Otwórz aplikację

Przedmioty

Średniowiecze: Krótkie Notatki i Najważniejsze Informacje

Otwórz

121

0

user profile picture

Aleksandra

24.10.2022

Język polski

ŚREDNIOWIECZE

Średniowiecze: Krótkie Notatki i Najważniejsze Informacje

Średniowiecze to epoka trwająca od V do XV wieku w Europie, a w Polsce od X do XV wieku. Charakteryzowała się średniowieczną literaturą w Polsce, uniwersalizmem, teocentrizmem oraz rozwojem stylów architektonicznych romańskiego i gotyckiego.

Główne cechy epoki:

  • Dominacja chrześcijaństwa i łaciny
  • Literatura sakralna, anonimowa i dydaktyczna
  • Rozwój filozofii chrześcijańskiej
  • Wzorce osobowe: święty, rycerz, władca, dama serca
  • Architektura romańska i gotycka
...

24.10.2022

2994

POCZĄTEK EPOKI
Często wskazuje się datę 476 - upadek Rzymu,
który zapoczątkowuje epokę wieków średnich, a
kończy starożytność.
SCHYŁEK EPOKI

Zobacz

Zabytki literatury i filozofia średniowiecza

Najważniejsze utwory średniowiecza w polskiej literaturze to między innymi:

  • Legenda o świętym Aleksym
  • Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią
  • Bogurodzica
  • Lament świętokrzyski

Jaki był cel średniowiecznej literatury? Przede wszystkim dydaktyczny i religijny. Literatura średniowiecza w Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, miała za zadanie pouczać, dawać wzorce postępowania i szerzyć wartości chrześcijańskie.

Example: "Bogurodzica" to najstarszy znany polski hymn religijny, będący jednocześnie ważnym zabytkiem literatury średniowiecznej.

Filozofia epoki średniowiecza opierała się na trzech głównych nurtach:

  1. Augustynizm - filozofia dramatyczna św. Augustyna
  2. Tomizm - filozofia harmonijna św. Tomasza z Akwinu
  3. Franciszkanizm - filozofia miłości św. Franciszka z Asyżu

Quote: "Najwyższym dobrem, od którego nie ma większego dobra, jest Bóg" - św. Augustyn

Cechy literatury średniowiecza dydaktyczna przejawiały się w kreowaniu wzorców osobowych, takich jak:

  1. Święty - dążący do zbawienia, wyrzekający się przyjemności, znoszący cierpienia
  2. Władca - troszczący się o kraj i poddanych, sprawiedliwy i mądry
  3. Rycerz - waleczny, honorowy, lojalny wobec suwerena i wierny damie serca

Highlight: Jaki był cel średniowiecznej literatury jak nazywamy taki rodzaj literatury - literatura parenetyczna, czyli przedstawiająca wzorce osobowe i pouczająca, jak należy żyć.

Literatura średniowiecza lektury często przedstawiały idealne postacie, które miały służyć jako przykłady do naśladowania dla czytelników, realizując tym samym dydaktyczny cel literatury tej epoki.

POCZĄTEK EPOKI
Często wskazuje się datę 476 - upadek Rzymu,
który zapoczątkowuje epokę wieków średnich, a
kończy starożytność.
SCHYŁEK EPOKI

Zobacz

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

21 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

 

Język polski

2994

28 lip 2025

3 strony

Średniowiecze: Krótkie Notatki i Najważniejsze Informacje

Średniowiecze to epoka trwająca od V do XV wieku w Europie, a w Polsce od X do XV wieku. Charakteryzowała się średniowieczną literaturą w Polsce, uniwersalizmem, teocentrizmem oraz rozwojem stylów architektonicznych romańskiego i gotyckiego.

Główne cechy epoki:

  • Dominacja chrześcijaństwa... Pokaż więcej

POCZĄTEK EPOKI
Często wskazuje się datę 476 - upadek Rzymu,
który zapoczątkowuje epokę wieków średnich, a
kończy starożytność.
SCHYŁEK EPOKI

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Zabytki literatury i filozofia średniowiecza

Najważniejsze utwory średniowiecza w polskiej literaturze to między innymi:

  • Legenda o świętym Aleksym
  • Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią
  • Bogurodzica
  • Lament świętokrzyski

Jaki był cel średniowiecznej literatury? Przede wszystkim dydaktyczny i religijny. Literatura średniowiecza w Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, miała za zadanie pouczać, dawać wzorce postępowania i szerzyć wartości chrześcijańskie.

Example: "Bogurodzica" to najstarszy znany polski hymn religijny, będący jednocześnie ważnym zabytkiem literatury średniowiecznej.

Filozofia epoki średniowiecza opierała się na trzech głównych nurtach:

  1. Augustynizm - filozofia dramatyczna św. Augustyna
  2. Tomizm - filozofia harmonijna św. Tomasza z Akwinu
  3. Franciszkanizm - filozofia miłości św. Franciszka z Asyżu

Quote: "Najwyższym dobrem, od którego nie ma większego dobra, jest Bóg" - św. Augustyn

Cechy literatury średniowiecza dydaktyczna przejawiały się w kreowaniu wzorców osobowych, takich jak:

  1. Święty - dążący do zbawienia, wyrzekający się przyjemności, znoszący cierpienia
  2. Władca - troszczący się o kraj i poddanych, sprawiedliwy i mądry
  3. Rycerz - waleczny, honorowy, lojalny wobec suwerena i wierny damie serca

Highlight: Jaki był cel średniowiecznej literatury jak nazywamy taki rodzaj literatury - literatura parenetyczna, czyli przedstawiająca wzorce osobowe i pouczająca, jak należy żyć.

Literatura średniowiecza lektury często przedstawiały idealne postacie, które miały służyć jako przykłady do naśladowania dla czytelników, realizując tym samym dydaktyczny cel literatury tej epoki.

POCZĄTEK EPOKI
Często wskazuje się datę 476 - upadek Rzymu,
który zapoczątkowuje epokę wieków średnich, a
kończy starożytność.
SCHYŁEK EPOKI

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

POCZĄTEK EPOKI
Często wskazuje się datę 476 - upadek Rzymu,
który zapoczątkowuje epokę wieków średnich, a
kończy starożytność.
SCHYŁEK EPOKI

Początki i charakterystyka średniowiecza

Epoka średniowiecza w literaturze rozpoczęła się symbolicznie w 476 roku upadkiem Rzymu, kończąc tym samym starożytność. Czas trwania średniowiecza w Europie to okres od V do XV wieku, natomiast czas trwania średniowiecza w Polsce obejmuje lata od X do XV wieku.

Nazwa epoki średniowiecza pochodzi od łacińskiego terminu "medium aevum", oznaczającego wieki średnie - okres przejściowy między antykiem a renesansem. Epoka ta charakteryzowała się uniwersalizmem, zakładającym jedność państwa, religii (chrześcijaństwa) i języka (łaciny).

Highlight: Światopogląd średniowieczny opierał się na przekonaniu o istnieniu świata materialnego i duchowego, z Bogiem w centrum (teocentryzm).

Literatura średniowiecza przykłady obejmują dzieła pisane głównie po łacinie, o charakterze anonimowym. Wykształciły się wówczas specyficzne wzorce osobowe: święty, rycerz, władca i dama serca.

Definition: Teocentryzm to pogląd filozoficzny uznający Boga za przyczynę, stwórcę, powód i cel istnienia wszystkiego.

Cechy literatury średniowiecza to przede wszystkim:

  1. Sakralność - podział na literaturę religijną i świecką
  2. Anonimowość - autorzy tworzyli dla chwały Boga, nie dla własnej sławy
  3. Dwujęzyczność - z przewagą łaciny, ale pojawiają się też utwory w językach narodowych
  4. Alegoryczność - świat postrzegany jako zbiór znaków od Stwórcy
  5. Rękopiśmienność - utwory pisane ręcznie w klasztornych skryptoriach
  6. Dydaktyczność - literatura miała pouczać i dawać wzorce postępowania

Vocabulary: Pareneza - literatura dostarczająca wzorce osobowe.

W architekturze średniowiecza wyróżniamy dwa główne style: romański (X-XIII w.) i gotycki (XIV-XV w.), każdy o charakterystycznych cechach.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Kiedy rozpoczęło się i zakończyło średniowiecze w Europie i w Polsce?

Średniowiecze w Europie trwało od V do XV wieku, najczęściej jako początek wskazuje się rok 476 (upadek Rzymu), a koniec około roku 1450-1492. W Polsce czas trwania średniowiecza był nieco krótszy - od X do XV wieku. Warto pamiętać, że epoka średniowiecza w literaturze kończyła się w różnym czasie w różnych krajach, a niektóre źródła wskazują na wynalezienie druku przez Gutenberga (1450), upadek Konstantynopola (1453) lub odkrycie Ameryki (1492) jako symboliczny koniec tej epoki.

Jakie są najważniejsze cechy literatury średniowiecznej?

Literatura średniowieczna charakteryzowała się kilkoma istotnymi cechami. Była przede wszystkim religijna - dzieliła się na literaturę sakralną i świecką, ale obie pozostawały pod wpływem chrześcijaństwa. Była też anonimowa, gdyż autorzy tworzyli dla chwały Boga, nie dla własnej sławy. Dodatkowo, literatura średniowiecza była dwujęzyczna (łacina i języki narodowe), alegoryczna, rękopiśmienna i przede wszystkim dydaktyczna - jej celem było pouczanie odbiorcy i dostarczanie wzorców moralnych.

Jakie są najważniejsze zabytki literatury polskiego średniowiecza?

Do najcenniejszych utworów średniowiecza w Polsce należą: "Bogurodzica" - najstarszy polski hymn i pieśń religijna, "Legenda o świętym Aleksym" - przykład hagiografii, "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" - utwór poruszający motyw tańca śmierci oraz "Lament świętokrzyski" - przykład planktów. Te najważniejsze lektury polskiego średniowiecza są doskonałym odzwierciedleniem tematów i motywów ważnych dla tamtej epoki, takich jak religia, śmierć, zbawienie i życie zgodne z nauką Kościoła.

Czym charakteryzował się światopogląd ludzi w średniowieczu?

Światopogląd średniowieczny opierał się przede wszystkim na teocentryzmie - w centrum wszystkiego stał Bóg, uznawany za przyczynę i cel istnienia wszystkiego. Ludzie wierzyli, że poza światem materialnym istnieje wyższy świat należący do Boga. Ważną cechą epoki był również uniwersalizm, czyli przekonanie o jedności państwa, religii (chrześcijaństwo) i języka (łacina). Warto dodać, że celem średniowiecznej literatury było przede wszystkim pouczanie i dawanie wzorców moralnych - w utworach promowano wzorce osobowe świętego, rycerza, władcy i damy serca.

Dodatkowe Źródła

  1. Średniowiecze. Epoka literacka pod red. Danuty Polańczyk, Wydawnictwo WSiP 2021, Podręcznik, Kompletne omówienie literatury średniowiecznej z fragmentami najważniejszych utworów

  2. Historia literatury polskiej w zarysie autorstwa Juliana Krzyżanowskiego, PWN 2019, Monografia, Szczegółowe omówienie średniowiecza w kontekście rozwoju literatury polskiej

  3. Bogurodzica i inne najstarsze zabytki języka polskiego autorstwa Wiesława Wydry, Wydawnictwo Ossolineum 2018, Antologia, Zbiór oryginalnych tekstów średniowiecznych z tłumaczeniami i komentarzami

  4. Dzieje Tristana i Izoldy w opracowaniu Józefa Bédier, Greg 2022, Lektura, Klasyczny średniowieczny romans rycerski z objaśnieniami kontekstu kulturowego

Sprawdź swoją wiedzę

  1. Stwórz własny "Taniec śmierci" - narysuj lub opisz scenę spotkania Śmierci z przedstawicielami różnych zawodów w dzisiejszych czasach, a następnie porównaj swoje dzieło z średniowieczną "Rozmową Mistrza Polikarpa ze Śmiercią".

  2. Zaprojektuj kartę postaci dla średniowiecznego wzorca osobowego (święty, rycerz, władca lub dama) - wymyśl biografię, cechy charakteru i symbole kojarzące się z tą postacią.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.