KRÓL EDYP - SOFOKLES

Alternatywny zapis:

do zachodu słońca, przed pałacem królewskim w starożytnych Tebach. 5. Bohaterowie: • Edyp - mądrym, poważnym przez lud królem Teb. Gdy na miasto spada klątwa zarazy, chce zrobić wszystko, co w jego mocy, by ocalić poddanych. Gdy dowiaduje się o zbrodni królobójstwa, która sięgnęła na Teby zarazę, nie podejrzewa, że to on jest jej sprawca. Nawet słowa wieszcza Tyrezjasza, które go oskarżają, nie wzbudzają w Edypie autorefleksji. Kieruje się pycha i uporem. W stosunku do Kreona jest pełen podejrzeń i nie waha się posądzić go o spisek, przekupstwo, zamach na władzę. Gdy jednak Edyp odkrywa tragiczna prawdę o swoim pochodzeniu, odważnie postanawia ujawnić te fakty przed ludem. Rozpacz i przerażenie własną zbrodnia doprowadzają go do samookaleczania. Edyp odbiera sobie wzrok i opuszcza kraj. Opłakuje los własnych dzieci zrodzonych z kazirodczego związku i szczerze żałuję zbrodni, której się dopuścił Jokasta - po śmierci pierwszego męża - Lajosa poślubiła wybawcę Teb - Edypa. Jako dobra żona wspiera męża i próbuje łagodzić jego spór z Kreonem. Wcześniej niż Edyp domyśla się prawdy, ale woli przed nią uciec i chce odwieść Edypa od dociekania prawdy. Gdyż okazuje się, że jest matką Edypa, wpada w rozpacz i popełnia samobójstwo. ● Kreon - brat Jokasty. Nie jest żądny władzy i potrafi się usunąć w cień, gdy w zamian za pokonanie Sfinksa królem Teb został Edyp. Gdy Edyp bezpodstawnie oskarża go o spisek, Kreon zachowuje zimna krew. Z opanowaniem poszukuje logicznych argumentów, by wytłumaczyć mu zaistniałą sytuację. Kreon zna swoją wartość i wie, że jest powszechnie szanowany przez poddanych. Na wieść o nieświadomej zbrodni Edypa Kreon okazuje mu współczucie i obiecuję roztoczyć opiekę nad dziećmi. Tyrezjasza - niewidomy wieszcz, znający wyroki bogów. Wezwany przez Edypa do wyjawienia prawdy o zabójcy Lajosa, nie chce wyznawać wszystkiego. Ma dobre intencje wie, że prawda zrujnuje życie króla. Chór - grono starców, dostojnych mieszkańców Teb. Obserwują wydarzenia i komentują je. Wspierają Edypa a jednocześnie ufają w dobrą wolę Bogów. Posłaniec z Koryntu - przebywa na dwór Edypa, by oznajmić mu, że król Koryntu zmarł. Tym samym władzę należy Edyp. Opowiada o swojej pasterskiej przeszłości, gdy otrzymał dziecko od innego pasterza i ofiarował je bezdzietnej parze królewskiej. Tym dzieckiem jest Edyp. ,,KRÓL EDYP". W TEBACH Kreon roztropny, nie daży do władzy brat Jokasta królowa Teb oślepia sam siebie i udaje się na wygnanie komentuja wydarzenia popełnia samobójstwo w król Lajos zginął z ręki nieznanego człowieka Sporzucony poślubiła p wybawicielysza, Teb BOHATEROWIE uratował Teby przed Sfinksem chór starców król Edyp W KORYNCIE Meropa Polybos ...... ************ trafil do Koryntu i został wychowany przez parę królewską jak syn wyjechal. Dwiedn o ojcobójstwie i nie mogła się spełnić w podrózy zabił nieznajomego wieść o Przynu Edypa posądza wróżbitę o spisek 6. Treść utworu: pasterz- posłaniec z Koryntu wskazuje mordercę Lajosa/ Tyrezjasz (Tejrezjasz) wróżbita, jasnowidz Treść Prolog. Utwór rozpoczyna się mową króla Edypa do tłumu proszącego bogów o litość. Dalsza część pro- logu jest rozmową Edypa z Kapłanem i Kreonem. Teby ogarnęła zaraza. Król pragnie zza wszelką cenę uratować swoich poddanych przed śmiercia. Do wyroczni delfickiej zostaje wysłany Kreon, by poznać przyczynę nieszczęścia. Wyrocznia oświadcza, że zaraza jest karą zesłaną przez bogów za zamordowanie króla Lajosa. Przed laty nie szukano jego zabój- ców, gdyż cała uwaga skupiona była na pokonaniu Sfinksa. Teraz nadeszła pora, by odnaleźć królobójce. Bogowie domagają się sprawiedliwości. Edyp obiecuje ukarać mordercę i tym samym uwolnić mieszkań- ców Teb od zarazy. Parodos. Pieśń chóru opłakującego tragiczne wydarzenia w Tebach. Chór zwraca się do bogów z prośbą o pomoc. Epejsodion I. Edyp składa obietnicę, że za wszelką cenę odkryje prawdę na temat śmierci Lajosa i ukarze mordercę. Za namową chóru wzywa wieszcza Tyrezjasza i prosi go o radę. Jednak wezwany ostrzega, że prawda unieszczęśliwi Edypa. Tym samym ściąga na siebie gniew i podejrzenia króla. Dopie- ro gdy Tyrezjasz zostaje posądzony o współudział w zbrodni, wyznaje prawdę. Mówi, że Edyp sam zabił przed laty Lajosa. To Edyp jest powodem kary bogów. Król nie wierzy w słowa wieszcza. Oskarża go o spisek z Kreonem i próbę zagarnięcia władzy. Stasimon I. Chór śpiewa pieśń na temat słów Tyrezjasza, w które nikt nie może uwierzyć. Edyp jest postrzegany w Tebach jako bohater i mądry król. Chór nie może ani potwierdzić wieści jasnowidza, ani im zaprzeczyć. Epejsodion II. Kreon rozmawia z chórem o krzywdzących go oskarżeniach rzucanych przez Edypa. Chór stara się usprawiedliwić porywczość władcy. Dochodzi do kłótni Edypa i Kreona. Jokasta próbuje pojednać brata i męża. Edyp stawia coraz więcej pytań na temat okoliczności śmierci Lajosa. Edyp odkrywa, że okoliczności zbrodni przypominają mu zdarzenie sprzed wielu lat, kiedy po opuszczeniu Koryntu w gniewie zabił podróżnego. Zaczyna się obawiać, że mógł nim być Lajos. Stasimon II. Chór śpiewa o niszczącym działaniu pychy, która obraża bogów i prawa. Wznosi też prośbę do bogów, by uratowali Edypa- bohatera, który wybawił Teby przed Sfinksem. Epejsodion III. Jokasta prosi Apollina o pomoc dla męża. Tymczasem przybywa posłaniec z Koryn- tu. Przynosi wieści o śmierci króla Polybosa. Gdy Edyp zaczyna snuć rozważania na temat swojego ojca, posłaniec wyjawia mu prawdę, że Polybos nie był jego ojcem. Opowiada o swoim pasterskim życiu, wspomina, że otrzymał z rąk innego pasterza niemowlę i oddał je na dwór Polybosa. Niemowlę było dzieckiem Lajosa i Jokasty. Zostało okaleczone i skazane na śmierć, by nie mogła się spełnić przepo- wiednia. Jednak dzięki litości pasterza dziecko przeżyło. Jokasta zaczyna podejrzewać, że straszliwa prze- powiednia jednak się spełniła. Stasimon III. Chór wychwala piękno Kiteronu - gór, w których znaleziono Edypa. Epejsodion IV. Przybywa zapowiedziany sługa - dawny pasterz, który miał zabić dziecko królew- skie. Wszystkie wspomniane przez niego szczegóły stopniowo odsłaniają prawdę. To Edyp jest synem Jokasty i Lajosa i jednocześnie poszukiwanym zabójcą. Ujawniona została ironia tragiczna - Edyp, uciekając przed przepowiednią, w rzeczywistości ją wypełnił. Stasimon IV. Pieśń chóru o marności życia śmiertelników. Los wszystkich ludzi to cień cienia. Los może okrutnie potraktować każdego człowieka. Chór współczuje Edypowi, którego spotkało cierpienie. Exodos. Posłaniec domowy przynosi wieści o samobójczej śmierci Jokasty: królowa w rozpaczy się powiesiła. Mówi, że przerażony Edyp wykłuł sobie oczy i pogrążając się w rozpaczy nad swoim losem, postanowił ujawnić się miastu jako zabójca króla. Żegna się ze swoimi dziećmi i prosi Kreona o opiekę nad nimi. Utwór kończy się słowami chóru: Śmiertelnika tu żadnego zwać szczęśliwym nie należy, pień i bez klęski krańców życia nie przebieży. bez cier-