Geneza i charakterystyka "Skąpca" Moliera
Skąpiec Moliera to wybitne dzieło komediowe, które powstało jako odpowiedź na obserwowane przez autora przemiany społeczne we Francji XVII wieku. Molier, świadek rosnącej roli mieszczaństwa i znaczenia pieniądza w relacjach międzyludzkich, stworzył komedię obyczajową, która w mistrzowski sposób odzwierciedla i krytykuje te zjawiska.
Highlight: Krótka geneza Skąpca wiąże się z inspiracją Moliera komedią Plauta "Aulularia" (Garnek) oraz obserwacją rosnącej roli pieniądza w społeczeństwie francuskim.
Skąpiec łączy w sobie cechy komedii obyczajowej i komedii charakterów. Jako komedia obyczajowa utwór przedstawia w satyryczny sposób obyczajowość określonego środowiska, panujące w nim zasady i wady jego przedstawicieli.
Definition: Komedia obyczajowa to odmiana komedii, która w ośmieszający sposób przedstawia obyczajowość określonego środowiska, panujące w nim zasady, motywy postępowania i wady jego przedstawicieli.
Jednocześnie, jako komedia charakterów, "Skąpiec" prezentuje wyraziste sylwetki psychologiczne bohaterów, szczególnie skupiając się na jednej dominującej cesze charakteru głównego bohatera - skąpstwie.
Definition: Komedia charakterów to odmiana komedii, która prezentuje sylwetki psychologiczne bohaterów, najczęściej uwypuklając jedną cechę charakteru postaci mającą wpływ na jej postępowanie i relacje z otoczeniem.
Bohaterowie komedii Skąpiec tworzą galerię barwnych postaci, z których każda odgrywa istotną rolę w rozwoju fabuły:
- Harpagon - tytułowy skąpiec, dla którego pieniądze są najważniejszą wartością.
- Eliza - córka Harpagona, nieszczęśliwa z powodu skąpstwa ojca.
- Kleant - syn Harpagona, zaciągający długi i zakochany w Mariannie.
- Marianna - ukochana Kleanta, którą Harpagon chce poślubić.
- Walery - ukochany Elizy, który ratuje jej życie i zdobywa przychylność Harpagona pochlebstwami.
Vocabulary: Imię bohatera komedii Skąpiec to Harpagon, którego imię stało się synonimem skąpstwa.
Problematyka utworu koncentruje się wokół charakterystyki głównego bohatera - Harpagona, którego obsesja na punkcie pieniędzy wpływa destrukcyjnie na jego relacje rodzinne i społeczne. Molier mistrzowsko ukazuje, jak skąpstwo może zniszczyć życie nie tylko samego skąpca, ale i jego najbliższych.
Komizm w Skąpcu jest wielowymiarowy. Autor wykorzystuje ironię, nieporozumienia i nieoczekiwane zwroty akcji, aby rozbawić publiczność, jednocześnie przekazując głęboką krytykę społeczną.
Example: Jednym z przykładów komizmu w Skąpcu jest scena, w której Harpagon przeszukuje Walerego, podejrzewając go o kradzież szkatułki z pieniędzmi, podczas gdy Walery myśli, że chodzi o jego związek z Elizą.
Cechy komedii Skąpiec obejmują nie tylko mistrzowskie wykorzystanie komizmu, ale także głęboką analizę psychologiczną postaci, krytykę społeczną oraz umiejętne połączenie elementów komedii obyczajowej i komedii charakterów.
Podsumowując, "Skąpiec" Moliera to arcydzieło komedii, które nie tylko bawi, ale i skłania do refleksji nad rolą pieniądza w życiu człowieka i społeczeństwa. Utwór ten pozostaje aktualny do dziś, stanowiąc ważny głos w dyskusji na temat wartości materialnych i moralnych.
