Que vadis Henryk Sienkiewicz
Geneza i Inspiracja
Henryk Sienkiewicz był inspirowany dziełami Tacyta i Swestoniusza oraz swoimi podróżami do Rzymu. Tam poznał Henryka Siemiradzkiego, który pokazał mu kapliczkę nazywaną "Domine, quo vadis", z którą związana była legenda opowiadająca o spotkaniu św. Piotra z Chrystusem.
Gatunek powieści historycznej
W polskiej literaturze Sienkiewicz jest mistrzem tego gatunku. Cechy to uproszczony i subiektywny, a jednocześnie niezwykle plastyczny, barwny i sugestywny obraz przeszłości. Obecność wyrazistych postaci ideowych i moralnych dawny świat - ukazany realistycznie i z licznymi szczegółami. Narracja wartka przykuwa uwagę czytelnika, pobudza jego wyobraźnię i emocje.
Czas i miejsce
Akcja powieści rozgrywa się w czasie panowania w Rzymie cesarza Nerona (I) i wielkiego pożaru miasta, o którym wspomina się w powieści. Wydarzył się on w 64 roku.
Tematyka główna
Głównym wątkiem są perypetie młodzieńca Winicjusza zakochanego w rzymskiej zakładniczce, Ligii, w czasach prześladowań pierwszych chrześcijan. Bohaterowie to postacie historyczne: Neron, Poppea, Seneka, Petroniusz, Lukan, Pitagoras, Akte, św. Piotr, św. Paweł oraz postacie fikcyjne: Marek, Chilon Chilonides, Glaukos, Kryspus, Eunice, Ursus i wiele innych.
Plan wydarzeń
Powieść składa się z wielu wątków, a jej akcja jest bardzo rozbudowana. Wśród najważniejszych wydarzeń znajdują się: odwiedzenie Petroniusza przez Winicjusza, wyjazd Nerona, plan zabicia Glaukusa, spotkanie z apostołem Piotrem, pobyt Ligii na dworze cesarskim, próba porwania Ligii, pobyt Marka w domu Miriam u boku ukochanej, zdobycie pozwolenia na ślub Ligii i Marka, pożar Rzymu, chrzest Winicjusza, oskarżenie Nerona o podpalenie Rzymu, wydanie chrześcijan jako winnych podpalenia, pojmanie Ligii, krwawe igrzyska, nawrócenie Chilona, Ursus i Ligia na arenie, ocalenie dziewczyny i jej opiekuna, spotkanie Chrystusa na przedmieściach Rzymu, męczeńska śmierć apostołów, wyjazd Marka i Ligii na Sycylię, terror na dworze cesarza, pożegnalna uczta w domu Petroniusza, samobójstwo Petroniusza i Eunice.
Najważniejsze problemy
Obraz starożytnego Rzymu przedstawiony jest barwnie i wszechstronnie, ukazując obyczaje, mentalność, codzienne zajścia i warstwy społeczne. Bohaterowie to postaci historyczne i fikcyjne, a Rzym pogaski jest bardziej przekonujący niż Rzym chrześcijański, który jest blady i jednowymiarowy. Główną myśl utworu stanowi nawoływanie do duchowej i moralnej doskonałości oraz wiary w nieśmiertelność duszy.
Intriga między poganami
Część krytyków zarzuca powieści uproszczenie historyczne i intelektualne, a także schematyczność, bezbarwność i melodramatyczność postaci. Jednakże "Quo vadis" jest zwartą i przemyślaną kompozycją, a akcja trzyma czytelnika w napięciu. Psychologiczne portrety wielu bohaterów są pogłębione, a opisy są bardzo plastyczne.
