Otwórz aplikację

Przedmioty

Język polski

7 gru 2025

1077

6 strony

Analiza powieści 'Lalka' autorstwa Bolesława Prusa

user profile picture

Kasiula Święch @kasiulaxxx

"Lalka" Prusa to jedna z najważniejszych polskich powieści realistycznych, która pokazuje społeczeństwo końca XIX wieku przez losy Stanisława... Pokaż więcej

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Podstawowe informacje i bohater

"Lalka" to powieść realistyczna napisana przez Bolesława Prusa w latach 1887-1889. Akcja dzieje się w Warszawie lat 1878-1879, ale dzięki wspomnieniom sięga aż do wojen napoleońskich i powstania styczniowego.

Tytuł ma kilka znaczeń - to nie tylko zabawka Helenki, ale też metafora. Izabela może być "lalką salonową" - piękną, ale pustą. Wokulski staje się "marionettą" w rękach Izabeli. A wszyscy ludzie to "lalki w teatrze świata", kierowane przez niewidzialne siły.

Stanisław Wokulski to bohater nowych czasów - przedsiębiorca, który zaczynał jako subiekt w winiarni, a skończył jako właściciel firmy z obrotami 4 miliony rubli rocznie. Studiował w Szkole Głównej, zna języki, interesuje się naukami przyrodniczymi i marzy o maszynach latających.

Kluczowe Wokulski realizuje program pozytywistów - prowadzi pracę organiczną (rozwija handel między Europą a Rosją) i pracę u podstaw (pomaga biednym, tworzy miejsca pracy).

Jego znajomość z doktorem Szumanem pokazuje asymilację Żydów, a pomoc pani Stawskiej - wsparcie dla emancypacji kobiet. To postać łącząca romantyczną wrażliwość z pozytywistyczną pracą.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Obraz społeczeństwa polskiego

Prus przedstawia surową krytykę społeczeństwa końca XIX wieku, dzieląc je na wyraźne warstwy. Arystokracja (Łęccy, baron Krzeszowski) to grupa zdegenerowana - pełna pychy, pogardy dla mieszczan i anachronicznych przeżytków feudalizmu.

Izabela Łęcka uosabia najgorsze cechy swojej warstwy wyrachowanie, megalomanię i przesądy stanowe. Tomasz Łęcki to materializm i niemoralność ukryte pod arystokratyczną dumą. Tylko nieliczni jak Ochocki czy księżna Zasławska są otwarci na zmiany.

Mieszczaństwo polskie wypada blado w porównaniu z żydowskim i niemieckim. Podczas gdy rodziny Minclów i Szlangbaumów reprezentują etos pracy - sumienność, przedsiębiorczość i wiedzę, polscy mieszczanie jak Szprot czy Węgrowicz są leniwi, małostkowo i pełni zawiści wobec ambitnych jednostek.

Ważne Społeczeństwo przypomina skostniałą strukturę feudalną, która blokuje rozwój energicznym ludziom jak Wokulski.

Symboliczna scena w winiarni pokazuje trajektorię Wokulskiego czerwone ręce (niższość społeczna), wspinaczka po drabinie (awans) i negatywna reakcja otoczenia (opór społeczeństwa przed zmianami).

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Miłość w czasach nieromantycznych

Wokulski to postać rozdarta między romantyzmem a pozytywizmem. Doktor Szuman analizuje go według metody Taine'a - przez rasę, środowisko i czas, co pokazuje naukowe podejście epoki do psychologii człowieka.

Tragedia Wokulskiego wynika z konfliktu światopoglądów. Porównując literaturę francuską z polską, dostrzega, że Francuzi cenią wykształcenie i pracowitość, podczas gdy Polacy szanują tylko pieniądze i tytuły. Francuska literatura traktuje miłość jako źródło szczęścia, polska - jak u Mickiewicza - jako "trucizna" i źródło cierpień.

Wokulski definiuje miłość romantycznie - jako sens życia, źródło szczęścia i siłę ożywczą. Problem w tym, że polska rzeczywistość nie pozwala przekraczać barier społecznych w imię miłości. To czyni go więźniem romantycznych marzeń w pozytywistycznym świecie.

Pamiętaj Wokulski łączy cechy bohatera romantycznego - indywidualizm, poczucie osamotnienia, udział w powstaniu, zesłanie na Sybir, idealizację miłości i skłonność do skrajnych stanów emocjonalnych.

Jego prometeizm (chęć pomocy ludziom) i duma wobec przeciętności pokazują, że nie potrafi się wyzwolić z romantycznego sposobu myślenia o sobie i świecie.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Poetyka i topos theatrum mundi

Prus mistrzowsko wykorzystuje topos "theatrum mundi" (świat jako teatr) w scenie z marioniketkami Rzeckiego. Stary subiekt, bawiąc się lalkami, mówi "Wszystko marionetki! Zdaje im się, że robią, co chcą, a robią tylko, co im każe sprężyna".

To nawiązanie do fraszki Kochanowskiego, ale z różnicą - podczas gdy Kochanowski wierzył, że losami kieruje Bóg, Prus sugeruje, że może to być przypadek. Ludzie manipulują sobą nawzajem ŁęckaWokulski,WąsowskaOchockiŁęcka-Wokulski, Wąsowska-Ochocki, nie ma jednego reżysera spektaklu.

Realizm powieści widać w technice uszczegółowienia - narrator drobiazgowo opisuje przedmioty, wygląd bohaterów, ich zachowania i myśli. Każdy gest ma znaczenie, każdy szczegół buduje prawdopodobny obraz świata.

Ciekawostka Porównanie arystokracji z "Nie-Boskiej komedii" Krasińskiego z "Lalki" pokazuje degenerację - u Krasińskiego arystokraci jeszcze walczą o swą pozycję, u Prusa to już tylko bezsilne relikty przeszłości.

Hrabia Henryk z dramatu Krasińskiego ma jeszcze manię wielkości i energię do walki. Arystokraci z "Lalki" (zwłaszcza Izabela i Starski) mają tylko pozory człowieczeństwa - ich dobroczynność to towarzyskie spotkania, a prawdziwą pomocą zajmują się Wokulski i zakonnice.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Utopia i nauka w powieści

Prus sceptycznie podchodzi do utopijnych marzeń swojej epoki. Krytykuje "Utopię" Morusa, wskazując, że nie uwzględnia prawdziwej natury ludzkiej - indywidualizmu, potrzeby własności, skłonności do dominacji czy pragnienia wolności wyboru.

Pozytywizm 2. połowy XIX wieku oparty był na scjentyzmie (kulcie nauki), optymizmie poznawczym i utylitaryzmie. Auguste Comte wierzył, że społeczeństwo fazy pozytywnej będzie rządzone przez elity naukowe dzięki racjonalnej wiedzy.

Trzej wynalazcy w powieści reprezentują różne podejścia do nauki Wokulski konstruuje pompę wodną (praktyczność), Geist tworzy materiał wybuchowy (niebezpieczeństwo nauki), a Ochocki marzy o maszynach latających (utopijne wizje). Wszyscy spotykają się z niezrozumieniem lub wykorzystaniem swoich wynalazków do złych celów.

Ważny wniosek Prus pokazuje, że wynalazki miały stworzyć lepszą cywilizację, ale pozostały w sferze marzeń - jedynym "udanym" wynalazkiem jest materiał wybuchowy służący do zabijania.

Sceptycyzm Prusa wynika z kontrastu między utopijnymi marzeniami naukowców a rzeczywistością, gdzie są traktowani jak dziwacy, oszuści czy wariaci. Nauka nie przynosi oczekiwanej poprawy ludzkiego losu.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Główne tematy powieści

Miłość Wokulskiego do Izabeli jest motorem wszystkich jego działań, ale jednocześnie przyczyną tragedii. Idealizuje ją do tego stopnia, że gdy w końcu dostrzega prawdziwe oblicze ukochanej, nie potrafi już dalej żyć. To miłość wzorowana na romantycznej poezji - niszcząca i absolutna.

Samotność bohatera wynika z tego, że od dziecka odstawał od swojego środowiska. Jako jedyny subiekt marzył o studiach, zaprzyjaźnił się z Żydem i Rosjaninem na Syberii, prowadzi ryzykowne interesy. Jest inny, dlatego nikt go nie rozumie - nawet przyjaciel Rzecki tłumaczy jego zachowanie udziałem w konspiracji.

Idealizm różnych postaci kończy się rozczarowaniem. Wokulski idealizuje miłość, Ochocki i Geist - naukę, Rzecki - Napoleona i niepodległość Polski, a Izabela - wymarzonego mężczyznę przypominającego boga Apolla. Wszyscy uciekają od rzeczywistości w świat marzeń.

Pesymistyczny obraz społeczeństwa Struktura społeczna jest skostniała i anachroniczna - arystokracja to próżniacy, mieszczaństwo myśli tylko o pieniądzach, lud egzystuje w nędzy, a inteligencja jest słaba ekonomicznie.

Program pozytywistyczny (praca u podstaw, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet) przynosi rozczarowujące efekty. Prawdziwa zmiana będzie możliwa dopiero wtedy, gdy liczić się będą zdolności, wykształcenie i praca, a nie urodzenie.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

22

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny
Quiz
Fiszki
Esej

Podobne notatki

Gatunki Epiki Literackiej

Odkryj różnorodność gatunków epiki literackiej, w tym bajki, eposy, legendy, nowele i powieści. Zrozum kluczowe cechy każdego gatunku, takie jak narracja, fabuła i elementy fantastyczne. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z literatury.

Język polskiJęzyk polski
8

"Lalka" Bolesław Prus

Czas akcji, symbolika tytułu, miejsce akcji, narracja, Bolesław Prus, Gatunek, wpływ epoki romantyzmu i pozytywizmu na powieść, Stanisław Wokulski jako romantyk i pozytywista, typy idealistów, ocena społeczeństwa w Lalce, arystokracja, obraz miasta

Język polskiJęzyk polski
4

Jak Napisać Rozprawkę

Przewodnik po pisaniu rozprawki w języku polskim. Dowiedz się, jak skutecznie wprowadzić tezę, rozwijać argumenty oraz formułować zakończenie. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów i prac pisemnych.

Język polskiJęzyk polski
1

Rodzaje Zdań w Języku Polskim

Odkryj różnorodność zdań w języku polskim! Ten materiał omawia zdania pojedyncze, złożone, podrzędne oraz współrzędne, a także ich rodzaje i zastosowanie. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z gramatyki. Zrozumienie struktury zdań pomoże w poprawnym formułowaniu myśli i wypowiedzi.

Język polskiJęzyk polski
6

Błędy Językowe i Mowa

Zrozumienie błędów językowych, normy językowe oraz różnice między mową zależną a niezależną. Materiał obejmuje zasady odmiany nazwisk i miejscowych, a także klasyfikację błędów gramatycznych, leksykalnych i stylistycznych. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z języka polskiego.

Język polskiJęzyk polski
8

lektura „lalka” bolesława prusa

bohaterowie, problematyka, plan wydarzeń, konteksty, matura

Język polskiJęzyk polski
4

Najpopularniejsze notatki: Lalka

Najpopularniejsze notatki z Język polski

Najpopularniejsze notatki

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Język polski

1077

7 gru 2025

6 strony

Analiza powieści 'Lalka' autorstwa Bolesława Prusa

user profile picture

Kasiula Święch

@kasiulaxxx

"Lalka" Prusa to jedna z najważniejszych polskich powieści realistycznych, która pokazuje społeczeństwo końca XIX wieku przez losy Stanisława Wokulskiego - kupca zakochanego w arystokratce. To historia o miłości, ambicjach i marzeniach, które rozbijają się o surową rzeczywistość społecznych podziałów.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Podstawowe informacje i bohater

"Lalka" to powieść realistyczna napisana przez Bolesława Prusa w latach 1887-1889. Akcja dzieje się w Warszawie lat 1878-1879, ale dzięki wspomnieniom sięga aż do wojen napoleońskich i powstania styczniowego.

Tytuł ma kilka znaczeń - to nie tylko zabawka Helenki, ale też metafora. Izabela może być "lalką salonową" - piękną, ale pustą. Wokulski staje się "marionettą" w rękach Izabeli. A wszyscy ludzie to "lalki w teatrze świata", kierowane przez niewidzialne siły.

Stanisław Wokulski to bohater nowych czasów - przedsiębiorca, który zaczynał jako subiekt w winiarni, a skończył jako właściciel firmy z obrotami 4 miliony rubli rocznie. Studiował w Szkole Głównej, zna języki, interesuje się naukami przyrodniczymi i marzy o maszynach latających.

Kluczowe: Wokulski realizuje program pozytywistów - prowadzi pracę organiczną (rozwija handel między Europą a Rosją) i pracę u podstaw (pomaga biednym, tworzy miejsca pracy).

Jego znajomość z doktorem Szumanem pokazuje asymilację Żydów, a pomoc pani Stawskiej - wsparcie dla emancypacji kobiet. To postać łącząca romantyczną wrażliwość z pozytywistyczną pracą.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Obraz społeczeństwa polskiego

Prus przedstawia surową krytykę społeczeństwa końca XIX wieku, dzieląc je na wyraźne warstwy. Arystokracja (Łęccy, baron Krzeszowski) to grupa zdegenerowana - pełna pychy, pogardy dla mieszczan i anachronicznych przeżytków feudalizmu.

Izabela Łęcka uosabia najgorsze cechy swojej warstwy: wyrachowanie, megalomanię i przesądy stanowe. Tomasz Łęcki to materializm i niemoralność ukryte pod arystokratyczną dumą. Tylko nieliczni jak Ochocki czy księżna Zasławska są otwarci na zmiany.

Mieszczaństwo polskie wypada blado w porównaniu z żydowskim i niemieckim. Podczas gdy rodziny Minclów i Szlangbaumów reprezentują etos pracy - sumienność, przedsiębiorczość i wiedzę, polscy mieszczanie jak Szprot czy Węgrowicz są leniwi, małostkowo i pełni zawiści wobec ambitnych jednostek.

Ważne: Społeczeństwo przypomina skostniałą strukturę feudalną, która blokuje rozwój energicznym ludziom jak Wokulski.

Symboliczna scena w winiarni pokazuje trajektorię Wokulskiego: czerwone ręce (niższość społeczna), wspinaczka po drabinie (awans) i negatywna reakcja otoczenia (opór społeczeństwa przed zmianami).

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Miłość w czasach nieromantycznych

Wokulski to postać rozdarta między romantyzmem a pozytywizmem. Doktor Szuman analizuje go według metody Taine'a - przez rasę, środowisko i czas, co pokazuje naukowe podejście epoki do psychologii człowieka.

Tragedia Wokulskiego wynika z konfliktu światopoglądów. Porównując literaturę francuską z polską, dostrzega, że Francuzi cenią wykształcenie i pracowitość, podczas gdy Polacy szanują tylko pieniądze i tytuły. Francuska literatura traktuje miłość jako źródło szczęścia, polska - jak u Mickiewicza - jako "trucizna" i źródło cierpień.

Wokulski definiuje miłość romantycznie - jako sens życia, źródło szczęścia i siłę ożywczą. Problem w tym, że polska rzeczywistość nie pozwala przekraczać barier społecznych w imię miłości. To czyni go więźniem romantycznych marzeń w pozytywistycznym świecie.

Pamiętaj: Wokulski łączy cechy bohatera romantycznego - indywidualizm, poczucie osamotnienia, udział w powstaniu, zesłanie na Sybir, idealizację miłości i skłonność do skrajnych stanów emocjonalnych.

Jego prometeizm (chęć pomocy ludziom) i duma wobec przeciętności pokazują, że nie potrafi się wyzwolić z romantycznego sposobu myślenia o sobie i świecie.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Poetyka i topos theatrum mundi

Prus mistrzowsko wykorzystuje topos "theatrum mundi" (świat jako teatr) w scenie z marioniketkami Rzeckiego. Stary subiekt, bawiąc się lalkami, mówi: "Wszystko marionetki! Zdaje im się, że robią, co chcą, a robią tylko, co im każe sprężyna".

To nawiązanie do fraszki Kochanowskiego, ale z różnicą - podczas gdy Kochanowski wierzył, że losami kieruje Bóg, Prus sugeruje, że może to być przypadek. Ludzie manipulują sobą nawzajem ŁęckaWokulski,WąsowskaOchockiŁęcka-Wokulski, Wąsowska-Ochocki, nie ma jednego reżysera spektaklu.

Realizm powieści widać w technice uszczegółowienia - narrator drobiazgowo opisuje przedmioty, wygląd bohaterów, ich zachowania i myśli. Każdy gest ma znaczenie, każdy szczegół buduje prawdopodobny obraz świata.

Ciekawostka: Porównanie arystokracji z "Nie-Boskiej komedii" Krasińskiego z "Lalki" pokazuje degenerację - u Krasińskiego arystokraci jeszcze walczą o swą pozycję, u Prusa to już tylko bezsilne relikty przeszłości.

Hrabia Henryk z dramatu Krasińskiego ma jeszcze manię wielkości i energię do walki. Arystokraci z "Lalki" (zwłaszcza Izabela i Starski) mają tylko pozory człowieczeństwa - ich dobroczynność to towarzyskie spotkania, a prawdziwą pomocą zajmują się Wokulski i zakonnice.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Utopia i nauka w powieści

Prus sceptycznie podchodzi do utopijnych marzeń swojej epoki. Krytykuje "Utopię" Morusa, wskazując, że nie uwzględnia prawdziwej natury ludzkiej - indywidualizmu, potrzeby własności, skłonności do dominacji czy pragnienia wolności wyboru.

Pozytywizm 2. połowy XIX wieku oparty był na scjentyzmie (kulcie nauki), optymizmie poznawczym i utylitaryzmie. Auguste Comte wierzył, że społeczeństwo fazy pozytywnej będzie rządzone przez elity naukowe dzięki racjonalnej wiedzy.

Trzej wynalazcy w powieści reprezentują różne podejścia do nauki: Wokulski konstruuje pompę wodną (praktyczność), Geist tworzy materiał wybuchowy (niebezpieczeństwo nauki), a Ochocki marzy o maszynach latających (utopijne wizje). Wszyscy spotykają się z niezrozumieniem lub wykorzystaniem swoich wynalazków do złych celów.

Ważny wniosek: Prus pokazuje, że wynalazki miały stworzyć lepszą cywilizację, ale pozostały w sferze marzeń - jedynym "udanym" wynalazkiem jest materiał wybuchowy służący do zabijania.

Sceptycyzm Prusa wynika z kontrastu między utopijnymi marzeniami naukowców a rzeczywistością, gdzie są traktowani jak dziwacy, oszuści czy wariaci. Nauka nie przynosi oczekiwanej poprawy ludzkiego losu.

"LALKA" Bolesław Prus
Rodzaj literacki: epika
Gatunek literacki: powieść realistyczna
Czas powstania
Pierwodruk Lalki miał miejsce w „Kurier

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Główne tematy powieści

Miłość Wokulskiego do Izabeli jest motorem wszystkich jego działań, ale jednocześnie przyczyną tragedii. Idealizuje ją do tego stopnia, że gdy w końcu dostrzega prawdziwe oblicze ukochanej, nie potrafi już dalej żyć. To miłość wzorowana na romantycznej poezji - niszcząca i absolutna.

Samotność bohatera wynika z tego, że od dziecka odstawał od swojego środowiska. Jako jedyny subiekt marzył o studiach, zaprzyjaźnił się z Żydem i Rosjaninem na Syberii, prowadzi ryzykowne interesy. Jest inny, dlatego nikt go nie rozumie - nawet przyjaciel Rzecki tłumaczy jego zachowanie udziałem w konspiracji.

Idealizm różnych postaci kończy się rozczarowaniem. Wokulski idealizuje miłość, Ochocki i Geist - naukę, Rzecki - Napoleona i niepodległość Polski, a Izabela - wymarzonego mężczyznę przypominającego boga Apolla. Wszyscy uciekają od rzeczywistości w świat marzeń.

Pesymistyczny obraz społeczeństwa: Struktura społeczna jest skostniała i anachroniczna - arystokracja to próżniacy, mieszczaństwo myśli tylko o pieniądzach, lud egzystuje w nędzy, a inteligencja jest słaba ekonomicznie.

Program pozytywistyczny (praca u podstaw, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet) przynosi rozczarowujące efekty. Prawdziwa zmiana będzie możliwa dopiero wtedy, gdy liczić się będą zdolności, wykształcenie i praca, a nie urodzenie.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

22

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny
Quiz
Fiszki
Esej

Podobne notatki

Gatunki Epiki Literackiej

Odkryj różnorodność gatunków epiki literackiej, w tym bajki, eposy, legendy, nowele i powieści. Zrozum kluczowe cechy każdego gatunku, takie jak narracja, fabuła i elementy fantastyczne. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z literatury.

Język polskiJęzyk polski
8

"Lalka" Bolesław Prus

Czas akcji, symbolika tytułu, miejsce akcji, narracja, Bolesław Prus, Gatunek, wpływ epoki romantyzmu i pozytywizmu na powieść, Stanisław Wokulski jako romantyk i pozytywista, typy idealistów, ocena społeczeństwa w Lalce, arystokracja, obraz miasta

Język polskiJęzyk polski
4

Jak Napisać Rozprawkę

Przewodnik po pisaniu rozprawki w języku polskim. Dowiedz się, jak skutecznie wprowadzić tezę, rozwijać argumenty oraz formułować zakończenie. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów i prac pisemnych.

Język polskiJęzyk polski
1

Rodzaje Zdań w Języku Polskim

Odkryj różnorodność zdań w języku polskim! Ten materiał omawia zdania pojedyncze, złożone, podrzędne oraz współrzędne, a także ich rodzaje i zastosowanie. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z gramatyki. Zrozumienie struktury zdań pomoże w poprawnym formułowaniu myśli i wypowiedzi.

Język polskiJęzyk polski
6

Błędy Językowe i Mowa

Zrozumienie błędów językowych, normy językowe oraz różnice między mową zależną a niezależną. Materiał obejmuje zasady odmiany nazwisk i miejscowych, a także klasyfikację błędów gramatycznych, leksykalnych i stylistycznych. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z języka polskiego.

Język polskiJęzyk polski
8

lektura „lalka” bolesława prusa

bohaterowie, problematyka, plan wydarzeń, konteksty, matura

Język polskiJęzyk polski
4

Najpopularniejsze notatki: Lalka

Najpopularniejsze notatki z Język polski

Najpopularniejsze notatki

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS