Wpływ determinizmu na bohaterów "Granicy"

Rozdział ten kontynuuje analizę wpływu determinizmu biologiczno-środowiskowego na bohaterów powieści "Granica" Zofii Nałkowskiej, skupiając się na postaci Elżbiety Bieckiej.

Elżbieta, wychowywana przez ciotkę Cecylię Kolichowską, prezentuje postawę walki z determinizmem. Próbuje przełamać schemat porzucenia, wybaczając mężowi zdradę, aby uniknąć losu swojej matki.

Quote: "Elżbieta, czując ponowne odtrącenie i odrzucenie przez najbliższą osobę, tak samo zachowuje się wobec własnego dziecka. Zostawia je Joannie, a sama znika bez śladu."

Autor podkreśla, że mimo prób walki z determinizmem, Elżbieta ostatecznie ulega jego wpływowi, co potwierdza tezę Nałkowskiej o niemal niemożliwym wyzwoleniu się spod władzy determinizmu biologiczno-środowiskowego.

Rozdział nawiązuje również do filozofii dwudziestolecia międzywojennego, w tym do idei Freuda, która uznaje działalność człowieka za zgodną z tym, co przekazuje mu środowisko i kultura.

Highlight: Zofia Nałkowska pokazuje, że wyzwolenie się spod władzy determinizmu biologiczno-środowiskowego jest niemalże niemożliwe.

Autor przywołuje także koncepcję "gęby" Witolda Gombrowicza z "Ferdydurke", która ilustruje, jak społeczeństwo narzuca jednostce określone role i maski.

Vocabulary: "Gęba" w kontekście twórczości Gombrowicza oznacza narzuconą przez społeczeństwo rolę lub maskę, której jednostka nie może się pozbyć.

Rozdział kończy się refleksją nad trudnością odnalezienia własnego "ja" w świecie pełnym nakazów i ograniczeń. Autor sugeruje, że choć człowiek jest teoretycznie wolny, często wygodniej mu być zdeterminowanym przez otoczenie.