Struktura egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego

Egzamin ósmoklasisty z języka polskiego będzie trwał 120 minut (2 godziny). To sporo czasu, ale warto go dobrze zaplanować! Arkusz zawiera 23 strony z 18 zadaniami.

Przy rozwiązywaniu zadań musisz pamiętać o kilku ważnych zasadach. Wszystkie odpowiedzi zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem - nie używaj korektora! W przypadku zadań zamkniętych (np. 1, 2, 4, 8.1, 9) zaznaczasz odpowiedzi na specjalnej karcie odpowiedzi. To bardzo ważne, bo tylko odpowiedzi na karcie będą oceniane!

Dla zadań otwartych $np. 3, 5-7, 8.2$ musisz zapisać odpowiedzi w wyznaczonych miejscach w arkuszu. Pisz własnym słowami, chyba że w zadaniu jest inne polecenie.

Wskazówka: Przed oddaniem arkusza sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na karcie odpowiedzi. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane.

Jak poprawnie zaznaczać odpowiedzi

Podczas egzaminu musisz wiedzieć, jak poprawić błędnie zaznaczoną odpowiedź. To łatwiejsze niż myślisz! Jeśli pomylisz się w zadaniu zamkniętym, po prostu otocz kółkiem błędne zaznaczenie i zaznacz inną odpowiedź.

Na przykład, jeśli zaznaczyłeś odpowiedź B, ale uznałeś, że prawidłowa jest C, otocz B kółkiem i zaznacz C. Możesz to zrobić na różne sposoby, w zależności od typu zadania $wybór ABCD, prawda/fałsz itd.$.

W zadaniach otwartych poprawianie jest równie proste. Jeśli się pomylisz, przekreśl niepoprawny fragment i napisz poprawną odpowiedź:

• nad przekreślonym tekstem
• lub obok niego

Na przykład: "Uważam, że bohater postąpił ~~dobrze~~ słusznie".

Ważne: Staraj się pisać czytelnie i wyraźnie. Nieczytelne odpowiedzi mogą być trudne do oceny!

Lista lektur obowiązkowych na egzaminie

Na egzaminie możesz spodziewać się pytań o lektury obowiązkowe. Warto je dobrze znać! Oto najważniejsze pozycje zgodne z wymaganiami na rok szkolny 2023/2024:

Dla klas VII i VIII obowiązkowe są:

• "Opowieść wigilijna" Charlesa Dickensa
• "Zemsta" Aleksandra Fredry
• Wybór fraszek i trenów Jana Kochanowskiego (zwłaszcza treny VII, VIII)
• "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego
• Utwory Adama Mickiewicza: "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", "Dziady część II", "Pan Tadeusz"
• "Mały Książę" Antoine'a de Saint-Exupéry'ego
• Utwory Henryka Sienkiewicza: "Quo vadis", "Latarnik"
• "Balladyna" Juliusza Słowackiego

Pamiętaj, że możesz również odwoływać się do innych lektur zgodnych z podstawą programową, jak treny I i V Kochanowskiego, "Żona modna" Krasickiego czy "Syzyfowe prace" Żeromskiego.

Wskazówka: Zwróć uwagę, które lektury pojawiają się w zadaniach egzaminacyjnych najczęściej i przygotuj się z nich szczególnie dobrze!

Fragment "Kamieni na szaniec" i pierwsze zadania

Fragment "Kamieni na szaniec" Aleksandra Kamińskiego opisuje odważne działania młodych bohaterów podczas okupacji. Tekst skupia się na akcjach zrywania flag hitlerowskich przez Alka i Rudego.

Alek był znany z wyjątkowej odwagi i zawsze wybierał najtrudniejsze cele - największe flagi w najbardziej widocznych miejscach miasta. Kiedy pochwalił się Rudemu zerwaniem flagi z budynku PKO, ten postanowił mu pokazać, że też potrafi dokonać podobnego wyczynu. Zaskoczył Alka, zdejmując aż trzy ogromne flagi z budynku Zachęty.

Fragment podkreśla, że te działania nie były przypadkowe - za planowaniem akcji stał Zośka, ich przywódca. Tekst pokazuje, jak Zośka nie tylko planował, ale też aktywnie uczestniczył we wszystkich działaniach. Jego spokój i opanowanie podczas niebezpiecznych akcji budziły podziw kolegów.

Ciekawostka: Akcje małego sabotażu, jak zrywanie flag, miały podwójne znaczenie - były zarówno symbolicznym aktem oporu przeciwko okupantowi, jak i podnosiły morale Polaków w okupowanej Warszawie.

Zadania do fragmentu "Kamieni na szaniec"

Pierwsze dwa zadania sprawdzają rozumienie tekstu. Musisz ocenić prawdziwość stwierdzeń oraz wybrać właściwą odpowiedź dotyczącą treści fragmentu.

W zadaniu 1 oceniasz, czy fragment zawiera informację o dekorowaniu budynków flagami (to prawda) oraz czy akcja Alka skłoniła Rudego do podobnego działania $tu trzeba uważać - to Rudy sam postanowił pokazać Alkowi swoje umiejętności$.

Zadanie 2 wymaga wybrania wniosku, który wynika z tekstu. Zwróć uwagę na relacje między bohaterami i ich cechy charakteru opisane w tekście.

W zadaniu 3 musisz samodzielnie wyjaśnić, jak ambicja wpływała na działania Alka. To zadanie otwarte, więc odpowiedź zapisujesz własnymi słowami.

W zadaniu 4 interpretujesz znaczenie wyrażenia "brał żywy i bezpośredni udział". Musisz wybrać, czy oznacza ono działanie szybkie, konsekwentne, bez zastanowienia czy z zaangażowaniem.

Pamiętaj: W zadaniach 1, 2 i 4 przenosisz odpowiedzi na kartę odpowiedzi, a w zadaniu 3 zapisujesz odpowiedź bezpośrednio w arkuszu.

Zadania wymagające znajomości całej lektury

Kolejne zadania sprawdzają twoją znajomość całej lektury "Kamienie na szaniec", a nie tylko przytoczonego fragmentu.

W zadaniu 5 widzisz ilustrację nawiązującą do słynnej "Akcji Kopernik". Musisz uzasadnić, dlaczego ta akcja pokazuje, że Alek potrafił podejmować trudne czyny. Powinieneś wyjaśnić, na czym polegała trudność tego zadania.

Zadanie 6 sprawdza znajomość chronologii wydarzeń w lekturze. Musisz ułożyć podane wydarzenia w odpowiedniej kolejności, wpisując litery w kratki.

W zadaniu 7 wykazujesz się znajomością innych lektur obowiązkowych. Twoim zadaniem jest wybrać bohatera z innej lektury, który, podobnie jak Alek, potrafił się zdobyć na bohaterski czyn. Musisz podać tytuł lektury, nazwać bohatera i uzasadnić swój wybór, przywołując konkretną sytuację.

Wskazówka: Dokładnie przeczytaj polecenie do każdego zadania i zastanów się, czy twoja odpowiedź rzeczywiście odnosi się do tego, o co pytają. W zadaniu 7 dobry przykład to Zbyszko z Bogdańca z "Quo vadis" lub Maćko z Bogdańca z "Krzyżaków", którzy ryzykowali życie dla wyższych wartości.

Zadanie z ilustracją - Akcja Kopernik

W zadaniu 5 widzisz okładkę komiksu "Akcja Kopernik" z niemieckim napisem "Wielkiemu astronomowi Mikołajowi Kopernikowi". To nawiązanie do ważnego epizodu z "Kamieni na szaniec".

Aby dobrze odpowiedzieć na to zadanie, musisz wiedzieć, że Akcja Kopernik to słynna akcja małego sabotażu, podczas której Alek zdjął niemiecką tablicę z pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie. Niemcy umieścili na pomniku tabliczkę, która sugerowała, że Kopernik był niemieckim astronomem.

Zadanie wymaga, abyś uzasadnił, dlaczego ta akcja była trudna i niebezpieczna. Powinieneś pamiętać, że:

• Pomnik stał w centrum miasta
• Wokół mogli być niemieccy żołnierze i patrole
• Akcja wymagała specjalnych narzędzi i dużej odwagi
• Za takie działania groziła śmierć

Ważne: Uzasadniając, podaj konkretne fakty z lektury, nie ograniczaj się do ogólników. Pokaż, że znasz szczegóły tej akcji i rozumiesz jej symboliczne znaczenie w walce z okupantem.

Zadania chronologiczne i porównawcze

W zadaniu 6 sprawdzana jest twoja umiejętność porządkowania wydarzeń z "Kamieni na szaniec". Musisz ułożyć podane zdarzenia w kolejności chronologicznej:

• wybuch wojny i opuszczenie Warszawy
• powrót do stolicy
• zdanie matury i wyprawa w góry
• działania dywersyjne i akcja pod Arsenałem
• działania Małego Sabotażu

Zadanie 7 wymaga porównania bohaterów z różnych lektur. Musisz wskazać bohatera innej lektury obowiązkowej, który, podobnie jak Alek, potrafił zdobyć się na bohaterski czyn. Dobrymi przykładami mogą być:

• Andrzej Kmicic z "Potopu" (jego przemiana i późniejsze czyny)
• Marek Winicjusz z "Quo vadis" (ratunek Ligii)
• Bohaterowie "Reduty Ordona"
• Skrzetuski z "Ogniem i mieczem"

Zadanie 8 sprawdza wiedzę językową. Musisz rozpoznać funkcje składniowe w zdaniu oraz przeredagować potoczne wyrażenie na bardziej formalne.

Wskazówka: Przystępując do zadania 8.2, zastanów się, które wyrażenie w podanym zdaniu ma charakter potoczny. Prawdopodobnie chodzi o sformułowanie "wlepił wzrok", które można zastąpić bardziej formalnym "skierował wzrok" lub "uważnie spojrzał".

Zadania językowe i składniowe

W tej części spotykasz zadania sprawdzające wiedzę o języku polskim. Są one równie ważne jak te dotyczące treści lektur!

Zadanie 8.1 to analiza składniowa zdania. Musisz wskazać, który wyraz pełni funkcję podmiotu (Alek czy wzrok) oraz określić, jaką funkcję składniową pełni wyrażenie "z daleka" (dopełnienie czy okolicznik).

W zadaniu 8.2 twoje zadanie polega na przeredagowaniu zdania. Musisz znaleźć potoczne wyrażenie "wlepił wzrok" i zastąpić je bardziej formalnym, odpowiednim dla polszczyzny wzorcowej, np. "skierował wzrok" lub "uważnie spojrzał".

Zadanie 9 to rozpoznawanie zasad interpunkcji i funkcji znaków interpunkcyjnych. Musisz ocenić prawdziwość stwierdzeń dotyczących użycia przecinka w zdaniu złożonym oraz funkcji wykrzyknika w wypowiedzeniu.

Pomoc: Przy analizie składniowej zadaj sobie pytania pomocnicze: "kto?" - to pomoże znaleźć podmiot, "jak?" - to pomoże określić okolicznik. Pamiętaj, że podmiot zawsze jest w mianowniku, a okolicznik może być wyrażony przysłówkiem lub wyrażeniem przyimkowym.

Projektowanie gry planszowej o "Kamieniach na szaniec"

Zadanie 10 przedstawia projekt gry planszowej opartej na motywach "Kamieni na szaniec". Na planszy widzisz pola z różnymi elementami graficznymi nawiązującymi do lektury, takimi jak "restauracja", "fotograf", "wedliny".

To zadanie sprawdza twoją znajomość szczegółów z lektury. Musisz rozpoznać, do jakich akcji i wydarzeń nawiązują poszczególne pola gry. Na przykład "fotograf" prawdopodobnie odnosi się do akcji w zakładzie fotograficznym, gdzie zdejmowano niemieckie napisy, a "wedliny" mogą nawiązywać do akcji z niemieckimi ogłoszeniami w sklepie z wędlinami.

Twoja odpowiedź powinna wyjaśniać, jak te elementy graficzne łączą się z konkretnymi wydarzeniami z książki. Musisz wykazać się dobrą znajomością fabuły i szczegółów akcji przeprowadzanych przez bohaterów.

Ciekawostka: Tworzenie gier edukacyjnych to świetny sposób na utrwalenie wiedzy. Może spróbujesz z kolegami stworzyć własną grę planszową opartą na innej lekturze szkolnej?