Romantyczna wizja miłości i cierpienia
Historia Gustawa w "Dziadach cz. 4" opiera się na romantycznej koncepcji miłości. Wierzy on, że każdy człowiek ma swoją idealną drugą połówkę - kiedy ją znajduje, ale nie może z nią być (najczęściej z przyczyn społecznych), zostaje skazany na wieczne cierpienie.
Gustaw zakochuje się w idealnej kobiecie, ale ona wybiera bogatszego kandydata. Ta zdrada jest dla niego tak bolesna, że odbiera sobie życie. Mimo to ich dusze pozostają związane - Gustaw będzie mógł opuścić ziemię dopiero po śmierci ukochanej.
Miłość staje się dla bohatera źródłem niewyobrażalnego cierpienia. Jest niczym sztylet, który Gustaw wbija w swoje piersi na oczach księdza. Ból ten określa całą jego egzystencję i nikt nie może mu przynieść ulgi.
Cierpienie doprowadza Gustawa do romantycznego obłędu. Ma problemy z określeniem własnej tożsamości - raz jest pustelnikiem, innym razem duchem, a potem uczniem księdza. Rozmawia z gałęzią jak z przyjacielem i wierzy, że owad w szufladzie to dusza zmarłego bogacza.
💡 Dzieje Gustawa w "Dziadach cz. 4" w punktach pokazują klasyczną romantyczną drogę bohatera: od młodzieńczego idealizmu, przez niszczącą miłość, po samobójczą śmierć i wieczne cierpienie duszy zawieszonej między światami.