Różnorodność postaw egzystencjalnych
Dżuma opracowanie ukazuje różne postawy egzystencjalne bohaterów. Rieux i Tarrou reprezentują heroizm i obowiązkowość, konsekwentnie walcząc z epidemią. Tarrou jest przykładem "świętego bez Boga" - altruisty niewierzącego w siły wyższe. Rambert przechodzi ewolucję od egoizmu do altruizmu.
Ojciec Paneloux prezentuje postawę fanatyczną, która zmienia się w trakcie epidemii. W pierwszym kazaniu uważa dżumę za karę za grzechy, dzieląc ludzi na dobrych i złych. Jest surowy i niemiłosierny, strasząc wiernych.
Highlight: Ewolucja postawy ojca Paneloux od fanatyzmu do próby zrozumienia cierpienia pokazuje, jak ekstremalne sytuacje mogą zmienić nawet najbardziej ugruntowane przekonania.
W drugim kazaniu Paneloux zmienia punkt widzenia po zobaczeniu śmierci dziecka. Zaczyna dostrzegać pozytywne skutki epidemii i próbuje identyfikować się z cierpiącymi. Jego śmierć z powodu dżumy symbolizuje ostateczne zjednoczenie z cierpiącymi.
Na czym polega uniwersalizm Dżumy widać w przedstawieniu różnorodnych postaw ludzkich wobec absurdu istnienia i nieuchronności śmierci, co czyni powieść aktualną niezależnie od czasu i miejsca.