Latarnik

Alternatywny zapis:

W Kalifornii założył farmę, ale zgubiła go susza. Handlował z dzikimi plemionami w Brazylii, ale pewnego razu jego tratwa rozbiła się na Amazonce, a on sam ledwie uszedł z życiem, tułając się kilka tygodni po pełnej niebezpieczeństw puszczy. Miał warsztat kowalski w Arkansas, ale spalił się w pożarze całego miasta. W Górach Skalistych został pojmany przez Indian i tylko cudem odbili go kanadyjscy strzelcy. Pływał jako harpunnik na wielorybniku i jako majtek na statku kursującym między Bahią i Bordeaux - oba statki rozbiły się. Założył też wraz ze wspólnikiem fabrykę cygar w Hawanie, ale, gdy leżał chory, został przez niego okradziony. W bitwie na Węgrzech został dotkliwie ranny, gdyż nie chciał bez honoru uciec z pola walki. Długo nie tracił wiary w odmianę losu i nieustannie zaczynał wszystko od nowa. Szczególnie zimą oczekiwał jakichś wielkich zmian. Ale z biegiem lat tracił energię. Dopadała go nostalgia. Widok jaskółek, ptaków podobnych do wróbli, śnieg w górach czy jakaś nuta przywodziły mu na myśl ojczyste strony. Dawny spokój zmienił się w rezygnację. Dlatego właśnie posada latarnika na odosobnionym skrawku ziemi jawiła mu się jako wielkie szczęście, odpoczynek w jego długiej wędrówce. 2 Płynęły tygodnie. Skawiński czuł się szczęśliwy. Latarnicy zazwyczaj bywają ludźmi niemłodymi i zamkniętymi w sobie. Inaczej nie mogliby wytrzymać długo życia w takim półgrobie. On był już stary i tak jednostajny tryb życia dawał mu właśnie spokój. Wstawał wcześnie, zjadał śniadanie, czyścił soczewki latarni i godzinami wpatrywał się w dal. Obserwował płynące statki lub port w Aspinwall, a za nim podzwrotnikowy las. Z daleka wydawał się piękną, pociągającą gęstwiną, ale Skawiński wiedział, ile kryło się tam niebezpieczeństw. Przechadzał się po urwisku, karmił mewy, nocą łowił ryby. Początkowo opuszczał wyspę w niedzielę. Ubrany w granatowy strój strażniczy, ze swoimi krzyżami na piersi, szedł do kościoła. Kupował także hiszpańską gazetę lub pożyczał od konsula nowojorskiego „Heralda” i szukał w nich wiadomości z Europy, jakiejś drobnej informacji z kraju. Czasem schodził z wieży pogawędzić ze strażnikiem Johnsem, który każdego dnia przywoził mu wodę i żywność. Potem jednak przestał się pokazywać i czytywać gazety. 3 Aż nadeszło przebudzenie z tego półsnu, półczuwania. Pewnego razu, oprócz zwykłego pakunku z żywnością, Skawiński znalazł na brzegu paczkę zaadresowaną do niego. Rozpakował ją wielce zdziwiony i ujrzał książki, i to książki polskie! Nie rozumiał, skąd mogły się tu wziąć. Zapomniał, że kiedyś przesłał zawiązanemu w Nowym Jorku polskiemu Towarzystwu połowę swej pensji. Drżąc, przeczytał początek jednej z książek, był to Pan Tadeusz A. Mickiewicza. Strofy w ojczystym, a tak dawno niesłyszanym języku przełamały jego odrętwienie. Z bijącym sercem czytał dalej, powstrzymując cisnące się do oczu łzy. W końcu Skawiński rzucił się na ziemię z płaczem wzruszenia i tęsknoty. Zbudziły go dopiero ptaki, które dopominały się codziennych resztek. Stary oddał im bezwiednie swe całe pożywienie i znów pogrążył się w lekturze. Zapadał zmierzch. Pod wpływem lektury bohater oczami wyobraźni zobaczył rodzinną wieś. Nagle z sennego majaku wyrwał go głos strażnika. Do Skawińskiego dopiero po chwili dotarło, co ten do niego mówi: w nocy rozbiła się na mieliźnie łódź, bo latarnia się nie świeciła. Na szczęście nikt nie utonął. Ale to koniec służby latarnika. Skawiński pobladt - zrozumiał, że zapomniał tej nocy zapalić latarnię. W parę dni później widziano niedawnego latarnika na pokładzie statku płynącego do Nowego Jorku. Strata posady odbiła się na jego wyglądzie - pochylił się i postarzał. Znów ruszał w wędrówkę po świecie. Mimo to oczy błyszczały mu dziwnym blaskiem. Przyciskał do piersi swoją książkę, jakby się obawiał, że i ona mu zaginie.