Barok - Epoka Kontrastów i Duchowych Niepokojów
Barok w Europie i w Polsce kształtował się w odmiennych ramach czasowych. W Europie trwał od końca XVI do połowy XVIII wieku, podczas gdy Barok w Polsce rozwijał się od XVII wieku do roku 1764, kiedy to na tron wstąpił Stanisław August Poniatowski. Nazwa epoki wywodzi się prawdopodobnie od portugalskiego słowa "barocco", określającego perłę o nieregularnym kształcie.
Definicja: Kontrreformacja w baroku była ruchem odnowy Kościoła katolickiego, zapoczątkowanym przez sobór trydencki (1545-1563). Jej celem było przeciwdziałanie reformacji oraz wewnętrzna reforma Kościoła.
Filozofia baroku rozwijała się w dwóch głównych nurtach. Filozofia Kartezjusza Barok opierała się na dualizmie umysłu i materii, gdzie fundamentem poznania stało się słynne "Myślę, więc jestem". Z kolei Poglądy Pascala koncentrowały się na ograniczeniach ludzkiego rozumu wobec nieskończoności i podkreślały znaczenie wiary w życiu człowieka.
Wpływ kontrreformacji na kulturę baroku był ogromny. Sztuka stała się narzędziem propagandy religijnej, co widoczne było szczególnie w architekturze kościołów i malarstwie sakralnym. Architektura baroku charakteryzowała się monumentalnością, bogactwem dekoracji i teatralnością form. Twórcy świadomie wykorzystywali efekty iluzjonistyczne i dynamiczne kompozycje, by wywołać u odbiorcy silne emocje religijne.
