważniejszych filozofów tego okresu był Blaise Pascal, twórca słynnego "Zakładu Pascala" - argumentu za opłacalnością wiary w Boga. Pascal jest również autorem słynnego cytatu:

Quote: "Człowiek jest trzciną najsłabszą w przyrodzie, ale to trzcina myśląca."

Ta myśl doskonale oddaje barokowe rozdarcie między świadomością ludzkiej słabości a poczuciem wyjątkowości człowieka jako istoty myślącej.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Barok w Polsce - Literatura, Najważniejsi Twórcy i Sarmatyzm

user profile picture

agtaka1

@agtaka1_grxp

·

45 Obserwujących

Obserwuj

Literatura baroku w Polsce to fascynujący okres w historii polskiej kultury, charakteryzujący się bogatą twórczością i złożonymi nurtami myślowymi. Epoka ta, trwająca od końca XVI do początku XVIII wieku, przyniosła znaczące zmiany w literaturze i sztuce.

  • Barok w Polsce rozpoczął się około 1580 roku i trwał do 1730 roku.
  • Kluczowe pojęcia to kontrreformacja, metafizyka i sarmatyzm.
  • Najważniejsi twórcy to Mikołaj Sęp Szarzyński, Daniel Naborowski i Jan Andrzej Morsztyn.
  • Filozofia baroku charakteryzowała się powrotem do teocentryzmu, z ważnymi myślicielami jak Blaise Pascal.
  • Literatura baroku przykłady obejmują poezję metafizyczną, dworską i ziemiańską.

1.10.2022

3218

 

2/3

 

Język polski

74

> RC. XVI-XVII/XVIII
> WAŻNE DATY
>POJĘCIA
●
BAROK (EPOKA PRZECIWIEŃSTW)
1584 - Śmierć Jana Kochanowskiego (początek baroku w PL)
1655 - pot

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Mapa mentalna baroku

Literatura baroku to złożony i wielowątkowy okres w historii polskiej kultury. Mapa mentalna przedstawiona w podręczniku "Sztuka wyrazu" dla klasy 1 (część 2) doskonale ilustruje główne nurty i cechy tej epoki.

Barok ramy czasowe:

  • W Europie: koniec XVI w. - początek XVIII w.
  • W Polsce: ok. 1580-1730

Cechy baroku w literaturze i sztuce:

  1. Wewnętrzne rozdarcie
  2. Przeciwności
  3. Kontrast
  4. Koncept
  5. Olśnienie
  6. Zadziwienie
  7. Zaskoczenie

Definition: Koncept w literaturze barokowej to pomysłowy, często zaskakujący sposób przedstawienia tematu, oparty na nieoczekiwanych skojarzeniach i grze słów.

Najważniejsze nurty baroku:

  1. Kontrreformacja - ruch w Kościele katolickim, którego głównymi elementami były:

    • Sobór trydencki
    • Święte Oficjum
    • Indeks ksiąg zakazanych
    • Działalność jezuitów
  2. Sarmatyzm - ideologia szlachecka charakteryzująca się:

    • Dumą narodową
    • Tradycją
    • Megalomanią

Highlight: Sarmatyzm był kluczowym elementem kultury polskiej w okresie baroku, wpływającym zarówno na literaturę, jak i na styl życia szlachty.

  1. Marinizm - styl poetycki skupiający się na:
    • Kruchości życia
    • Koncepcji "vanitas vanitatum" (marność nad marnościami)

Literatura baroku twórcy i główne nurty:

  1. Literatura dworska:

    • Poezja ziemskich rozkoszy (J.A. Morsztyn, D. Naborowski)
    • Poezja metafizyczna (M. Sęp Szarzyński, D. Naborowski)
  2. Literatura ziemiańska:

    • W. Potocki
    • J.Ch. Pasek
  3. Literatura plebejska:

    • Jan z Kijan

Example: Przykładem literatury ziemiańskiej jest "Pamiętnik" Jana Chryzostoma Paska, barwny opis życia szlacheckiego w XVII wieku.

Filozofia baroku była reprezentowana przez takich myślicieli jak:

  1. Kartezjusz - autor słynnego stwierdzenia "Myślę, więc jestem" oraz "Wątpię, więc myślę".
  2. Pascal - twórca koncepcji "człowieka jako trzciny myślącej".

Quote: Kartezjusz: "Nie wystarczy mieć sprawny umysł, trzeba go jeszcze sprawnie używać."

Barok notatki do matury powinny uwzględniać również charakterystyczne cechy sztuki barokowej:

  1. Malarstwo:

    • Bogactwo kolorystyczne
    • Światłocień
    • Dynamizm
  2. Rzeźba:

    • Dynamizm postaci
    • Patos
    • Ekspresja
  3. Architektura:

    • Monumentalizm
    • Bogate zdobnictwo

Highlight: Barok powtórzenie powinno obejmować wszystkie aspekty epoki: literaturę, sztukę, filozofię oraz kontekst historyczny i społeczny.

> RC. XVI-XVII/XVIII
> WAŻNE DATY
>POJĘCIA
●
BAROK (EPOKA PRZECIWIEŃSTW)
1584 - Śmierć Jana Kochanowskiego (początek baroku w PL)
1655 - pot

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Barok - epoka przeciwieństw

Barok w Polsce to okres fascynujących przemian kulturowych i literackich, trwający od końca XVI do początku XVIII wieku. Epoka ta, nazywana często "epoką przeciwieństw", przyniosła ze sobą wiele nowych nurtów i idei, które znacząco wpłynęły na polską literaturę i sztukę.

Najważniejsze daty i pojęcia baroku:

  1. Rok 1584 - śmierć Jana Kochanowskiego, uznawana za symboliczny początek baroku w Polsce.
  2. Rok 1655 - potop szwedzki, wydarzenie historyczne, które odcisnęło piętno na literaturze tego okresu.

Vocabulary: Kontrreformacja - ruch w Kościele katolickim mający na celu zwalczanie reformacji i odnowę Kościoła.

Vocabulary: Metafizyka - w kontekście baroku oznacza zwrot ku duchowości i rozważaniom nad naturą bytu.

Vocabulary: Sarmatyzm - ideologia szlachecka w Polsce, oparta na przekonaniu o pochodzeniu szlachty polskiej od starożytnych Sarmatów.

Cechy baroku w literaturze obejmowały takie motywy jak vanitas (marność życia), dance macabre (taniec śmierci) oraz marinizm (styl poetycki charakteryzujący się nadużywaniem metafor i innych środków stylistycznych).

Example: Przykładem marinizmu w polskiej poezji barokowej są utwory Jana Andrzeja Morsztyna, pełne wyszukanych metafor i konceptów.

Najważniejsi twórcy baroku to:

  • Mikołaj Sęp Szarzyński
  • Daniel Naborowski
  • Jan Andrzej Morsztyn

Warto również wspomnieć o Williamie Szekspirze, którego dzieła, takie jak "Hamlet", "Makbet" czy "Romeo i Julia", miały ogromny wpływ na literaturę europejską tego okresu.

Highlight: Filozofia baroku charakteryzowała się powrotem do teocentryzmu, czyli stawiania Boga w centrum rozważań.

Jednym z najważniejszych filozofów tego okresu był Blaise Pascal, twórca słynnego "Zakładu Pascala" - argumentu za opłacalnością wiary w Boga. Pascal jest również autorem słynnego cytatu:

Quote: "Człowiek jest trzciną najsłabszą w przyrodzie, ale to trzcina myśląca."

Ta myśl doskonale oddaje barokowe rozdarcie między świadomością ludzkiej słabości a poczuciem wyjątkowości człowieka jako istoty myślącej.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.