,,Dziady" cz. IV

Alternatywny zapis:

postulatem jednolitych, logicznie powiązanych łańcuchów treściowych (wydarzeń). Szczególnie wyraźnie widać to w IV części Dziadów, w chaotycznej i niespójnej wewnętrznie relacji Gustawa - stanowiącej przecież osnowę akcji całego dramatu. - 5.świadczy także nastrój utworu – aura tajemniczości, niepokoju, nawet grozy. Akcja dramatu rozgrywa się w nocy - od dziewiątej wieczór do północy. Na scenie pojawiają się duchy zmarłych, upiory, dręczeni pokutnicy, cierpiący samobójcy... Bohaterowie Ksiądz - obrządku greckokatolickiego, dawny nauczyciel Gustawa. Właściciel niewielkiej chatki, w której pojawia się Gustaw, jest przeciwieństwem bohatera, co szybko zaznaczone zostaje w toczącej się rozmowie. Losy duchownego także naznaczone zostały tragicznym piętnem, lecz mężczyzna, pomimo straty żony i dwojga dzieci (to duchowny greckokatolicki), pragnie żyć, szukając pocieszenia w Bogu. Ksiądz próbuje ustabilizować stan Gustawa, starając się uspokoić jego emocje poprzez zachęcanie do modlitwy i zaufania Stwórcy. Z kolei tajemnicze zjawiska, jakie zaczynają pojawiać się wraz z przybyszem, zawsze wyjaśnia racjonalnie. Dzieci - przebywające na plebanii podczas pojawienia się Pustelnika - Gustawa. W przeciwieństwie do ojca mają umysły bardziej otwarte na działanie tajemniczych sił. Przejawiają one bardzo emocjonalny stosunek do świata, chętnie słuchając opowieści Gustawa i wierząc w historię o duchu lichwiarza. Pustelnik-Gustaw - dawny uczeń księdza, nieszczęśliwie zakochany, samobójca. Głos z kantorka - duch lichwiarza. Ukochana Gustawa - Wybranka bohatera pojawia się tylko w jego opowieści. Ze słów pustelnika można wywnioskować, iż była to piękna kobieta, z którą nawiązał wyjątkową relację opartą na braterstwie dusz. Jednak nie była ona w stanie przeciwstawić się dzielącym ich różnicom, wychodząc za bogatszego mężczyznę. Motyw literatury Gustaw oskarża książki znalezione w domu dawnego nauczyciela o to, że to za ich sprawą stał się człowiekiem nieszczęśliwym. To one ukazały mu obraz miłości idealnej i nauczyły go kochać w taki sposób. Motyw dziadów Gustaw przywołuje duchy będące owadami (ćmy, motyle) oraz jego dawnych uczniów duchownego, czym ukazuje rozmówcy konieczność ciągłej pamięci o zmarłych. Motywy Miłość romantyczna Jest głównym motywem. Historia, którą mężczyzna opowiada księdzu, stanowi zapis miłości szczególnej, która na zawsze łączy dusze dwojga ludzi. Bohater gotów jest poświęcić wszystko w imię tego uczucia, lecz kochankowie zostają ostatecznie rozdzieleni z powodu ziemskich reguł. Fakt ten staje się przyczyną obłędu wciąż pamiętającego dawne chwile mężczyzny, a następnie jego śmierci. Jest on przekonany, że opuści ten świat dopiero wówczas, gdy umrze jego ukochana. Motyw śmierci Gustaw wymienia trzy rodzaje śmierci - śmierć fizyczną, śmierć wieczną potępionej duszy oraz śmierć miłości. Ta, której boją się wszyscy ludzie (fizyczna, zwana także pospolitą), jest najmniej groźna, stanowi jedynie przejście do innej rzeczywistości. Dusza zachowuje wspomnienia, musi spłacić dawne długi. Właśnie dlatego bohater prosi księdza o przywrócenie dziadów, które pomagają spełnić pragnienia dusz zagubionych, zawieszonych między światami. Konfrontacja Światopoglądów Brak porozumienia między bohaterami – różne poglądy, Gustaw nie słucha przeciwnika GUSTAW-ROMANTYK • Opowieść o utraconej miłości (konfrontacja książkowej wyidealizowanej miłości z życiowym doświadczeniem • targany namiętnościami (nieszczęśliwa miłość) • emocjonalna wrażliwość (ludzie biorą go za szaleńca, przywiązanie do pamiątek ukochanej) wiara w życie pozagrobowe • zmysłowe postrzeganie świata KSIĄDZ - RACJONALISTA • Cierpienie wpisane w życie • Stabilność umysłowa • przywiązanie do tego co tu i teraz • wiara w Boga, potępienie zabobonów • rozumowe postrzeganie świata (potrzebuje dowodów by uwierzyć) Kochanek Tragiczny Żył w krainie miłości i wyobraźni (Idealizacja świata, ukochanej, przekonanie o wspólnocie dusz i przeznaczeniu) Gdy dostrzega prawdziwe oblicze świata popada w obłęd (Maryla wybrała innego) Popełnia samobójstwo Bohater romantyczny Indywidualista Uwikłany tragiczną i niespełnioną miłość Buntujący się przeciwko światu i niesprawiedliwym stosunkom społecznym Izolujący się od społeczeństwa Pytania 1. 2. Kiedy i gdzie dzieje się akcja 3. Opisz krótko księdza 4. Przez jaki czas toczy się akcja 5. Na jakie godzin jest podzielony dramat 6. Jaki to gatunek literacki 7. Co ma miejsce w pograniczach godzin 8. Opisz światopogląd Księdza 9. Opisz światopogląd dzieci Jak nazywa się główny Bohater 10. Opisz światopogląd Gustawa 11. Rodzaje śmierci 12. W jakiej intencji Ksiądz i dzieci odmawiają modlitwę 13. Jakie książki przeklina Pustelnik i dlaczego? 14. Jak umiera Gustaw 15. Z jakiego powodu popada w obłęd pustelnik 16. Pustenika przyjaciel to..? ODPOWIEDZI 1. Gustaw 2. 2 listopada (rok nie jest znany) w domu Księdza 3. Racjonalista, jest grekokatolikiem, wdowiec, ma dwójkę dzieci, dawny nauczyciel Gustawa. Wyjaśnia racjonalnie niezwykłe zjawiska 4. przez 3 godziny (od 21 do 24) 5. godzina miłości, godzina rozpaczy, godzina przestrogi 6. Dramat romantyczny 7. Szczególne zjawiska: pianie koguta i zgaśnięcie jednej ze świec 8. Racjonalista, stabilność umysłowa, wiara w boga, rozumowe postrzeganie świata - potrzebuje dowodów 9. Wierzą w duchy, mają otwarte umysły na działanie tajemniczych sił, emocjonalny stosunek do świata 10. Wierzy w życie pozagrobowe, zmysłowe postrzeganie świata, wrażliwy 11. Pospolita - ze starości lub choroby, Powolna, bolesna - Spowodowana rozstaniem dwojga kochanków, Wieczna - wieczne potępienie za grzechy 12. za cierpiące czyśćcowe dusze 13. Odwołuje się tu do utworu Jana Jakuba Rousseau, Nowa Heloiza" oraz do, Cierpień młodego Wertera" J.W. Goethego. Książki te określa mianem, zbójeckich,przeklina je ponieważ napełniają umysł bohatera idealną wizją miłości 14. i 15 Wierzący w idealną miłość Gustaw zakochał się w kobiecie o imieniu Maryla. Kiedy ta poślubiła innego, zrozpaczony Gustaw popełnił samobójstwo. 16. Gałąź jedliny (jodły)