Sinusoida Krzyżanowskiego - przegląd epok literackich
Sinusoida Krzyżanowskiego to graficzne przedstawienie rozwoju epok literackich w literaturze polskiej, ukazujące zmiany w dominujących trendach i ideach od starożytności do początku XX wieku. Wykres ma formę sinusoidy, która oscyluje między dwoma biegunami: materią wiedzą,rozumem a duchem wiarą,uczuciem.
Definicja: Epoka literacka to okres w rozwoju literatury charakteryzujący się dominującymi tendencjami, które pojawiają się w większości utworów danego czasu. Wspólne dla twórców danej epoki są tradycje, style artystyczne, motywy, tematy i idee.
Sinusoida przedstawia następujące epoki literackie:
- Antyk doVw. - skupienie na wiedzy i materii
- Średniowiecze V−XVw. - dominacja wiary i duszy
- Renesans XVIw. - powrót do rozumu i materii
- Barok XVIIw. - zwrot ku uczuciom i duchowości
- Oświecenie XVIIIw. - ponowne skupienie na rozumie
- Romantyzm Ipoł.XIXw.,1822−1863/4 - dominacja uczuć i ducha
- Pozytywizm IIpoł.XIXw.,1864−1890 - powrót do rozumu i materii
- Młoda Polska 1890−1918 - zwrot ku uczuciom i duchowości
- Dwudziestolecie międzywojenne 1918−1939 - tendencja ku równowadze między materią a duchem
Highlight: Sinusoida Krzyżanowskiego jest cennym narzędziem dydaktycznym, pomagającym zrozumieć zmiany zachodzące w literaturze polskiej na przestrzeni wieków.
Przykład: W epoce romantyzmu dominowały uczucia i duchowość, co widoczne jest w twórczości Adama Mickiewicza czy Juliusza Słowackiego. Natomiast w pozytywizmie nastąpił zwrot ku rozumowi i materii, co odzwierciedlają dzieła Bolesława Prusa czy Elizy Orzeszkowej.
Sinusoida Krzyżanowskiego to nie tylko graficzne przedstawienie epok literackich, ale także pomoc w zrozumieniu ewolucji idei i stylów w literaturze polskiej. Jest to plansza często wykorzystywana w edukacji, dostępna również w formie pdf do druku, co ułatwia naukę i zapamiętywanie dat epok literackich.
