Otwórz

werka

4.03.2023

Język polski

Budowa słowotwórcza wyrazów

Przedmioty

Język polski

Sztuka

Maciej pieprzyca "chce się żyć" (film)

Postawa życiowa i relacje międzyludzkie

Budowa i struktura słowotwórcza wyrazów

Name: Knowunity
Brand: Knowunity

Słowotwórstwo to fascynująca dziedzina języka polskiego, która pokazuje, jak wyrazy ewoluują i tworzą nowe znaczenia. Dzięki znajomości budowy słowotwórczej możemy lepiej zrozumieć, skąd pochodzą słowa, których używamy na co dzień. Odkryjemy, że wiele wyrazów w naszym języku to nie przypadkowe zbiory liter, ale logiczne konstrukcje zbudowane według określonych zasad. Poznanie tych reguł pomoże nam nie tylko w poprawnym pisaniu i mówieniu, ale także w wzbogacaniu naszego słownictwa. W tej lekcji nauczymy się rozróżniać wyrazy podstawowe od pochodnych oraz analizować ich budowę.

...

4.03.2023

988

Zobacz

Budowa słowotwórcza wyrazów

W języku polskim wiele słów powstało od już istniejących wyrazów. Takie nowo utworzone słowa nazywamy wyrazami pochodnymi, natomiast wyrazy, od których je utworzono, to wyrazy podstawowe.

Przykłady:

wyraz podstawowy: brać → wyraz pochodny: wybrać
wyraz podstawowy: brać → wyraz pochodny: biorca

Warto zauważyć, że niektóre wyrazy pochodne mogą stać się wyrazami podstawowymi dla kolejnych słów:

wyraz podstawowy: wybrać → wyraz pochodny: wybranie
wyraz podstawowy: biorca → wyraz pochodny: biorca

Ważna Metoda: Kiedy mamy problem z ustaleniem, który wyraz jest podstawowy, a który pochodny, możemy zastosować parafrazę słowotwórczą. Jest to wyjaśnienie analizowanego słowa, w którym pojawia się wyraz podstawowy.

Przykłady parafrazy słowotwórczej:

kotek - mały kot $kot→kotek$
biegacz - ten, który biega $biegać→biegacz$

Wyrazy pochodne mają określoną strukturę i składają się z:

Tematu słowotwórczego - to część wspólna wyrazu pochodnego i wyrazu podstawowego
Formantu - to cząstka, za pomocą której tworzy się nowy wyraz

Przykłady budowy słowotwórczej:

dom → domek = dom- $temat$ + -ek $formant$
jechać → podjechać = -jechać $temat$ + pod- $formant$

Podobne notatki

Know partykuła nie z czasownikiem thumbnail

3635

8/6

partykuła nie z czasownikiem

język polski notatka

Know Akademia Pana Kleksa – streszczenie. thumbnail

298

10498

8/5

Akademia Pana Kleksa – streszczenie.

954

Quo Vadis Henryk Sienkiewicz

najważniejsze informacje o lekturze

2863

Pełne strzeszenie krótkie- ,,Syzyfowe Prace"

Mam nadzieję że pomogłam. Miłej nauki❤😪

519

8/6

Retoryka

notatka

Know Dziady cz. 2 - Adam Mickiewicz | egzamin ósmoklasisty thumbnail

1531

21671

8/7

Dziady cz. 2 - Adam Mickiewicz | egzamin ósmoklasisty

Notatka z Dziadów cz II

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

21 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Przedmioty

Język polski

Sztuka

Maciej pieprzyca "chce się żyć" (film)

Postawa życiowa i relacje międzyludzkie

Język polski

•

988

•

4 mar 2023

•

2 strony

Budowa i struktura słowotwórcza wyrazów

werka

@vverkaa_nootess

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Budowa słowotwórcza wyrazów

W języku polskim wiele słów powstało od już istniejących wyrazów. Takie nowo utworzone słowa nazywamy wyrazami pochodnymi, natomiast wyrazy, od których je utworzono, to wyrazy podstawowe.

Przykłady:

wyraz podstawowy: brać → wyraz pochodny: wybrać
wyraz podstawowy: brać → wyraz pochodny: biorca

Warto zauważyć, że niektóre wyrazy pochodne mogą stać się wyrazami podstawowymi dla kolejnych słów:

wyraz podstawowy: wybrać → wyraz pochodny: wybranie
wyraz podstawowy: biorca → wyraz pochodny: biorca

Ważna Metoda: Kiedy mamy problem z ustaleniem, który wyraz jest podstawowy, a który pochodny, możemy zastosować parafrazę słowotwórczą. Jest to wyjaśnienie analizowanego słowa, w którym pojawia się wyraz podstawowy.

Przykłady parafrazy słowotwórczej:

kotek - mały kot $kot→kotek$
biegacz - ten, który biega $biegać→biegacz$

Wyrazy pochodne mają określoną strukturę i składają się z:

Tematu słowotwórczego - to część wspólna wyrazu pochodnego i wyrazu podstawowego
Formantu - to cząstka, za pomocą której tworzy się nowy wyraz

Przykłady budowy słowotwórczej:

dom → domek = dom- $temat$ + -ek $formant$
jechać → podjechać = -jechać $temat$ + pod- $formant$

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Oboczności w temacie słowotwórczym

W temacie słowotwórczym często dochodzi do oboczności, czyli wymiany, zaniku lub pojawienia się głosek podczas tworzenia wyrazów pochodnych.

Przykłady:

narta → narciarz oboczność: t/ć $t wymienia się na ć$ formant: -arz
wilk → wilczy oboczność: k/cz formant: -y

Zjawisko Językowe: Oboczności to naturalne zmiany głoskowe, które ułatwiają wymowę nowych wyrazów. Bez nich język polski brzmiałby mniej harmonijnie i byłby trudniejszy do wymawiania.

Oboczności w wyrazach pochodnych można podzielić na cztery główne kategorie:

Wymiana samogłosek, np: a:e $las → leśny$ a:ó $skracać → skrót$ e:ó $kościelny → kościół$
Wymiana spółgłosek, np: k:cz $rak → raczek$ r:rz $rower → rowerzysta$ ch:sz $mucha → muszka$
Zmiana spółgłoski twardej na miękką, np: n:ń $pan → pański$ b:bi $żaba → żabi$
Pojawienie się samogłoski ą w niektórych wyrazach rodziny, np: e:ą $mech → mchowaty$ o:ą $wyborca → wybrać$

Ta wiedza o oboczności jest bardzo przydatna przy analizie słowotwórczej i pomoże Ci zrozumieć, dlaczego pewne wyrazy zmieniają swoją formę podczas tworzenia wyrazów pochodnych.

Podobne notatki

partykuła nie z czasownikiem

3635

Akademia Pana Kleksa – streszczenie.

10498

298

Quo Vadis Henryk Sienkiewicz

954

Więcej

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS