Filozofia i nauka w pozytywizmie
Filozofia pozytywizmu opierała się na racjonalnym podejściu do rzeczywistości i wierze w postęp naukowy. Kluczowymi filozofami pozytywizmu byli:
- Herbert Spencer - twórca organicyzmu
- Hipolit Taine
- John Stuart Mill
Definition: Organicyzm to pogląd głoszący, że społeczeństwo funkcjonuje jak organizm biologiczny.
Ważną rolę odegrała teoria ewolucji Karola Darwina, która zrewolucjonizowała myślenie o pochodzeniu gatunków.
Highlight: Filozofowie pozytywizmu i ich poglądy znacząco wpłynęli na kształtowanie się światopoglądu epoki.
W literaturze dominowały gatunki epickie, szczególnie powieść i nowela. Poezja, choć mniej popularna niż w romantyzmie, była reprezentowana przez takich twórców jak Adam Asnyk i Maria Konopnicka.
Quote: "Pozytywizm jest nazywany czasami nie poetyckimi" - co podkreśla dominację prozy w tym okresie.
Twórcy pozytywizmu i ich dzieła to m.in.:
- Bolesław Prus: "Lalka", "Faraon", "Emancypantki", "Placówka"
- Henryk Sienkiewicz: Trylogia, "Quo vadis", "Krzyżacy"
- Eliza Orzeszkowa: "Nad Niemnem"
W nowelach wyróżniali się:
- Bolesław Prus: "Antek", "Kamizelka", "Katarynka"
- Henryk Sienkiewicz: "Janko muzykant"
- Maria Konopnicka: "Miłosierdzie gminy", "Mendel gdański"
Example: Praca organiczna w "Lalce" Bolesława Prusa jest zobrazowana przez działalność Stanisława Wokulskiego.
Warto również wspomnieć o rozwoju literatury dziecięcej, reprezentowanej przez takich autorów jak Henryk Sienkiewicz ("W pustyni i w puszczy") czy Maria Konopnicka ("O krasnoludkach i sierotce Marysi").
