Przełomowe wydarzenia na świecie i w Polsce po II wojnie światowej

Najważniejsze wydarzenia w historii świata po 1945 roku obejmują:

• 1945 - koniec II wojny światowej
• 1949 - utworzenie NATO
• 1953 - śmierć Józefa Stalina i początek odwilży w państwach komunistycznych
• 1969 - wynalezienie internetu
• 1989 - Jesień Ludów i upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej
• 1991 - rozpad ZSRR
• 2001 - atak terrorystyczny na World Trade Center
• 2019 - pandemia COVID-19

Highlight: Wydarzenia po 2 wojnie światowej w Polsce miały ogromny wpływ na kształtowanie się współczesnego państwa polskiego.

Kluczowe momenty w historii Polski to:

• 1944 - przejęcie władzy przez komunistów po sfałszowanych wyborach
• 1956 - demonstracje w Poznaniu i zmiany na szczytach władzy
• 1968 - bunt studentów i udział Polski w interwencji w Czechosłowacji
• 1980 - strajki i powstanie Solidarności
• 1981 - wprowadzenie stanu wojennego
• 1989 - obrady Okrągłego Stołu i częściowo wolne wybory
• 1999 - wstąpienie Polski do NATO
• 2004 - przyjęcie Polski do Unii Europejskiej

Quote: "Nie ma wolności bez Solidarności" - jedno z haseł opozycji antykomunistycznej w latach 80.

Główne nurty filozoficzne epoki współczesnej

Współczesne nurty filozoficzne kształtujące myśl XX i XXI wieku to:

1. Egzystencjalizm

Główne założenia:

• Człowiek jest wolną jednostką
• Ludzki los jest absurdalny i tragiczny
• Istnienie poprzedza istotę - człowieka kształtują wolne wybory

Example: Jean-Paul Sartre reprezentował ateistyczną wersję egzystencjalizmu, odrzucającą istnienie Boga i sens religii.

Albert Camus, również przedstawiciel egzystencjalizmu ateistycznego, zobrazował jego założenia postaciami Syzyfa i Prometeusza. Wprowadził pojęcie "człowieka absurdalnego" - świadomego klęski, ale podejmującego działania i buntującego się.

2. Fenomenologia

Definition: Fenomenologia to badanie świata przez obserwację i opis, z odrzuceniem teorii i hipotez $zasada epoche$.

Roman Ingarden, polski filozof, rozwinął tę koncepcję, stosując ją również do interpretacji tekstów literackich.

3. Personalizm

Główne tezy:

• Człowiek $persona$ jest odrębną jednostką
• Człowiek jest wolny i odpowiedzialny za swoje życie
• Wolność może być realizowana przy poszanowaniu bliźnich

Highlight: Karol Wojtyła $papież Jan Paweł II$ rozwinął koncepcję personalizmu chrześcijańskiego, podkreślając godność człowieka jako stworzonego na obraz i podobieństwo Boga.

4. Filozofia dramatu Józefa Tischnera

Tischner przedstawił koncepcję człowieka jako "pytającego i zapytanego" w teatrze świata, ukazując go jako bohatera tragicznego.

5. Strukturalizm

Vocabulary: Strukturalizm - nurt wywodzący się z poglądów językoznawcy Ferdinanda de Saussure'a, zakładający, że do zrozumienia przedmiotu badań potrzebne jest określenie jego struktury i relacji między jej elementami.

Te główne kierunki filozoficzne wywarły znaczący wpływ na myśl współczesną, kształtując sposób postrzegania człowieka, społeczeństwa i świata w epoce po II wojnie światowej.

Strona 4: Filozofia współczesna - egzystencjalizm

Omówienie głównych nurtów filozoficznych współczesności, ze szczególnym uwzględnieniem egzystencjalizmu.

Definition: Egzystencjalizm to nurt filozoficzny podkreślający wolność jednostki i absurdalność ludzkiego losu.

Example: Jean Paul Sartre i Albert Camus to główni przedstawiciele ateistycznego nurtu egzystencjalizmu.

Strona 5: Fenomenologia i personalizm

Przedstawienie kolejnych współczesnych nurtów filozoficznych.

Definition: Fenomenologia to metoda badania rzeczywistości poprzez bezpośrednią obserwację i opis zjawisk.

Highlight: Personalizm Jana Pawła II podkreśla godność człowieka jako osoby stworzonej na obraz i podobieństwo Boga.

Strona 6: Strukturalizm

Wprowadzenie do strukturalizmu jako metody badawczej.

Definition: Strukturalizm to kierunek w humanistyce, wywodzący się z językoznawstwa Ferdinanda de Saussure'a.

Highlight: Metoda strukturalistyczna wymaga systemowego podejścia do badanych zjawisk.

Strukturalizm i realizm socjalistyczny

Strukturalizm i socrealizm znacząco wpłynęły na rozwój literatury i sztuki.

Definition: Strukturalizm postuluje badanie relacji między elementami w całościowej strukturze.

Vocabulary: Intertekstualność - występowanie w dziele odniesień do wcześniejszych tekstów.

Literatura współczesna - główne nurty

Nurty literackie współczesności charakteryzują się różnorodnością form i tematów.

Example: Poezja lingwistyczna Mirona Białoszewskiego wykorzystuje gry językowe i mowę potoczną.

Highlight: Nowa Fala skupiała poetów krytykujących rzeczywistość i dążących do prawdy.

Ramy czasowe i kluczowe pojęcia epoki współczesnej

Epoka współczesna obejmuje okres od 1945 roku do dziś. Jej charakter został ukształtowany przez podział świata po II wojnie światowej na dwa bloki: komunistyczny pod przewodnictwem ZSRR i demokratyczny związany z USA.

Definicja: Zimna wojna to rywalizacja gospodarcza i polityczna między blokiem państw komunistycznych a demokratycznych.

Vocabulary: Żelazna kurtyna - umowna granica dzieląca Europę na część wschodnią $komunistyczną$ i zachodnią $demokratyczną$. Symbolem stał się mur berliński.

Highlight: Jesień Ludów w 1989 roku to proces przemian ustrojowych w bloku wschodnim, który doprowadził do upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej.

Ważne pojęcia tej epoki to również:

• Praska Wiosna - przemiany demokratyczne w Czechosłowacji w 1968 roku
• Feminizm - ruch społeczny walczący o prawa kobiet
• Globalizacja - tendencja do ponadnarodowej integracji w różnych sferach życia

Example: NSZZ "Solidarność" - związek zawodowy powstały w 1980 roku po fali strajków, na czele z Lechem Wałęsą, który odegrał kluczową rolę w przemianach ustrojowych w Polsce.