Inwokacja w Panu Tadeuszu
Inwokacja to rozbudowana apostrofa (uroczysty zwrot) na początku utworu, zwykle zawierająca prośbę o natchnienie. W Panu Tadeuszu autor kieruje ją do trzech adresatów: Litwy (ojczyzny), Matki Boskiej i przyrody ojczystej.
Pierwszy fragment "Litwo, Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie; Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, Kto cię stracił" pokazuje tęsknotę za utraconą ojczyzną. Mickiewicz porównuje ojczyznę do zdrowia - doceniamy jej wartość dopiero, gdy ją stracimy. Matka Boska pojawia się jako druga adresatka - ta, która ochrania Nowogródek, Częstochowę i Ostrą Bramę.
Trzecim adresatem inwokacji są pola, łąki i lasy - przyroda ojczysta przedstawiona w niezwykle malarski sposób. Poeta używa określeń jak "pola malowane zbożem rozmaitem", "wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem". Natura jest ukazana jako piękna, harmonijna i wyidealizowana.
Warto zapamiętać! Funkcja inwokacji w Panu Tadeuszu to nie tylko nawiązanie do tradycji epickiej, ale przede wszystkim wyrażenie tęsknoty emigranta za ojczyzną i prośba o przeniesienie duszy "utęsknionej" do krainy dzieciństwa.
Środki stylistyczne w inwokacji to liczne epitety ("pagórki leśne", "bursztynowy świerzop"), metafory ("wyzłacanych pszenicą"), porównania ("gryka jak śnieg biała") i apostrofy ("Panno święta, co bronisz Częstochowy"). Wszystkie one budują nostalgiczny, pełen tęsknoty nastrój, który towarzyszy całemu poematowi.