Filozofia i symbole średniowiecza

Filozofia średniowieczna była ściśle związana z religią chrześcijańską i koncentrowała się na sprawach wiecznych. Najważniejszymi autorytetami były Biblia oraz pisma ojców Kościoła. Charakterystyczne kierunki filozoficzne tej epoki to:

1. Augustynizm (św. Augustyn) - podkreślał dualizm świata i rozdarcie człowieka między ciałem a duszą.

2. Tomizm (św. Tomasz z Akwinu) - wprowadził koncepcję "drabiny bytów", określając stałe miejsce człowieka w świecie. Grzech postrzegany był jako naruszenie harmonii i porządku świata.

3. Franciszkanizm (św. Franciszek z Asyżu) - propagował radosną wiarę, ubóstwo, miłosierdzie, pokorę oraz miłość do ludzi i natury. Głosił, że człowiek jest dobry z natury.

Highlight: Scholastyka była ważnym nurtem filozoficznym średniowiecza, dążącym do racjonalnego objaśniania prawd wiary.

Symbole średniowiecza odzwierciedlały uniwersalizm epoki:

• Jedna religia (chrześcijaństwo)
• Jeden język (łacina)
• Wspólne wzorce kulturowe
• Miecz (symbol rycerstwa)
• Krzyż (symbol duchowieństwa)

Example: Średniowiecze matura historia często obejmuje pytania o symbole epoki i główne nurty filozoficzne, dlatego warto zwrócić uwagę na te aspekty podczas przygotowań.

Filozofia średniowieczna kładła nacisk na ascezę jako szansę dla człowieka na osiągnięcie doskonałości duchowej. Wyrzeczenie się ziemskich przyjemności było postrzegane jako droga do zbawienia.

Vocabulary: Scholastyka - metoda filozoficzno-teologiczna dążąca do racjonalnego uzasadnienia i systematyzacji prawd wiary chrześcijańskiej.

Ramy czasowe i kluczowe pojęcia średniowiecza

Średniowiecze to epoka trwająca w Europie około tysiąc lat, od V do XV wieku. W Polsce okres ten rozpoczął się w X wieku i trwał do końca XV wieku. Za początek epoki uznaje się upadek cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku lub chrzest Polski w 966 roku. Koniec średniowiecza wyznaczają takie wydarzenia jak zdobycie Konstantynopola przez Turków w 1453 roku, wynalezienie druku w 1450 roku czy odkrycie Ameryki przez Kolumba w 1492 roku.

Kluczowe pojęcia charakteryzujące tę epokę to:

1. Teocentryzm - Bóg znajdował się w centrum zainteresowania. Popularne było hasło "memento mori" (pamiętaj o śmierci), a życie ziemskie traktowano jako wstęp do wieczności.

2. Dualizm - wynikający z dominacji teocentryzmu pogląd o podziale świata na dwie strefy (sacrum i profanum). Człowieka postrzegano jako istotę złożoną z wiecznej duszy i śmiertelnego ciała.

3. Uniwersalizm - jednolita kultura chrześcijańska w całej Europie, z łaciną jako wspólnym językiem.

4. Feudalizm - zhierarchizowany system społeczno-polityczny, dzielący społeczeństwo na stany.

Highlight: Średniowiecze charakteryzowało się silnym wpływem religii na wszystkie aspekty życia, co odzwierciedlało się w sztuce, literaturze i filozofii epoki.