Notatka Bilbia

Alternatywny zapis:

sklepienie nazwał niebem 3. Trzeciego dnia Bóg oddzielił suchą ziemię od wód, czyli morza. Następnie stworzył na ziemi rośliny, drzewa, owoce. 4. Czwartego dnia Bóg określił pory roku, dnia i lata stworzył słońce i księżyc. 5. Piątego dnia Bóg stworzył wszelkie istoty morskie i ptaki. 6. Szóstego dnia Bóg stworzył dzikie zwierzęta żyjące na lądzie oraz wszelkie bydło. Na koniec Bóg stworzył człowieka, mężczyznę i kobietę (w tzw. "drugim opisie stworzenia"- Rdz 2, 21-22-Ewa powstaje z żebra Adama), którym powierzył całą ziemię wraz ze wszystkimi żyjącymi na niej zwierzętami i roślinami. 7. Siódmy dzień Bóg pobłogosławił i przeznaczył na odpoczynek. Topos- powtarzający się motyw Topos Boga- architekt świata Adam i Ewa Pierwsi ludzie mieszkali w raju i mogli robić tam wszystko, na co tylko mieli ochotę. Prawie wszystko, ponieważ Bóg dał im następujące ostrzeżenie: "Nie wolno wam jeść owoców z drzewa poznania dobra i zła bo wtedy na pewno umrzecie." Adam i Ewa żyli z dnia na dzień, ciesząc się wszystkimi darami Boga i raju. I trwało by to w nieskończoność, gdyby nie to, że pewnego dnia wąż porozmawiał z Ewą w taki sposób, że zapomniała o słowach Boga. Uwierzyła wężowi, że nic złego się nie stanie, gdy zje tylko jeden mały owoc. A nawet wtedy ich życie będzie znacznie lepsze. Ewa nie była samoluba, podzieliła się z Adamem. Adam zjadł swój kawałek bez oporów. Gdy skończyli, nagle zrozumieli, że coś jest nie w porządku. Byli nadzy. Wcześniej ani przez chwilę tego nie widzieli. Zrobiło im się wstyd. Szybko zaczęli szukać czegoś, czym mogliby się przykryć. Padło na liście figowe, które spletli i zrobili z nich przepaski. Kiedy Pan Bóg wyszedł na spacer, wtedy Adam i Ewa schowali się między drzewami. Bóg zawołał: "Adamie, gdzie jesteś?", a Adam odkrzyknął: "Skryłem się, bo jestem nagi". Bóg zapytał: "Kto ci powiedział, że jesteś nagi? Czy jadłeś z drzewa z którego zakazałem ci jeść?". 2 Adam wykręcił się mówiąc: "Kobieta którą mi dałeś aby była ze mną, dała mi z tego drzewa i jadłem". Wtedy Pan Bóg bardzo się tym rozzłościł i zapytał Ewę: "Dlaczego to uczyniłaś?" a ona odpowiedziała: "Wąż mnie zwiódł i zjadłam". Kiedy Bóg to usłyszał, wtedy wygonił Adama i Ewę z raju, a potem spadły na nich nieszczęścia i cierpienie, bo na ziemi zmienili się w zwykłych śmiertelników. -A my, ich dzieci, jesteśmy słabi słabością odziedziczoną po nich, pierwszych rodzicach. Ta słabość zbyt często prowadzi nas "wygnania z raju"... 3 Ta historia ma udowodnić, że człowieka, choć stworzony na podobieństwo Boga, jest również słaby i grzeszny, niedoskonały. Historia Kaina i Abla Kain był pierworodnym synem Adama i Ewy oraz bratem Abla. Kain był rolnikiem, Abel zaś pasł owce. Pewnego razu obaj złożyli Bogu ofiary - Kain z plonów ziemi, Abel z owiec. Bóg przyjął ofiarę Abla, Kaina zaś odrzucił. Kain bardzo się rozgniewał i zabił swego brata. Bóg zapytał go: "Gdzie jest Abel?", a Kain rzekł: "Nie wiem. Czyż jestem stróżem brata mego? Bóg mu odpowiedział: "Coś uczynił? Głos krwi brata twego woła do mnie z ziemi; gdy ją uprawiać będziesz, nie da owoców; tułaczem i zbiegiem będziesz na ziemi, ale kto by cię zabił, karany będzie siedmiorako". Kain został ukarany piętnem, przez które nikt go nie mógł zabić. Kain został wygnany na wschód od Edenu, w ziemi Nod. Tam właśnie zbudował miasto Henoch. Nazwa wzięła się od imienia syna Kaina. Księga Hioba Znajdująca się w Starym Testamencie Księga Hioba opowiada o losach tytułowego bohatera, który został ciężko doświadczony przez Boga, mimo iż tak naprawdę nie zrobił nic złego. Przez całe swoje życie był osobą dobrą, sprawiedliwą i bogobojną. Posiadał liczną i kochającą się rodzinę (trzy córki i siedmiu synów). Dorobił się także dużego majątku, co w owych czasach uważano za znak błogosławieństwa bożego. W wyniku zakładu, do jakiego doszło pomiędzy Bogiem a Szatanem, został on poddany straszliwej próbie sprawdzenia jego wiary. Szatan uważał bowiem, że Hiob czci swojego Stwórcę jedynie za dobra doczesne, a gdyby mu je odebrano, to niechybnie odwróciłby się od niego. Bóg pewien swojej opinii pozwolił mu więc sprawdzić wierność Hioba. Nagle na biblijnego bohatera spadły wszystkie możliwe nieszczęścia. Stracił cały majątek, umierają mu dzieci i wreszcie sam zaczął chorować na trąd. Wszyscy się od niego odwrócili, również przyjaciele i znajomi. Ogromnie cierpiał, mimo iż nie popełnił żadnego grzechu. Hiob miał powody do buntu przeciwko Bogu, ale nie zbuntował się, tylko cierpliwie wszystko znosił. Na ruinach własnego domu ciągle się modlił. Wiedział, że Stwórca niczego nie mógł mu zarzucić, bo przecież żył zgodnie z jego nakazami. Był więc spokojny i cierpiał w milczeniu. "Dobro przyjęliśmy z ręki Boga, czemu zła przyjąć nie możemy?". Bóg widząc, że nawet w obliczu tak tragicznej sytuacji Hiob nie zaparł się go, postanowił wynagrodzić mu te cierpienia, przywrócił mu szczęście i zapewnił o swojej opiece i pomocy. Tytułowy bohater żył szczęśliwie jeszcze 140 lat i widział cztery pokolenia. Losy Hioba pokazują, że przyjmowane z pokorą cierpienie może służyć pięknym rzeczom. Okazuje się, że ktoś, kto ma czyste sumienie i wie, że nie popełnił żadnego grzechu, nie musi się niczego obawiać, a jedynie czekać na odmianę losu. Postawa, jaką przyjął Hiob, jest godna naśladowania. Księga ta wprowadza teologiczny problem teodycei, czyli rozważań nad jednoczesnym istnieniem miłosiernego i kochającego Boga oraz zła na świecie. Historia Hioba jest źródłem frazeologizmu "hiobowe wieści”, który oznacza straszne wiadomości, informacje o jakiejś katastrofie, nieszczęściu. Postać Hioba stała się literackim archetypem niewinnie cierpiącego człowieka. "Nagi wyszedłem z łona matki i nagi tam wrócę.” "Dał Pan i zabrał Pan.” "Niech imię Pańskie będzie błogosławione." Hiob- udręczony, prześladowany. Księga Hioba powstała ok. V w.p.n.e. Prawdopodobnie księga miała 3 autorów. ★ Jest to księga mądrościowa. ★ Jest to wierszowany poemat (ale wstęp i zakończenie pisane prozą). ★ Poematem są rozmowy Hioba z przyjaciółmi. ★ Tekst można porównać do rozprawy sądowej, w której oskarżonym jest Hioba, a oskarżycielami są przyjaciele. Na końcu wypowiada się sam Bóg, który pyta “Gdzieżeś był, kiedy Ja zakładał grunty ziemi?"→świadczy to o potędze Boga. ★ Na końcu Hiob zaczyna rozumieć, że człowiek nie jest w stanie zrozumieć Bożego planu. "Dziwniejsze są te rzeczy niż bym je mógł pojąć i zrozumieć.”; “Przetoż żałuję i pokutuję w prochu i popiele". motywy: nieufności i lęku, cierpienia Matura ustna Jakie podobieństwa można odnaleźć pomiędzy księgą Hioba, a historią Abrahama? ➡ Abraham i Hiob wierzyli Bogu pomimo wszystkiego. Wiedzieli oni, że Bóg jest doskonały i nie myli się. Bóg wystawił na próbę wiary dwóch mężczyzn. Pomimo trudności pokazali swoją wiarę i lojalność. Teofania- scena spotkania bohatera z Bogiem. Poemat- obszerny utwór poetycki, tradycyjnie wierszowany, choć od przełomu XIX i XX w. pisany także prozą. Jest jednym z najstarszych gatunków literackich- występuje zarówno z Biblii, jak i w literaturze archaicznej Grecji. Ze względu na temat wyróżnienia się m.in. poemat filozoficzny, religijny, opisowy, ze względu na funkcję- dydaktyczny czy komiczny, a ze względu na reprezentowany rodzaj literacki- epicki lub liryczny. Teodycea- jest to koncepcja filozoficzna, która stara się połączyć wizerunek Boga, jako źródła dobra z jego zgodą na istnienie zła w świecie. Historia Abrahama Po wielu latach oczekiwania na dziecko, Abraham i jego żona Sara doczekali się potomka, syna Izaaka. Bóg wystawił wtedy Abrahama na próbę i kazał mu złożyć Izaaka w ofierze. Abraham, zawsze posłuszny Bogu, zabrał syna na górę, by złożyć go w ofierze. Kiedy wszystko było już przygotowane i ojciec z bólem żegnał się z synem, z nieba odezwał się głos. Abraham usłyszał, że zamiast syna w ofierze ma złożyć baranka, okazał się bowiem człowiekiem wielkiej wiary i zostanie nagrodzony potomstwem liczniejszym niż gwiazdy na niebie. Inwersja- Szyk przestawny wyrazów, nienaturalna kolejność słów będąca sygnałem mowy uroczystej, podniosłej. Inwersja to jedna z cech charakterystycznych stylu biblijnego. Księga Koheleta (Eklezjasty) Słowa księgi rozpoczynają się słowami: „Marność nad marnościami...! Wszystko marność”. Narrator lamentuje nad wszystkimi elementami życia i świata, które są bez znaczenia. Życie jest nieskończone, ponieważ natura funkcjonuje w nieprzerwanych cyklach i nic na ziemi nie jest nowe („Nic nowego na świecie”). Podmiot czuje się nieszczęśliwy z powodu tej wiedzy.Narrator zakłada, że mądrość jest ważniejsza od przyjemności, ale dochodzi do wniosku, iż zdobywanie wiedzy jest trudne i uciążliwe, a ostatecznie i mądrzy, i głupi umierają w taki sam sposób. Sądzi, że najlepszą drogą życiową jest chwalenie Boga i cieszenie się życiem, oczywiście - w umiarze. Kaznodzieja sam na sobie sprawdził wiele przyjemności tego świata: bogactwo, władzę, upojenie alkoholowe, rozkosze miłości. Żadna z tych rzeczy nie przyniosła mu jednak szczęścia.Dalej nauczyciel śledzi ludzkie życie. Odkrywa, że występują w nim wydarzenia szczęśliwe, jak narodziny czy miłość, ale odpowiadają im także ich przeciwieństwa - śmierć i nienawiść, które także mają w życiu miejsce. Wskazuje, że ludzie mają problem z odróżnieniem sprawiedliwości od niegodziwości. Podczas pracy ludzie rywalizują ze sobą i odczuwają zazdrość, dlatego eklezjasta podkreśla, że współpraca jest lepszym rozwiązaniem, ponieważ taka sama praca jest lepiej i szybciej wykonana przez grupę ludzi, niż przez jednego człowieka. Kohelet opowiada o ludzkich grzechach: nieumiarkowaniu w jedzeniu i piciu, miłości do bogactwa i gadulstwie. Pokazuje, jak należy unikać tych błędów. Jednak nie nakazuje ludziom, by byli idealni - mówi, że powinni znajdować się pośrodku drogi od czynienia zła do bycia prawym. Jest to najbardziej ludzkie (choć, oczywiście, winniśmy się starać żyć jak najlepiej).Eklezjasta zastanawia się, dlaczego ludzi złych spotyka taki sam los... ★ należy do ksiąg mądrościowych powstała ok. III / II w.p.n.e. ★ nazwa nawiązuje do funkcji mędrca przemawiającego na jakimś zebraniu ★ Niektórzy uważają że autorem Księgi Koheleta jest słynący z mądrości król Salomon, na poparcie tej tezy brak dowodów księdze znajdujemy mądrości natury egzystencjalnej ★ wszystko na świecie, przemija nie ma nic trwałego ★ "Przemija pokolenie i rodzi się pokolenie, a ziemia trwa na wieki" ★ Życie ludzkie jest tylko ułamkiem sekundy w historii wszechświata Kohelet mówi: "Nie zostaje pamięć o ludziach dawnych, Ani o tych, którzy po nich nastali, pamiętac będą później urodzeni". (Jednak niektórzy, np. artyści, poeci, uczeni zostawiają po sobie ślad w postaci swoich dzieł). ★ Kohelet uważa że nic nowego nie wydarzy się w przyszłości że światem rządzi zasada. "Vanitas vanitatum et omnia vanitas”- “Marność nad marnościami i wszystko marność". ★ Mądrość która wynika z Księgi Koheleta ma uświadomić człowieka jak nie wiele on znaczy w stosunku do całego wszechświata. wszystko co gromadzimy na ziemi nie ma znaczenia, dlatego nie warto się starać o to co ziemskie, materialne należy troszczyć się o życie duchowe ★ motyw: marności, przemijania Aforyzm- "złota myśl", celne, zaskakujące, zwięźle sformułowane twierdzenie o sensie ogólnym. Często ma formę paradoksu, czyli wypowiedzi z pozoru sprzecznej, ale zawierające i nieoczekiwaną prawdę. Kohelet- z hebrajskiego to człowiek przemawiający na zgromadzeniu. 6 Pieśń nad pieśniami ★ Powstała prawdopodobnie między VI a III w.p.n.e. ★ Tradycja przypisywała jej autorstwo legendarnemu królowi mędrcowi Salomonowi ale nie był jej twórcą. ★ Pieśń nad pieśniami jest odczytywana w czasie święta Paschy obchodzonego przez żydów wiosną na pamiątkę Wyzwolenia Izraela z niewoli egipskiej. ★ Jest to pieśń najwspanialsza i najdoskonalsza ze wszystkich. ★ pieśń składała się z sześciu pieśni mających formę komentowanego przez chór dialogu pomiędzy oblubienicą a oblubieńcem. pieśń jest poematem lirycznym o tematyce miłosnej, nawiązującym do pieśni weselnych, ponieważ zawiera wypowiedzi bohaterów, posiada cechy dramatu. ★ pieśń to można interpretować jako opis obrazu miłości człowieka i Boga interpretowana ją również jako przedstawienie więzi łączącej naród wybrany - Izrael z Bogiem. ★ Występują porównania do zwierząt: “zęby twe jak stado owiec strzyżonych, gdy wychodzą z kąpieli"; "oczy twe jak gołębice”; “piersi twe jak dwoje koźląt, co pasą się pośród lilii”, “usta jego przesłodkie". Pieśń pokazuje potęgę miłości: "wody wielkie nie zdołają ugasić miłości, nie zatopią jej rzeki". ★ motyw: miłości Alegoria- Nie dosłowne przedstawienie rzeczywistości odwołujące się do systemu znaczeń znanego odbiorcy z danego okręgu kulturowego. alegoria ma zazwyczaj jedno znaczenie, na przykład (alegoria sprytu – Lis, alegoria mądrości – sowa). Jest to księga, której interpretacja dostarcza bardzo wielu problemów i rozbieżności. Należy dodać, że w niej jako jedynej księdze Pisma Świętego nie wspomina się o Bogu, ani tez o historii Narodu Wybranego. Jej temat jest w zasadzie jeden - jest nim miłość. Nie da się jej niestety łatwo zrozumieć i odczytać. Jak chyba każdą księgę biblijną można tę odczytać i zinterpretować dosłownie. Czasem bibliści uznają, że "Pieśń nad Pieśniami" stanowi zbiór pieśni, które śpiewane były na uroczystościach weselnych, pieśni, które opiewają miłość mężczyzny do kobiety. Jest to zmysłowy dialog, w którym łatwo można zauważyć wzajemne zachęty do pieszczot, pocałunków; kochankowie nie ukrywają swojego wzajemnego pożądania - "Jam miłego mego i ku mnie zwraca się jego pożądanie". Jest to gra zmysłów, która opiera się na kontakcie wzrokowym, szeptach, miłosnych wyznaniach, zapachu, który oboje czują i potrzebie bycia blisko siebie. W utworze tym panuje bardzo intymna atmosfera, która stworzona jest przez właściwy jej język, pełen subtelności, niedopowiedzeń, zmysłowych i czułych sugestii. Jest tu opisane naprawdę silne uczucie, bardzo zmysłowe i 7 przesycone pożądaniem. Jest "Pieśń nad Pieśniami" bardzo urzekająca, jest ona doskonała pieśń (tak brzmi z resztą dosłowne tłumaczenie jej tytułu ).Swoim erotyzmem i zmysłowością wręcz nie pasuje do reszty ksiąg Pisma Świętego. Wyraża on zachwyt nad pięknem ludzkiego ciała, miłość fizyczna. Opisy w "Pieśni nad Pieśniami" są bardzo piękne i doskonałe, nie ma w nich niczego, co mogłoby wzbudzić niepokój o jej prawość. Jest ona odkrywaniem sekretów naszego ciała, które przecież jest stworzone przez Pana Boga.Bohaterami są On i Ona; używają trochę archaicznych słów, ale są one wręcz magiczne, urokliwe, subtelne i piękne: "Miodem najświeższym ociekają wargi twe, oblubienico, / miód i mleko pod twoim językiem, / a zapach twoich szat / jak woń Libanu. / Ogrodem zamkniętym jesteś, siostro ma, oblubienico, /ogrodem zamkniętym, źródłem zapieczętowanym. / Pędy twe - granatów gaj, / z owocem wybornym kwiaty henny i nardu: / nard i szafran, wonna trzcina i cynamon, / i wszelkie drzewa żywiczne, / mirra i aloes, i wszystkie najprzedniejsze balsamy. / Tyś źródłem mego ogrodu, zdrojem wód żywych / spływających z Libanu." ( 4, 11 - 15 )" Powstań, wietrze północny, nadleć, wietrze z południa, / wiej poprzez ogród mój, niech popłyną jego wonności! / Niech wejdzie miły do swego ogrodu / i spożywa jego najlepsze owoce! (4, 16 ). Jest to bardzo odważny opis i sposób mówienia o miłości cielesnej. Jest wolny od wszelkich nakazów. Wyżej przedstawiona interpretacja jest dosyć naturalistyczna, w takim znaczeniu, że jest dosłowna i zmysłowa. Znana była ona wcześnie - już na przełomie I i II wieku po Chrystusie. Takie odczytanie nie podobało się w żaden sposób kapłanom żydowskim. Tak ją ocenili: "Nasi nauczyciele nauczali: jeśli ktoś zaśpiewa choćby jeden werset z "Pieśni nad Pieśniami" jako pieśń ( świecką) lub jeśli ktoś w domu uczty wyrecytuje werset w nieodpowiednim czasie, sprowadzi na świat nieszczęście".Jest również możliwe odczytanie i interpretacja alegoryczna. W żydowskiej tradycji uznaje się "Pieśń nad Pieśniami" za alegoryczną wizję miłości Boga do ludu wybranego. Tak właśnie zrozumieli ten tekst jego pierwsi odbiorcy - Oblubieńcem jest Bóg, Oblubienicą zaś Naród Wybrany, czyli Izrael. Według duchownych katolickich, rabinów żydowskich, historyków, naukowców to właśnie taka wersja jest poprawna.Ich zdaniem Oblubieniec, określany jako pasterz i król oraz Oblubienica - ogród i winnica, przypominają Boga i naród wybrany, w takiej perspektywie, w jakiej ukazują ich księgi prorocze; taki obraz występuje też w Nowym Testamencie - Chrystus - Król, Chrystus - Pasterz, Kościół - winnica. Według księży określenia, za pomocą których Oblubieniec opisuję piękno swej kochanki, zwłaszcza porównania do natury, pasują bardziej do krajobrazu i przyrody, nie zaś do kobiety. Są to np. takie opisy: "Piękna jesteś, przyjaciółko moja, jak Tirsa, / wdzięczna jak Jeruzalem, / groźna jak zbrojne zastępy. (...) Włosy twoje jak stado kóz / falujące na górach Gileadu. ( 6, 4 i 6 )", "Oczy twe jak sadzawki w Ceszbonie, / u bramy Bat - Rabbim. / Noś twój jak baszta Libanu, / spoglądająca ku Damaszkowi. ( 7, 5 ).Również inaczej tłumaczą oni słowa, w których Oblubienica chwali urodę i wdzięk swojego ukochanego. Dla nich opis ten lepiej pasuje do opisu świątyni: "Miły mój śnieżnobiały i rumiany, / znakomity spośród tysięcy. / głowa jego - najczystsze złoto, / kędziory jego włosów jak gałązki plam, / czarne jak kruk, / Oczy jego jak gołębice / nad strumieniami wód. / Zęby jego wymyte w mleku / spoczywają w swej oprawie. / Jago policzki jak balsamiczne grzędy, / dające wzrost wonnym ziołom, / Jak lilie wargi jego, / kapiące mirrą najprzedniejszą. / Ręce jego jak walce ze złota, / wysadzane drogimi kamieniami. / Tors jego - rzeźna z kości słoniowej, / pokryta szafranami. / Jego nogi - kolumny z białego marmuru, / wsparte na szczerozłotych podstawach. / Postać jego wyniosła jak Liban, / wysmukła jak cedry." ( 5, 10 - 16 ). Ta alegoryczna interpretacja "Pieśni nad Pieśniami" prowadzi zasadniczo do bardzo wyraźnego wniosku - "Bóg jest miłością" - jego miłość jest prawdziwa, pełna i doskonała."Pieśń nad Pieśniami" jest przykładem miłosnej pieśni poetyckiej ze Starego Testamentu. Jest to wspaniały poemat miłosny, dialog Oblubieńca i Oblubienicy, którzy opowiadają o swojej zmysłowej, pięknej miłości, dzięki niezwykłym porównaniom i przejmującym wyznaniom. Według tradycji autorem "Pieśni nad Pieśniami" jest król Salomon, niemniej może być to twierdzenie błędne i mylące, ponieważ część biblistów przekonuje, że "Pieśń nad Pieśniami" powstała najprawdopodobniej w połowie IV wieku p.n.e. Jest ona przede wszystkim wielkim dziełem o miłości. Miłość jest jej głównym tematem, co z resztę widać w każdym zdaniu; jest ono komponentem całej pieśni - wokół niej powstają piękne obrazy miłości Oblubieńca i Oblubienicy. Warstwa zewnętrzna tekstu dotyczy na pewno miłości zmysłowej, cielesnej - widać to wyraźnie we wszystkich opisach, porównaniach, która tchną romantyzmem, a nawet erotyką. Być może jest to efekt kultury, w której powstał ten tekst - Wschód, słoneczna kraina, haremy pięknych kobiet, piękne pałace.Kościół i teologowie wysnuli jednak inną interpretację - bardziej alegoryczną, przenośną - jest to boża miłość do ludzi Kościoła; rozmowa Boga i człowieka. Warto z pewnością pamiętać o tych dwóch interpretacjach, ponieważ razem dają pełny obraz utworu. PSALMY Psalmy błagalne- Pisane na okoliczność niebezpieczeństwa, choroby, prześladowań, wyrażają uczucia osobiste lub zbiorowe. Psalmy pochwalne- Utożsamiane są z hymnami, sławią Boga za dzieło stworzenia lub jego interwencje w ludzkie dzieje Psalmy dziękczynne- Wyraz wdzięczności za dobrodziejstwa, psalmista wspomina w nich motyw zaufania do Stwórcy i zażyłość z nim Psalmy mądrościowe- Pouczają o przymiotach Boga lub rozważają sytuację człowieka w świecie, formułując rady i przestrogi Psalmy zawsze są zwrotem podmiotu lirycznego do Boga! Bóg w psalmach jest wszechmocny, wszechwiedzący, nieśmiertelny. Motywy: ufności, miłosierdzia, cierpienia 8 Psalm 91 "O bożej opiece" Pan jest obrońcą człowieka, ma go w swojej opiece. Chroni go przed złem świata. "W nocy nie ulękniesz się strachu ani za dnia- lecącej strzały, ani zarazy, co idzie w mroku, ni moru, co niszczy południe". Żeby człowiek był chroniony przez Boga musi mu ufać, wierzyć. Nagrodą za oddanie ma być życie wieczne. "Nasycę go długim życiem i ukażę mu moje zbawienie". Jest to psalm mądrościowy. Psalm 142 "Bóg moją ucieczką" Psalm ten jest modlitwą Dawida wypowiedzianą w jaskini w momencie, w którym ukrywał się przed królem Saulem. Dawid prosi Boga o ochronę i ratunek. Jest to psalm błagalny. Psalm 2 “Mesjasz Królem” W pierwszej strofie psalmu podmiot zastanawia się, dlaczego buntują się narody, powstają przeciwko sobie królowie, Dlaczego knują Spiski “przeciw Panu i przeciw jego Pomazańcowi". Bóg, który mieszka w niebie, śmieję się z nich, gniewa się i wzbudza trwogę. Zapowiada przyjście na świat Mesjasza, któremu przekażę we władanie całą ziemię, groźnie nieposłusznym, że “Żelazną rózgą będzie nimi rządzić I jak naczynie garncarza ich pokruszy". Na koniec podmiot zwraca się z przesłaniem do królów, władców, a przez nich do wszystkich ludzi, by służyli Bogu z bojaźnią, drżeniem całowali jego nogi, bo kiedy ów zapłonie gniewem, "pogniecie w drodze". Bóg rządzi więc światem, wpływa na jego losy i obserwuje poczynania ludzi, a kiedy trzeba, interweniuje. Szczęśliwi mogą być Tylko ci, którzy ufają Bogu i szukają w Nim ucieczki. Psalm ten zawiera mesjanistyczne przesłanie, tzn. zapowiada przybycie na świat Mesjasza. Psalm- utwór liryczny o tematyce religijnej, rytmiczny, pełniący funkcję modlitwy poetyckiej. Paralelizm- podobieństwo lub powtórzenie konstrukcji składniowych lub znaczeń wyrazu następujących po sobie częściach tekstu. Apokalipsa św. Jana ★ Autorem jest św. Jan ★ Apokalipsa powstała pod wpływem wizji, którą zgodnie ze słowami samej księgi jej autor przeżył na greckiej wyspie Patmos, dokąd został zesłany około 95 r.p.n.e. ★ W znaczeniu gatunkowym apokalipsa ( z gr. "odsłonięcie, objawienie") to utwór opisujący czasy ostateczne, mówiący- zazwyczaj w sposób symboliczny- o najgłębszych tajemnicach przeznaczenia świata i losów ludzkości. Cechuje się specyficznym obrazowaniem- dynamicznym, barwnym, pełnym metaforyki i przedstawień potwornych stworzeń. Opis zagłady i kosmicznej katastrofy mają jednak sens optymistyczny- zapowiadają zbawienie i odkupienie wiernych. ★ Apokalipsa św. Jana była adresowana do chrześcijan z Azji Mniejszej. Jej cel to pocieszenie i podtrzymywanie ich na duchu w czasach prześladowań, które wówczas dotykały wyznawców chrześcijaństwa Prolog Apokalipsy zaczyna się od słów wyjaśniających, iż księga to "Objawienie Jezusa Chrystusa, które dał Mu Bóg, aby ukazać swym sługom, co musi się stać niebawem". Pierwsi Chrześcijanie wierzyli, że Sąd Ostateczny nadejdzie za ich życia i spodziewali się rychłego przyjścia zmartwychwstałego Jezusa jako jako sędziego żywych i umarłych. księga prorocza ★ motywy: zniszczenia, cierpienia SYMBOLIKA ❖ Cztery symboliczne zwierzęta (lew, wól, orzeł i zwierzę z ludzką twarzą) są to symbole Ewangelistów. "Niewiasta obleczona w słońce"- Maryja bestia 666- symbol zła * 7- cyfra dobroci ◆ 12- Izrael ◆ 4- świat 9 czterech jeźdźców apokalipsy Kompozycja Apokalipsy 1. Prolog 2. Widzenie wstępne- zawiera listy do 7 kościołów w Azji Mniejszej 3. Właściwa wizja prorocza- na początku autor stoi przed obliczem Boga i widzi stwórcę, który przekazuje Barankowi księgę z siedmioma pieczęciami, baranek łamie wszystkie pieczęcie. Równocześnie pojawiają się na ziemi: Jeźdźcy apokalipsy, słońce staje się czarne, a księżyc czerwony. Po otwarciu 7 pieczęci rozlega się odgłos 7 trąb zapowiadających kolejne kataklizmy (szarańcza, grad, ogień). Następnie rozgrywa się ostateczna walka dobra ze złem, Babilon upada, Syn Boży zwycięża bestię, następuje sąd ostateczny i powstaje nowe Jeruzalem. Ostatecznie Apokalipsa ma optymistyczną wymowę, ponieważ każdy może zostać zbawiony. Wystarczy jedynie nawrócić się i wierzyć w Boga. Anafora- powtórzenie tego samego wyrazu na początku zdania. Cechy stylu biblijnego: ★ środki stylistyczne (anafory, powtórzenia, paralelizmy, apostrofy, metafory, porównania, symbole, alegorie, inwersja- odwrotny szyk zdania) ★ przewaga zdań współrzędnie złożonych ★ liczne sentencje, aforyzmy podniosły, uroczysty ton wypowiedzi Przypowieści 10 1. Historia o synu marnotrawnym Pewien mężczyzna miał dwóch synów. Młodszy z nich zażądał któregoś dnia, aby ojciec podzielił majątek i oddał mu przypadającą na niego część. Wkrótce potem opuścił dom rodzinny i odjechał w dalekie strony. Tam szybko roztrwonił swój majątek i popadł w nędzę. W krainie owej zapanował tymczasem straszliwy głód. By przeżyć, młodzieniec najął się więc do pracy jako pasterz świń. Ponieważ był ciągle głodny, marzył o tym, żeby napełnić pusty żołądek choćby strąkami, którymi żywiły się zwierzęta. Gdy tak cierpiał głód i poniżenie, przypomniał sobie dom ojca, w którym nawet najnędzniejszy z najemnych robotników miał pod dostatkiem pożywienia. Postanowił wrócić, przebłagać ojca, by zechciał przyjąć go nie jako syna, bo na to nie zasłużył, lecz jako najemnika do pracy. Kiedy ojciec dostrzegł powracającego syna, przywitał go z ogromnym wzruszeniem. Nakazał synom, by przynieśli dla niego nowe szaty i przygotowali ucztę. Niebawem wrócił do domu starszy syn, pracujący w polu. Gdy dowiedział się, jaki jest powód radosnej zabawy, obrażony odmówił wejścia do domostwa. Zarzucił też ojcu, że choć służy mu wiernie, nigdy nie kazał przygotować uczty na jego cześć. Wówczas ojciec odpowiedział mu, że cokolwiek jest jego własnością, należy także do niego - syna, który nigdy go nie opuścił. Ale cieszyć się trzeba, że ten, który zbłądził i był niczym umarły, odnalazł właściwą drogę. 2. Historia o pannach roztropnych i nierozsądnych Królestwo Niebieskie porównane zostaje w tej przypowieści do dziesięciu panien, które wzięły lampy i poszły na spotkanie pana młodego. Pięć z tych panien było roztropnych, a pięć nierozsądnych.Nierozsądne zabrały ze sobą lampy, ale bez oliwy. Natomiast roztropne wzięły lampy wraz z oliwą. Czekając na pana, panny zasnęły. O północy nadszedł pan młody. Wtedy nierozsądne panny chciały, aby roztropne pożyczyły im oliwy. Jednakże roztropne panny nie pożyczyły im oliwy, gdyż obawiały się, że jej braknie. Panny nierozsądne poszły więc kupić oliwę, a wtedy nadszedł pan młody.Panny roztropne, które pozostały, udały się wraz z nim na ucztę. Pozostałe panny nie zostały na nią wpuszczone, gdyż pan odpowiedział, że ich nie zna.Dlatego też ważne jest, aby być czujnym, bo nikt nie zna dnia ani godziny. 11 Przypowieść- (inaczej parabola) jest to opowieść o schematycznej fabule i typowych postaciach posiadająca dwa znaczenia dosłowne i alegoryczne; opisane wydarzenia służą przedstawieniu jakiejś ogólnej prawdy; przypowieść ma charakter dydaktyczny.