Program pozytywistów i kluczowe hasła epoki

Hasła pozytywizmu stanowiły fundament programu społecznego i kulturalnego tej epoki. Główne postulaty obejmowały:

1. Praca organiczna - dążenie do podniesienia rozwoju gospodarczego kraju poprzez systematyczną pracę we wszystkich dziedzinach życia społecznego.

2. Praca u podstaw - postulat podnoszenia poziomu życia najuboższych warstw społeczeństwa poprzez edukację i tworzenie miejsc pracy.

Example: Inteligencja miała obowiązek edukować chłopów i robotników, aby zyskali oni świadomość narodową i obywatelską.

3. Emancypacja kobiet - dążenie do równouprawnienia kobiet, szczególnie w zakresie prawa do edukacji i pracy zawodowej.

Highlight: Po klęsce powstania styczniowego okazało się, że kobiety nie są przystosowane do samodzielnej egzystencji i podejmowania pracy zarobkowej, co przyspieszyło proces emancypacji.

4. Asymilacja Żydów - postulat włączenia ludności żydowskiej w obręb społeczeństwa polskiego przy zachowaniu odrębności wyznania.

Filozofia pozytywizmu opierała się na racjonalizmie i empiryzmie, co znalazło odzwierciedlenie w literaturze i sztuce tego okresu. Kluczowe pojęcia to:

• Scjentyzm - przekonanie, że pewnym źródłem wiedzy jest nauka, a w docieraniu do wiedzy ważną rolę odgrywa doświadczenie.
• Monizm przyrodniczy - idea jedności świata natury i ludzi, według której cały świat podlega tym samym prawom.

Przemiany społeczne w XIX wieku były ściśle związane z ideałami pozytywizmu. Obejmowały one rozwój miast, wzrost znaczenia mieszczaństwa i robotników, a także formowanie się inteligencji jako nowej warstwy społecznej w Europie Wschodniej.

Quote: "Społeczeństwo to jeden organizm, a poszczególne gałęzie gospodarki i kultury to jego narządy."

Ta metafora doskonale oddaje istotę pracy organicznej, jednego z kluczowych haseł pozytywizmu.

Ramy czasowe i kontekst historyczny pozytywizmu

Pozytywizm w Polsce i Europie to okres intensywnych przemian społecznych, gospodarczych i kulturowych w drugiej połowie XIX wieku. Epoka ta, nazywana również "wiekiem pary i elektryczności", przyniosła znaczące zmiany w sposobie myślenia o świecie i roli człowieka w społeczeństwie.

Ramy czasowe pozytywizmu różnią się nieco w zależności od kontekstu geograficznego:

• Pozytywizm w Europie rozpoczął się około lat 1848-1849, wraz z Wiosną Ludów, a zakończył w latach 90. XIX wieku, około 1880 roku.
• Ramy czasowe pozytywizmu w Polsce są ściśle związane z wydarzeniami historycznymi: początek datuje się na lata 1863-1864, po klęsce powstania styczniowego, a koniec na rok 1890, kiedy to debiutowali poeci młodopolscy.

Highlight: Rok 1890 przyjmuje się umownie za początek Młodej Polski, co oznacza koniec epoki pozytywizmu w literaturze polskiej.

Warto zauważyć, że termin "pozytywizm" ma różne znaczenia w Polsce i w Europie. W naszym kraju oznacza on epokę w historii literatury i sztuki, podczas gdy na Zachodzie odnosi się głównie do kierunku filozoficznego.

Vocabulary: Pozytywizm - nazwa pochodzi od tytułu dzieła Auguste'a Comte'a "Kurs filozofii pozytywnej".

Twórcy pozytywizmu i ich dzieła odegrali kluczową rolę w kształtowaniu myśli tej epoki, promując ideały pracy organicznej, postępu naukowego i reform społecznych.

Definition: Praca organiczna - koncepcja, według której społeczeństwo to jeden organizm, a poszczególne gałęzie gospodarki i kultury to jego narządy, które muszą współpracować dla wspólnego dobra.

Cechy pozytywizmu obejmowały wiarę w naukę, postęp i racjonalne myślenie, co znalazło odzwierciedlenie w literaturze i sztuce tego okresu.